Elektroniğe Kızıldeniz zammı

Husilerin Kızıldeniz’den geçen ticari gemilere saldırmaya devam etmesi, taşımacılık maliyetlerinin fırlamasına ve iç piyasada ithal ürün fiyatlarının artmasına yol açtı.

Küresel nakliye firmaları, Kızıldeniz’e girmemek için rotalarını Ümit Burnu üzerinden Afrika’nın güney ucuna yönlendirmeye başlamıştı. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Kızıldeniz’deki saldırılar nedeniyle Süveyş Kanalı’ndan haftalık geçişlerin son iki ayda yüzde 42 azaldığını duyurdu. Analiz sağlayıcısı MarineTraffic verilerine göre, dünyanın en büyük deniz lojistiği şirketlerinden biri olan Maersk, yine dünyanın en büyük konteyner şirketi Mediterranean Shipping Company (MSC), İngiliz enerji şirketi BP Kızıldeniz geçişlerini askıya alınca buradaki gemi trafiği yüzde 20 azaldı. Ümit Burnu’ndan geçişler ise yaklaşık yüzde 30 arttı.

Türkiye’yi ilgilendiren kuru yük gemileri Süveyş Kanalı’nı kullanmaya devam etse de Türk dış ticaretini asıl olarak etkileyen büyük konteyner gemileri personellerini riske atmamak için Süveyş’e girmeye cesaret edemiyor. Bu da teslim sürelerini uzattığı için stok maliyetlerinin artması tehdidi yaratırken; aynı zamanda iç piyasadaki fiyatların da zamlanmasına yol açtı.

MALİYET 3 KAT ARTTI

Hürriyet’e konuşan İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Başaran Bayrak, ilk saldırılardan sonra bir haftada yüzde 20-60 aralığında artan küresel taşımacılık maliyetlerinin, gelinen noktada yüzde 200-300 aralığında arttığını; bu durumun iç piyasada özellikle elektronik ürün fiyatlarının yüzde 20-25 artmasıyla sonuçlandığını anlattı.

Saldırılardan önce Türkiye’den Çin’e giden 20’lik konteyner fiyatlarının 500-600 dolar iken halihazırda 1500-2 bin dolara çıktığı bilgisini veren Bayrak, Çin’den Türkiye’ye gelen konteynerlerin ise 6 bin dolar ila 7 bin 500 dolara yükselerek yaklaşık 3 kat arttığını ifade etti.

TESLİM SÜRELERİ 50 GÜNE ÇIKTI

Şanghay’dan İstanbul’a 30 günde gelen bir geminin artık 50 günde geldiğini belirten Bayrak, teslim süreleri uzadığı için boş konteynerlere talebin arttığını, bunun da boş konteyner fiyatlarını yüzde 30 artırdığını kaydetti.

Saldırıların etkisiyle navlun bedellerinin yükseldiğini; artan sefer sürelerinden dolayı hem sigorta hem personel maliyetlerinin fırladığını aktaran Bayrak, “Bir geminin aylık personel maliyeti 100 bin dolardan 120 bin dolara çıktı. Tüm dünyada navlun maliyetleri yüzde 30 civarında yükseldi. Tüm bunlar taşımacılık maliyetlerine eklendi. İthalata dayalı olmayan tekstil, tarım ürünlerinde rekabet şansı doğdu” dedi.

Bayrak, “Ancak iç piyasada makine ve buna bağlı sanayi ürünlerinin maliyetlerinde yaşanan artışlar, elektronik ürünler başta olmak üzere, kimyasal ürünlerde fiyatların yüzde 20-25 yükselmesiyle sonuçlandı” diye konuştu.

TÜRKİYE’YE 2 MİLYAR DOLARLIK İLAVE MALİYET

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Fatih Şener, Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede “Asya’dan Türkiye’ye her yıl 570 konteyner taşınıyor. Bunların maliyetlerinde yaklaşık 3 bin 500- 4 bin dolarlık artış oldu. Bu da toplamda 2 milyar dolarlık ilave maliyet demek” dedi. “Bunu her ne kadar nakliyeci ödüyor gibi görünse de vatandaşa, iç piyasaya yansıyor” diyen Şener, “Bir diğer sorun da 20 günde teslim edilen ürünler 50-55 günde teslim edilince artık 50 günlük sipariş verilir oldu. Bu da stok maliyetlerini artıracak” diye konuştu.

SÜVEYŞ’TEN GEÇİŞLER YÜZDE 67 AZALDI

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’ndan (UNCTAD) geçen hafta yapılan açıklamada, Süveyş’ten haftalık konteyner gemisi geçişlerinin bir yıl öncesine kıyasla yüzde 67 düştüğü belirtildi. Şanghay’dan ortalama konteyner taşımacılığı spot fiyatlarının geçen yıl aralık ayı başından bu yana iki kattan fazla arttığı belirtilen açıklamada, Şanghay’dan Avrupa’ya olan sevkiyatlar için de fiyatların üç kattan fazla arttığı aktarıldı. Açıklamada, ortalama konteyner spot navlun fiyatlarında geçen yılın aralık ayının son haftasında yaşanan 500 dolarlık artışın bugüne kadarki en yüksek haftalık artış olduğu bildirildi. Ayrıca, ABD’nin Batı kıyısına giden sevkiyatların rotası Süveyş’ten geçmese de fiyatlarının ortalamanın üzerine çıktığı ve yüzde 162 arttığı kaydedildi.

YOL 10 BİN MİL SÜRE 1 AY UZUYOR

Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne ve Hint Okyanusu’na bağlayan Babu’l Mendeb Boğazı’ndan geçen gemiler Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz’den Akdeniz’e ulaşıyor. Kızıldeniz yolunu kullanmayan gemiler Afrika’yı dolanarak Ümit Burnu’na yöneliyor. Türkiye özelinde ise, Kızıldeniz’den geçip Mersin’e gelecek bir gemi Cebelitarık’tan geçiyor ve bu da kat edilen yolu 10 bin mil civarında artırdığı gibi teslim sürelerini de yaklaşık bir ay kadar uzatıyor.