Dünya Bankası'ndan elektriğe zam uyarısı

Dünya Bankası’nın Türkiye Ülke Ekonomik Raporu’na ilişkin taslağında, altyapı hizmetlerine yönelik ayrı bir bölüm yer alacak. Raporda, ulaşım ve iletişimin Türkiye’nin ulusal gelirinin yüzde 15’ini, enerjinin de yüzde 3.5’ini sağladığı kaydedildi. Türkiye’nin diğer yükselen ekonomilerle karşılaştırıldığında göreceli olarak bu sektörlerde iyi donatılmış altyapıya sahip olduğu, ancak OECD ve AB’nin gerisinde bulunduğuna dikkat çekildi.

TELEKOMÜNİKASYON VE ENERJİDE YÜKSEK MALİYET

İşletmelerin düşük kaliteli ana altyapı hizmetleri nedeniyle yüklerinin arttığı ifade edilen raporda, özellikle telekomünikasyon ve enerjide Türkiye’nin OECD alanı içinde en yüksek maliyetli ülkeler, buna karşın kalite açısından en kötüler arasında yer aldığı kaydedildi.

ZAM YAPILMAMASI AÇIĞA NEDEN OLUYOR

Raporda, hükümetin iki yıldan daha fazla bir zamandır perakende elektrik satış fiyatlarına zam yapılmasına izin vermediği, bunun da sektörde artan bir finansman açığına neden olduğu belirtildi. Devlet teşekkülleri ve devlet dairelerinin, özellikle belediyelerin elektrik faturalarını yeterli ve zamanında ödemediklerini, bunun da elektrik sektöründe ek olarak nakit akışı problemine yol açtığı anlatıldı.

2011’DE TAM AÇIK PİYASA HEDEFİNE ULAŞILMA OLASILIĞI YOK

Dengeli piyasa uygulamasında ertelemeler olduğuna dikkat çekilirken, Türkiye’de elektrik sektöründe önemli bir piyasaya açılma söz konusu olmasına rağmen her ne kadar istekli de olsa Türkiye’nin 2011’e kadar tam açık piyasa hedefine erişme olasılığının bulunmadığı belirtildi.

KAPASİTE 4 YILLIK TALEP İÇİN YETERLİ

Türkiye’nin Güney Doğu Avrupa’da önemli bir elektrik üreticisi ve tüketicisi olduğu, fakat bugünkü üretim kapasitesinin yalnızca gelecek 4 yıllık talebi karşılamak için yeterli olarak projelendirilmiş olduğu ifade edildi. Böylece 2009-2010’un ötesinde elektrik sağlama güvenliğinin hükümetin temel bir kaygısı olduğu belirtildi. Elektrik Piyasası Yasası’na yönelik son tadilatların yeni üretim birimleri için teşvikler sağladığı, bunların da elektrik sağlama güvenliğinde AB’nin koşullarıyla uyumlu olduğu kaydedildi.

ELEKTRİK FİYATLARI YÜKSEK

Elektrik fiyatlarının göreceli olarak Türkiye’de yüksek olduğu, 2004’te KDV hariç konutlar için yaklaşık olarak kilovatsaatin 0.085 dolar, sanayiciler için de 0.095 dolar olduğu bildirildi. Bu fiyatların AB’nin 15 üye ülkesinden 12’sinde fiyatlardan daha yüksek olduğu saptanırken, hükümetin Haziran 2005’e kadar bölgeler arasında çapraz destekler uyguladığı, ancak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu çapraz destekleri kaldırdığı, hükümet tarafından doğrudan destek uygulamasına geçildiği anlatıldı.

DOĞALGAZ YASASINDA DEĞİŞİKLİK TALEBİ

Raporda, son 10 yılda toplam birincil enerji sunumunda doğalgazın payının hızlı bir şekilde büyüdüğü, şu anda yüzde 20’ye eriştiği kaydedildi. Rekabetçi gaz satışlarının sağlanmasının sektörün etkinliğini teşvik etmek için önemli olduğunu savunan Dünya Bankası, yasanın değiştirilmesini edilmesini tavsiye edildi. BOTAŞ’ın gaz kontratlarının diğer lisans sahiplerine transfer edilmesine dönük düzenleme "kullanışsız" olarak nitelendirilirken, bunun yerine AB ülkelerinde de kabul edilmiş bir yaklaşım olan gaz kullanımının serbest bırakma programlarının toptan satışlarda rekabeti teşvik etmek için daha iyi bir araç olabileceği ileri sürüldü. Gaz kontratı serbest bırakma programının hükümetin BOTAŞ’ın ithalat ve toptan satışlarında tekelini kaldırmaya doğru çalışmasını destekleyeceği ifade edilirken, bu çerçevede BOTAŞ’ın dağıtım, depolama ve doğalgaz satış işlerini, hesapları ayrı tutulan girişimler olarak ayırma sürecinde olduğu, bu sürecin de nihai olarak bunların ayrı ayrı satılmasını öngördüğü anlatıldı. (ANKARA/ANKA)