’Dövizimiz bol’ diye yüklendiler, dolar 1.41 YTL’ye vurdu
Güncelleme Tarihi:
Esra SAHİCİ
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 17, 2007 00:00
Nakit sıkıntısı çeken ABD kökenli bankalar, döviz likiditesi bol olan Türkiye’den borçlanmaya başlayınca, dolar 1.41 YTL’ye kadar çıktı.
Günlerdir dış piyasaların etkisiyle gerileyen borsa, dün ise yüzde 6.79 ile yılın en büyük düşüşünü yaşadı. Bir günde 21 milyar dolar eriyen borsada, son iki günlük kayıp ise 36.4 milyar doları buldu.
ABD’de yüksek riskli mortgage kredileri sorunu nedeniyle para sıkıntısına düşen yabancı bankalar döviz likiditesi yüksek olan Türk bankalarından yüksek faizle borç almaya başladı. ABD kökenli bankaların döviz likiditesi yüksek olan Türkiye’de gecelik işlemler yapmaya başlamasıyla dün dolar 1.41 YTL’ye kadar tırmandı. Hisse senetlerinden çıkan yabancılar, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nı (İMKB) sarstı. Borsa yüzde 6.79 düşüşle yılın en büyük değer kaybını yaşadı. Ancak ABD’nin en büyük konut kredi sağlayıcısı Countrywide’ın 11.5 milyar dolarlık kredi sağladığını duyurması piyasaları biraz rahatlatınca, içeride dolar 1.38 YTL düzeyine indi.
COUNTRYWIDE KORKUTTU: ABD’nin en büyük konut kredisi kullandırıcısı olan Countrywide Financial Corp.’un iflas etmesi ihtimalinin konuşulmaya başlaması, endişeleri keskinleştirdi. Böylece ABD’de borsalar art arda 5’inci gün düşerken, Dow Jones yüzde 1.3 kayıpla 12 bin 861 puana geriledi ve son 4 ayın en düşük seviyesine geriledi. Bu gelişmenin ardından Asya borsalarında 11 Eylül’den bu yana en keskin düşüşler yaşandı.
JAPON YENİ YÜZDE 2.7 ARTTI: Öte yandan piyasaların yakından izlediği dolar/Japon Yeni paritesi dün büyük çaplı bir hareket gerçekleştirdi. Japon Yeni, dolar karşısında gün içinde yüzde 2.7’ye varan değer artışı yaptı. Bu artışla birlikte Japon Yeni ile borçlanarak gelişmekte olan ülkelere yatırım yapan carry trade pozisyonları hızla kapatılmaya başlandı.
11.5 MİLYAR DOLAR KREDİ: Ancak global piyasalar korku ile işlem yaparken, Countrywide bir açıklama yaparak piyasayı az da olsa rahatlattı. Şirket, 40 bankadan 11.5 milyar dolarlık kredi bulduğunu ve bunu kullanacağını açıkladı. Bu haberin ardından küçük çaplı toparlanma yaşandı. Avrupa borsalarındaki kayıplar yüzde 2’lere geriledi. Yine aynı saatlerde ikinci olumlu gelişme Japon Yeni’nde yaşandı. Yen dolar karşısında bir miktar geriledi. Bu da piyasaların rahatlamasını sağladı.
DOLAR 1.41 YTL’DEN DÖNDÜ: Yurtdışıda yaşanan gelişmelere parale hareket eden Türkiye ise yabancıların likidite sorunu için önemli bir adres oldu. ABD kökenli bankaların likidite yaratmak için döviz likiditesi bol olan Türk bankalarının kapısını çalması gün içinde bankalararası piyasada doları 1.41 YTL seviyesine taşıdı. Ancak Countrywide’ın açıklaması, doların ateşini kısmen sördürdü. Bu haberin ardından dolar bankalar arası piyasada 1.38 YTL düzeyine indi. Dolar bugün valörlüde 1.3992 YTL’den işlem görürken, serbest piyasada 1.3890 YTL’den kapanış yaptı.
YILIN EN BÜYÜK DÜŞÜŞÜ: Yurtdışındaki satışlarla güne başlayan İMKB Ulusal 100 Endeks’i yabancı satışlarıyla gün içinde yüzde 10’a varan değer kaybı yaşadı. Gün boyu 3.241 puan gerileyen endeks 44.473 puandan kapanırken, yaşanan yüzde 6.79’luk düşüş bu yılın en büyük oranı oldu. Böylece endeksin kaşbı, pazartesi gününden bu yana yüzde 11.54’e ulaştı. Bir günde 21 milyar dolar eriyen borsada, son iki günlük kayıp ise 36.4 milyar dolar oldu.
Yaşananlar düzeltmeyi aştı, eldeki dövizi tüketmeyelim
GARANTİ Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, piyasalarda yaşanan çalkantı ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, "Şu anda yaşanan belki kriz değil ama olay, düzeltmeden çıkmış durumda" dedi. Uluslararası piyasalarda, özellikle riskli mortgage kredileri yüzünden likidite sıkıntısı çeken bankaların para arayışına yöneldiğini belirten Özen, "Sıkıntı içinde olanlar Türkiye’ye yönelmesi dikkatimizi çekti. ABD merkezli bir çok yabancı büyük banka, likidite ihtiyacı için Türk bankalarına yöneldi. Garanti’ye de geldiler. Dövizde likidite bir ara 25 milyar dolara kadar çıktı. Ancak bu konuda da dikkatli olmakta fayda var. Bolluğu kulanıp, elimizdeki kaynağı verip, sonra biz sıkışmayalım" diye konuştu. Gelişmekte olan ülkeler arasında en büyük kaybın Türkiye’de yaşandığını ifade eden Özen, şöyle konuştu: "Bunun nedeni en likit ülke olmamızdan kaynaklanıyor. Likidite rahatlığı nedeniyle Türkiye’den hemen satıp çıkabiliyorlar. Bu yüzden İMKB de, diğer gelişen ülke borsalarına göre hakkettiğinden çok daha sert bir satış yiyebiliyor. Bu dalgalanma biraz inatçı olabilir. Yatışması zaman alabilir. Ben 2-3 ay sürebileceğini düşünüyorum. Global piyasalarda borçluluklar, makul seviyelere gelinceye kadar sürecek gibi."
Morgan Stanley: Güçlü döviz rezervi Türkiye’yi şoklara karşı koruyor
ULUSLARARASI yatırım bankası Morgan Stanley, küresel bir likidite krizinin Türkiye’yi de etkileyeceğini belirtirken, güçlü ekonomik temeller ve güçlü döviz rezervinin, Türkiye’yi ekonomik şoklara karşı koruyacağı öngörüsünde bulundu. Morgan Stanley’in analizinde, şu tespitler yer aldı:
Carry trade’in olumsuz etkisine rağmen, geçen yıl 60 milyar dolar düzeyindeyken, bu yıl 90 milyar dolar düzeyine çıkan Türkiye’de yerleşiklerin dolar cinsinden mevduatı, Türkiye’yi ekonomik şoklara karşı çok önemli "yastık" vazifesi görüyor.
Küresel piyasalarda, likidite hareketlerine bağlı çalkantılar, Türkiye gibi yükselen piyasaları olumsuz etkiliyor. Bu sermaye hareketleri, Türkiye’nin para politikasını da etkileyecek. Türkiye’nin, küresel entegrasyon sürecinde, son yıllardaki sermaye hareketlerinin nimetlerinden faydalandı.
Bu süreçte, Merkez Bankası’nın küresel piyasalardan bağımsız bir hareket imkanının sınırlandı. Merkez Bankası da, bir yandan sermaye hareketleri, bir yandan da enflasyonla mücadele çerçevesindeki para politikası ve faiz politikasını şekillendirmek zorunda kalacak.
ABD kökenli bankalar yüzde 7 ile borçlanıyor
TÜRKİYE’deki düşüşün en büyük nedenlerinden birinin yüksek riskli mortgage kredilerinden olumsuz etkilenen ABD kökenli bankaların likidite sorunu içine girdiğine değinen Unicredit/HVB Doğu Avrupa ve Gelişmekte olan Ülkeler Satış Müdürü Berna Atalay, dövizde likit olan Türk bankalarından yüzde 7 gibi yüksek faizle döviz borçlanmaya başladıklarını söyledi. Atalay, yapılan işlemlerin kısa vadeliye dönüştüğünü dile getirerek, "Gelişmekte olan ülkelere giren sıcak para şimdi likite dönmeye çalışıyor. Bu nedenle hızla çıktıkları ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Türkiye’nin kendine özgü sorunu yok. Bu satışların nedeni işler daha kötüye gidecek yönündeki korkunun artması" dedi.
Panik yapmadan süreci yönetelim
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı: Bugün dünya piyasalarında ortaya çıkan durum aşırı likidite nedeniyle önemsenmeyen risklerin bir anda ortaya çıkması sebebiyle işlerin tersine dönmesidir. Avrupa ve Amerika’da ortaya çıkabilecek bir durgunluk ihracatı negatif yönde etkileyebilir. Büyük ihtimalle FED ve ECB faiz politikalarını son baharda tekrar gözden geçireceklerdir. İşte tam bu noktada Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, proaktif davranmalı. Panik yapmadan süreci yönetmeliyiz. Üretici ihracatçılar sistemin sigortası olarak görevlerini yerine getirecektir.
Merkez bankalarının pozisyonu önemli
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş: Türkiye’deki durum, dış piyasada zarara uğrayan yabancıların uğradığı zararı kárlı pozisyonları ile dengelemek istemelerinden kaynaklanıyor. Artık önemli olan, bu büyük bankaların, merkez bankalarının nasıl pozisyon alacağıdır. Eğer merkez bankalarının ve de hükümetlerin desteği sürerse bir haftada sakinleşeceğini umuyorum.
ABD’de yüksek riskli mortgage kredileri sorunu nedeniyle para sıkıntısına düşen yabancı bankalar döviz likiditesi yüksek olan Türk bankalarından yüksek faizle borç almaya başladı. ABD kökenli bankaların döviz likiditesi yüksek olan Türkiye’de gecelik işlemler yapmaya başlamasıyla dün dolar 1.41 YTL’ye kadar tırmandı. Hisse senetlerinden çıkan yabancılar, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nı (İMKB) sarstı. Borsa yüzde 6.79 düşüşle yılın en büyük değer kaybını yaşadı. Ancak ABD’nin en büyük konut kredi sağlayıcısı Countrywide’ın 11.5 milyar dolarlık kredi sağladığını duyurması piyasaları biraz rahatlatınca, içeride dolar 1.38 YTL düzeyine indi.
COUNTRYWIDE KORKUTTU: ABD’nin en büyük konut kredisi kullandırıcısı olan Countrywide Financial Corp.’un iflas etmesi ihtimalinin konuşulmaya başlaması, endişeleri keskinleştirdi. Böylece ABD’de borsalar art arda 5’inci gün düşerken, Dow Jones yüzde 1.3 kayıpla 12 bin 861 puana geriledi ve son 4 ayın en düşük seviyesine geriledi. Bu gelişmenin ardından Asya borsalarında 11 Eylül’den bu yana en keskin düşüşler yaşandı.
JAPON YENİ YÜZDE 2.7 ARTTI: Öte yandan piyasaların yakından izlediği dolar/Japon Yeni paritesi dün büyük çaplı bir hareket gerçekleştirdi. Japon Yeni, dolar karşısında gün içinde yüzde 2.7’ye varan değer artışı yaptı. Bu artışla birlikte Japon Yeni ile borçlanarak gelişmekte olan ülkelere yatırım yapan carry trade pozisyonları hızla kapatılmaya başlandı.
11.5 MİLYAR DOLAR KREDİ: Ancak global piyasalar korku ile işlem yaparken, Countrywide bir açıklama yaparak piyasayı az da olsa rahatlattı. Şirket, 40 bankadan 11.5 milyar dolarlık kredi bulduğunu ve bunu kullanacağını açıkladı. Bu haberin ardından küçük çaplı toparlanma yaşandı. Avrupa borsalarındaki kayıplar yüzde 2’lere geriledi. Yine aynı saatlerde ikinci olumlu gelişme Japon Yeni’nde yaşandı. Yen dolar karşısında bir miktar geriledi. Bu da piyasaların rahatlamasını sağladı.
DOLAR 1.41 YTL’DEN DÖNDÜ: Yurtdışıda yaşanan gelişmelere parale hareket eden Türkiye ise yabancıların likidite sorunu için önemli bir adres oldu. ABD kökenli bankaların likidite yaratmak için döviz likiditesi bol olan Türk bankalarının kapısını çalması gün içinde bankalararası piyasada doları 1.41 YTL seviyesine taşıdı. Ancak Countrywide’ın açıklaması, doların ateşini kısmen sördürdü. Bu haberin ardından dolar bankalar arası piyasada 1.38 YTL düzeyine indi. Dolar bugün valörlüde 1.3992 YTL’den işlem görürken, serbest piyasada 1.3890 YTL’den kapanış yaptı.
YILIN EN BÜYÜK DÜŞÜŞÜ: Yurtdışındaki satışlarla güne başlayan İMKB Ulusal 100 Endeks’i yabancı satışlarıyla gün içinde yüzde 10’a varan değer kaybı yaşadı. Gün boyu 3.241 puan gerileyen endeks 44.473 puandan kapanırken, yaşanan yüzde 6.79’luk düşüş bu yılın en büyük oranı oldu. Böylece endeksin kaşbı, pazartesi gününden bu yana yüzde 11.54’e ulaştı. Bir günde 21 milyar dolar eriyen borsada, son iki günlük kayıp ise 36.4 milyar dolar oldu.
Yaşananlar düzeltmeyi aştı, eldeki dövizi tüketmeyelim
GARANTİ Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, piyasalarda yaşanan çalkantı ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, "Şu anda yaşanan belki kriz değil ama olay, düzeltmeden çıkmış durumda" dedi. Uluslararası piyasalarda, özellikle riskli mortgage kredileri yüzünden likidite sıkıntısı çeken bankaların para arayışına yöneldiğini belirten Özen, "Sıkıntı içinde olanlar Türkiye’ye yönelmesi dikkatimizi çekti. ABD merkezli bir çok yabancı büyük banka, likidite ihtiyacı için Türk bankalarına yöneldi. Garanti’ye de geldiler. Dövizde likidite bir ara 25 milyar dolara kadar çıktı. Ancak bu konuda da dikkatli olmakta fayda var. Bolluğu kulanıp, elimizdeki kaynağı verip, sonra biz sıkışmayalım" diye konuştu. Gelişmekte olan ülkeler arasında en büyük kaybın Türkiye’de yaşandığını ifade eden Özen, şöyle konuştu: "Bunun nedeni en likit ülke olmamızdan kaynaklanıyor. Likidite rahatlığı nedeniyle Türkiye’den hemen satıp çıkabiliyorlar. Bu yüzden İMKB de, diğer gelişen ülke borsalarına göre hakkettiğinden çok daha sert bir satış yiyebiliyor. Bu dalgalanma biraz inatçı olabilir. Yatışması zaman alabilir. Ben 2-3 ay sürebileceğini düşünüyorum. Global piyasalarda borçluluklar, makul seviyelere gelinceye kadar sürecek gibi."
Morgan Stanley: Güçlü döviz rezervi Türkiye’yi şoklara karşı koruyor
ULUSLARARASI yatırım bankası Morgan Stanley, küresel bir likidite krizinin Türkiye’yi de etkileyeceğini belirtirken, güçlü ekonomik temeller ve güçlü döviz rezervinin, Türkiye’yi ekonomik şoklara karşı koruyacağı öngörüsünde bulundu. Morgan Stanley’in analizinde, şu tespitler yer aldı:
Carry trade’in olumsuz etkisine rağmen, geçen yıl 60 milyar dolar düzeyindeyken, bu yıl 90 milyar dolar düzeyine çıkan Türkiye’de yerleşiklerin dolar cinsinden mevduatı, Türkiye’yi ekonomik şoklara karşı çok önemli "yastık" vazifesi görüyor.
Küresel piyasalarda, likidite hareketlerine bağlı çalkantılar, Türkiye gibi yükselen piyasaları olumsuz etkiliyor. Bu sermaye hareketleri, Türkiye’nin para politikasını da etkileyecek. Türkiye’nin, küresel entegrasyon sürecinde, son yıllardaki sermaye hareketlerinin nimetlerinden faydalandı.
Bu süreçte, Merkez Bankası’nın küresel piyasalardan bağımsız bir hareket imkanının sınırlandı. Merkez Bankası da, bir yandan sermaye hareketleri, bir yandan da enflasyonla mücadele çerçevesindeki para politikası ve faiz politikasını şekillendirmek zorunda kalacak.
ABD kökenli bankalar yüzde 7 ile borçlanıyor
TÜRKİYE’deki düşüşün en büyük nedenlerinden birinin yüksek riskli mortgage kredilerinden olumsuz etkilenen ABD kökenli bankaların likidite sorunu içine girdiğine değinen Unicredit/HVB Doğu Avrupa ve Gelişmekte olan Ülkeler Satış Müdürü Berna Atalay, dövizde likit olan Türk bankalarından yüzde 7 gibi yüksek faizle döviz borçlanmaya başladıklarını söyledi. Atalay, yapılan işlemlerin kısa vadeliye dönüştüğünü dile getirerek, "Gelişmekte olan ülkelere giren sıcak para şimdi likite dönmeye çalışıyor. Bu nedenle hızla çıktıkları ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Türkiye’nin kendine özgü sorunu yok. Bu satışların nedeni işler daha kötüye gidecek yönündeki korkunun artması" dedi.
Panik yapmadan süreci yönetelim
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı: Bugün dünya piyasalarında ortaya çıkan durum aşırı likidite nedeniyle önemsenmeyen risklerin bir anda ortaya çıkması sebebiyle işlerin tersine dönmesidir. Avrupa ve Amerika’da ortaya çıkabilecek bir durgunluk ihracatı negatif yönde etkileyebilir. Büyük ihtimalle FED ve ECB faiz politikalarını son baharda tekrar gözden geçireceklerdir. İşte tam bu noktada Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, proaktif davranmalı. Panik yapmadan süreci yönetmeliyiz. Üretici ihracatçılar sistemin sigortası olarak görevlerini yerine getirecektir.
Merkez bankalarının pozisyonu önemli
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş: Türkiye’deki durum, dış piyasada zarara uğrayan yabancıların uğradığı zararı kárlı pozisyonları ile dengelemek istemelerinden kaynaklanıyor. Artık önemli olan, bu büyük bankaların, merkez bankalarının nasıl pozisyon alacağıdır. Eğer merkez bankalarının ve de hükümetlerin desteği sürerse bir haftada sakinleşeceğini umuyorum.