Bankalar Caddesi

19'uncu yüzyılda ticaretin kalbi Voyvoda Caddesi'nde atardı. Zaman içinde şehir değişti, köprünün altından çok sular aktı, ama bankaların bir kısmı hálá orada.

Bankalar Caddesi olarak bildiğimiz Voyvoda Caddesi, Okçu Musa ile Şair Ziya Paşa caddelerinin kesiştiği meydandan başlayıp Karaköy Caddesi ile Yüksekkaldırım Caddesi'nin birleştiği yere kadar devam eder. Adındaki cadde sizi yanıltmasın, Bankalar Caddesi çevresindeki bölgeyi de içine alır. 19'uncu yüzyılın ikinci yarısından başlayarak bankerlerin, yabancı ve yerli bankaların buraya yerleşmesi, şube açması caddenin ve civarının Bankalar Caddesi olarak anılmasına yol açtı. Slavca kökenli Voyvoda kelimesi bey- ağa anlamına geliyor. Osmanlı İmparatorluğu zamanında Galata'nın bir voyvoda tarafından yönetilmiş olmasından dolayı cadde bu ismi almış.

1860'lı yıllarda Voyvoda Caddesi'ndeki yeni iş yerleri çoğalmaya başlamıştı. Zamanla, banker ve sarraf kuruluşlarının dışında işyerleri de açılmaya başlandı. 1880 yılında Voyvoda Caddesi no 29'da Alman Postanesi bulunuyordu. Ticaret Borsası da yine o tarihte faaliyete geçmişti. Osmanlı Bankası'nın resmi açılışı da 1 Haziran 1863 yılında Banka Sokağı numara 9'da yapılmıştı. Osmanlı Bankası'nın Genel Müdürlüğü ve merkezi şubesi bir müddet sonra Alexandre Valaury tarafından yapılan Voyvoda Caddesi'ndeki yerine taşındı. Tütün Rejisi ile birlikte kullanılmak üzerek ikiz bina olarak tasarlanan bina daha sora Merkez Bankası'na geçti.

Osmanlı Bankası'nın Reji İdaresinin bu caddeye taşınması üzerine diğer bankalar da yavaş yavaş Voyvoda Caddesi'ne geldi.

O dönemde orada bulunan bankalardan bazıları şunlar: Selanik Bankası, Alman Bankası, Rus Dış Ticaret Bankası, Atina Bankası, Şark-ı Karip Ticaret Bankası, Banca di Roma, Banca Commerciale Italiana, Deutsche Bank.

Caddede hálá daha banka ve sigorta şirketleri bulunuyor ancak aradan geçen zaman bir çok bankanın kapanmasına ya da taşınmasına sahne olmuş.

ELEKTİRİKÇİLER SOKAĞI

1800’lü yıllarda bankalarla dolu olan caddede bugün elektirik malzemeleri satan dükkanların sayısı çok fazla.

OSMANLI VE MERKEZ BANKASI

27 Mayıs 1892'de faaliyete geçen Genel Merkez binası, 1863 yılında kurulan Bank-ı Osmani-i Şahane (bugünkü adıyla Osmanlı Bankası), 1880'lerde başlayan yeniden yapılanma ve piyasaya açılma politikasının simgesel bir ifadesiydi. Bankalar Caddesi'nde yer alan bina, bu yılın başına kadar Osmanlı Bankası İdare Binası olarak hizmet verdi. İkiz bina olarak tasarlanan yapının diğer kısmı Tütün Reji'sine aitti. Bugün Merkez Bankası ile ortaklaşa kullanılan binanın Osmanlı Bankası bölümünde değişiklikler var. Genel Merkez Maslak'a taşındı, bina Karaköy şubesi olarak hizmete açıldı. Bir kısmında müzeye dönüştürülmek üzere çalışmalar yapılmakta. Bankanın iktisat tarihi konularında araştırma yapmak ve arşiv oluşturmak amacıyla kurduğu Osmanlı Bankası Tarihi Araştırma Merkezi de önümüzdeki yıllarda bu binada çalışmalarına devam edecek.

CAMONDO MERDİVENLERİ

Abraham Salomon de Camondo Galata'ya damgasını vurmuş büyük bir bankerdi. 19'uncu yüzyıl sonunda Galata'da bir Camondo Sokağı, Camondo Merdivenleri, on Camondo Hanı, bir de Camondo hamamı bulunuyordu. Henri Cartier-Bresson'un objektifine takılan Camondo Merdivenleri, Avusturya Lisesi ve Beyoğlu Belediyesi'nin katkılarıyla onarılmış. Merdivenin bulunduğu sokağın adı Bereketzade Medresesi.

SELANİK BANKASI

1800'lü yılların sonunda Voyvoda Caddesi'nde bulunan önemli bankalardan biri olan Selanik Bankası'nın en önemli özelliği, kurucular ve sermaye bakımından Avrupa Finans kapitali ağırlıklı olmasına rağmen, Selanikli tanınmış tüccarlardan Alatini kardeşlerin de bankaya kurucu olarak katılmalarıyla merkezi İstanbul'da bulunan bir Osmanlı bankasının ortaya çıkmış olmasıdır. Banka, 1888 yılında İstanbul'daki merkezinde faaliyete geçmiş. Kısa zaman içinde özellikle Osmanlı Rumelisi'nde ticaret ve tarım alanlarında çok etkili olmuş.

Selanik Bankası 1899 yılındaki Osmanlı-Yunan savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nden yana bir politika izlemiş, hatta Türk-İslam uyruklulardan ortaokul diploması alabilenler bankada çalışma olanağı bulmuşlar. Bankanın bir diğer özelliği de bankacılık okulu görevini üstlenmiş olması. Banka sermayesini 1910 yılına kadar devam ettirmiş.

Selanik Bankası 1968 yılında Uluslararası Endüstri Bankası'na geçiyor. 90'lı yıllarda ise Interbank Selanik Bankası'nın devamı olarak kuruluyor. Bankanın 1800'lü yıllarda bulunduğu binada bugün Generali Sigorta bulunuyor.

MİNERVA HAN

Bankalar Caddesi'nin Yüksekkaldırım ile birleştiği köşede kalan Minerva Han 1800'lü yıllarda Deutsche Bank'ın İstanbul şubesiydi. Bugün Sabancı Üniversitesi.