Arjantin'e acil ekonomi planı

Ekonomi Bakanı Jorge Remes Lenicov, acil ekonomi planı ve devalüasyon kararını TSİ dün gece televizyon ve radyo haberlerinde duyururken, ``Devalüe ediyoruz, çöküntüdeyiz, Arjantin iflas etti`` dedi.

Remes Lenicov`un açıklamasına göre, dış ticaret ve sermaye işlemlerinde 1 dolar=1.4 peso kuru uygulanırken, Arjantinlilerin sıradan işlemlerinde serbest piyasada dalgalanmaya bırakılan kur geçerli olacak. Arjantin`deki banka hesaplarındaki kısmi dondurmanın süresi de uzatıldı.

Remes Lenicov, böylesine ikili kur sistemine ekonomideki kilitlenmeyi açmak ve büyümenin şartlarının hazırlanması amacıyla geçildiğini bildirdi. Mali işlemlerin çoğunda iki günlük banka tatili, döviz piyasalarının da Çarşamba gününe kadar kapalı olması kararlaştırıldı.

Acil ekonomi planı uyarınca, hükümet, yerel yönetimler tarafından geçenlerde piyasaya çıkarılan ve ülke genelinde nakit yerine kullanılan bono ve tahvilleri toplayıp, miktarı belirtilmeyen düzeyde yeni federal devlet bono ve tahvilleri çıkarılacak. Böylece, ekonomiye canlılık ve nakit girişi sağlanacak.

Dolar bazındaki ipotekli konut kredileri, bireysel krediler ile küçük ölçekli işletmelere kredilerin ilk 100 bin dolarlık kısmı, eski pariteden, yani peso-dolar birebir denkliğinden pesoya çevrilecek.

Bu tür borçların geri kalan kısmı ABD Doları cinsinden kalacak. Bankaların devletin döviz cinsinden tahvillerinden doğacak kayıpları, petrol ihracatından beş yılda alınacak vergilerle finanse edilecek.

Hükümet, Arjantinlilerin tasarruflarını ulusal bütçe hesaplarını gelecek iki yılda teminat olarak kullanmaya yetkili kılındı. Halen dondurulan mevduat hesapları yatırıldıkları para birimi cinsinden zaman içinde geri ödenecek.

Elektrik, su, gaz faturaları ile kiralar ve kredi kartı borçları dolardan pesoya çevrilecek. Hükümet, fiyat çarpıklıklarını önlemek için temel bazı mallar ve hizmetlerin fiyatlarını geçici olarak düzenlemeye yetkili olacak.

Yılda 10 milyon pesodan (7.1 milyon dolar) fazla gelir elde eden ya da malvarlıkları toplamı 5 milyon pesoyu (3.6 milyon dolar) aşan şirketlerin devalüasyondan doğacak kayıpları beş yılda karlarından alınacak vergilerden silinebilecek. Gelecek 90 gün içinde personel çıkartan şirketler normalin iki katı tazminat ödeyecek.

Arjantin hükümeti kemer sıkma tedbirleri ve mali denklik içeren 2002 yılı bütçesini bu ay sonlarında sunacak, sürdürülebilir ekonomi planı hazırlayan hükümet, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve diğer kreditörlerden yardım isteyecek.

Acil ekonomi planı uyarınca, hükümet bazı yasaları gelecek iki yılda yasama organı Kongre`nin onayına gerek olmaksızın çıkarabilecek.

Yeni hükümetin milliyetçi söylemi, devalüasyon kararı ve yerli sanayii destekleyici korumacı politikalarının Arjantin`e büyük yatırımlar yapan İspanyol Telefonica, Repsol-YPF şirketleri ile Santander Central Hispano ve Banco Bilbao Vizcaya Argentaria bankalarına milyarlarca dolar zarar ettirmesi bekleniyor.

Bu arada, Fransa Dışişleri Bakanı Hubert Vedrine, Carrefour süpermarket zinciri, France Telecom ve otomotiv şirketi Renault`nun endişelerini Arjantin Dışişleri Bakanı Carlos Ruckauf`a diplomatik birnotla iletip, ``Şirketlerimizi korumak için yetkiniz dahilindeki herşeyi yapın`` dedi.

Devlet Başkanlığı sözcüsü Eduardo Amadeo, Arjantin hükümetinin yabancı şirketlerin temsilcileriyle bugünden itibaren ciddi diyaloğu başlanacağını bildirip, ``Arjantin`e yatırım yapanlara şamar atamayız, yabancı yatırım istiyoruz, çünkü, bu istihdam anlamına geliyor`` dedi.

İşsizlik oranının yüzde 18`e dayandığı Arjantin`de halkın kazançları peso cinsinden, ancak, banka borçları, elektrik, su ve gaz faturaları ile sözleşmelerin yüzde 80`i dolar üzerinden.

1990`ların ortalarında yüzde 9`da seyreden ekonomik büyüme oranını, durgunluk ortamında yeniden yakalamak zor görünüyor.