Anket ‘çok olumlu’ çıktı Başkan ‘temkinliyiz’ dedi

İSTANBUL Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan ‘Ekonomik Durum Tespiti’ raporu, sanayicilerin sadece yüzde 10’unun 2005 yılında olumsuz gelişme beklediğini gösterdi. İSO Başkanı Tanıl Küçük’ün açıkladığı ankete göre, bu yılın ilk yarısında oldukça umutlu olan işletmeler, son yıllarda ekonomide yakalanan büyüme eğiliminin süreceği görüşünde. Ancak 2004’ün ikinci yarısı son yılların en iyi dönemi olarak görülse de, olumlu gelişmeler istihdam sorununu çözmeye yetmedi. Sanayicinin beklentisi bu yıl da istihdam sorununun süreceği yönünde.

SADECE YÜZDE 10 KÖTÜMSER:

Ankete göre 2005’in ilk yarısında ekonomide olumsuz gelişme bekleyen işletmelerin oranı yüzde 10 olarak belirlendi. İSO üyelerinin yüzde 12.5’i iç satışlarda, yüzde 12.4’ü dış satışlarda, yüzde 11.8’i üretimde, yüzde 11’i yeni siparişlerde ve yüzde 10.8’i istihdamda olumsuz gelişme bekliyor. 2004’ün ikinci yarısındaki beklentilerin daha gerisinde kalmakla birlikte geçen yılın ilk yarısına göre artan olumlu beklenti oranını, ‘Son dönemde ekonomide yaşanan olumlu gelişmelerin izlerinin yansıması’ olarak değerlendiren Tanıl Küçük, ‘Bu sonuçlar işletmelerin 2005 yılı ilk yarısından oldukça umutlu olduklarını ve son yıllarda ekonomide yakalanan büyüme eğiliminin sürmesini beklediklerini ortaya koymakta’ diye konuştu. Küçük, ‘temkinli bir iyimserlik’ içinde olduklarını da vurguladı.

ÜRETİM ARTTI, YATIRIM GEREKLİ:

Ekonomide 2004 yılında kaydedilen gelişmelere yer verilen rapora göre, geçen yılın ikinci yarısında iç satışlar artarak yüzde 49.7’den 52.4’e çıktı. İkinci yarıda işletmelerde üretimde artış bildirenlerin oranı yüzde 53.5’ten yüzde 56.1’e çıkarken azalma bildirenlerin oranı yüzde 20.5’den 22.8’e yükseldi. Geçen yılın son altı ayında işyerlerinin yüzde 53.5’inin yüzde 70’in üzerinde kapasite kullanım oranıyla çalışırken, bu oran özellikle büyük ölçekli işyerlerinde tepe noktalara ulaştı. Bu durum, ‘imalat sanayiinde büyümenin devam etmesi için en kısa zamanda yeni yatırım ve yeni kapasitelere ihtiyaç duyulduğu’ şeklinde yorumlandı.

İSTİHDAM SORUNU SÜRÜYOR:

İstihdam sorununun gelecek yıllarda da gündemin ilk sırasındaki yerini koruyacağının açık olduğu belirtilen raporda, sabit sermaye yatırımları 2004 yılı ile birlikte artmaya başlamasına rağmen istihdam sorununu azaltıcı etki yaratamadığın dikkat çekildi. Rapora göre, 2004 ilk yarıda yüzde 41 olan istihdamda artış sağlayan işletmelerin oranı, ikinci yarıda yüzde 37.9’a geriledi. İstihdamda azalış bildirenlerin oranı ise yüzde 15.9’dan yüzde 23.1’e yükseldi. Tanıl Küçük, 2004’ün ikinci yarısında son yılların en iyi dönemi yaşanmasına karşın istihdam sorunun devam ettiğini vurgularken, bu konuda İSO’nun, ‘Sanayi sektörü sorunun çözümü için doğru adres ama tek başına yeterli değil’ görüşünü tekrarladı.

Polemiğe girmek istemeyiz ama kur ihracatı olumsuz etkiliyor

İSO anketine göre, iç ve dış satışlardaki artış kárlılık oranlarına yansımadı. iç satışlarını artıran işletmelerin oranı yüzde 45.4’e çıkarken, ihracatta son yıllarda görülen artış eğilimi İSO’nun raporuyla da teyit edildi. İSO üyeleri arasında ihracat yapanların oranı yüzde 79.4’e yükseldi. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin giderek daha büyük bir bölümünün ihracata yönelirken, oran yüzde 48’den yüzde 67.3’e çıktı. Büyük işletmelerde ise bu oran yüzde 89’u buldu. Buna karşın son 3 yılın en başarılı yılı 2004 olmasına rağmen işyerlerinin yüzde 58.3’ü kár oranlarını artıramadığı vurgulandı. Yüzde 32.6’sı ise geçen yılın aynı dönemine göre daha düşük oranda kár ettiğini belirtti. Bu durumun işletmelerin mali yapılarındaki bozukluklarına henüz yeterince çözüm getirilmediğinin göstergesi olduğunu söyleyen Küçük, ihracattaki yapısal sorunlar için çözüm istedi. Bu yapısal problemlerden birinin kurla ilgili olduğunu belirten Küçük ‘Bu konuda polemiğe girmek istemiyoruz ama kurun ihracatı olumsuz etkilediğini yol boyunca gördük’ dedi.

Cari açık tehlike sınırını aştı

BU yıl için 10.6 milyar dolarlık cari işlemler açığı tahmininde bulunurken, ‘Yüzde 5.2’ye ulaşan cari işlemler açığı/GSMH oranı ile tehlike sınırını aştık’ görüşünü paylaştı. İSO Başkanı Tanıl Küçük ise bu konuda şunları söyledi: ‘Yükselen ekonomiler arasında Türkiye’nin hálá en yüksek bütçe açığı/GSYİH oranına sahip olduğu unutulmamalı, yüzde 77.1’lik kamu borç stoku/GSMH oranı ile de en yüksek düzeyde borçlu ülkelerden biri olduğu gerçeği gözardı edilmemeli. Türkiye’nin uzun vadede cari açık problemini çözmesi gerekir. Ekonomide olumlu gelişmelerin yanında hala yapılması gerekenler var. Olumlu gelişmeler bizleri yersiz bir iyimserliğe götürmemelidir. Rehavete kapılma lüksümüz olmadığı ortada.’

Enflasyonda beklenti hedefe indi

MERKEZ Bankası’nın şubat ayının birinci anketinde yüzde 8.1 olan enflasyon Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) beklentisini, ikinci ankette yüzde 8’le hedeflenen enflasyon seviyesine geldi. Böylece beklenti, hükümetin hedeflediği yılsonu düzeyine gerilemiş oldu.

2005 yılı Şubat ayı Tüketici Fiyatları Endeksi artış tahmini ise birinci dönemdeki gibi yüzde 0.6 olarak gerçekleşti. Yıl sonu Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) beklentisi yüzde 5.2’yle yüzde 10, şubat ayı beklentisi ise yüzde 0.1’le yüzde 1.6 aralığında bulunuyor. 2005 yılı cari işlemler açığı 13 milyar 968.6 milyon dolar, Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) büyüme beklentisi ise yüzde 5.7 olarak tahmin edildi. Bankalararası döviz piyasasında dolar kuru tahmini ise 1.3166 Yeni Türk Lirası (YTL) seviyesine geriledi. Yıl sonu dolar kuru beklentisi ise 1.4724 YTL’den 1.4586 YTL’ye indi.