Sigarada kaçak yüzde 20'ye, devletin kaybı 3 milyar TL'ye dayandı

Sigara üreticilerinin, kaçak sigara trendini belirlemek amacıyla yaptırdığı araÅŸtırma, Ocak ayındaki yüksek vergi artışlarından sonra kaçak sigarada yaÅŸanan patlamayı gözler önüne serdi. Uluslar arası araÅŸtırma ÅŸirketi, kaçak sigara miktarını belirlemek için, ülke genelini temsil eden 30’u aÅŸkın kentte, caddelerden 10 bin adet boÅŸ sigara paketi toplattı. Yapılan analizde boÅŸ sigara paketlerinin yüzde 19.3’ünün kaçak sigara olduÄŸu görüldü. Kaçak sigaralar içinde en büyük payı ise yüzde 50 ile Bulgaristan menÅŸeli Prestige aldı.Â
 
450 MİLYON PAKET KAÇAK
Boş sigara paketleri üzerinden yapılan analizde, kamunun verilerine göre geçen yılın ikinci yarısında yüzde 13.4’e kadar gerileyen kaçak sigara oranının, bu yılın ilk 4 ayında yüzde 19.3’e yükseldiği ifade edildi.

Böylece yılın ilk yarısında satıldığı tahmin edilen yaklaşık 2.3 milyar sigara paketinin, 450 milyonunu kaçak sigara oluşturdu. Kaçak sigarada en büyük payı ise yüzde 50’lik oranıyla Bulgaristan menşeli Prestige markası aldı.

KAÇAKTA DİYARBAKIR REKOR KIRDI
Yapılan araştırmada kaçak sigara satışının en fazla Diyarbakır’da olduğu görüldü. Diyarbakır’da satılan sigaraların yüzde 66.8’i kaçakken, bu oran Batman’da yüzde 62.9, Van’da 59.9, Osmaniye’de 51.9, Mersin’de 50.7 oldu. Kaçak sigara satışı İzmir’de yüzde 17.4, İstanbul’da yüzde 11.5 ve Ankara’da yüzde 9.1 iken; kaçağın en düşük olduğu il yüzde 2 ile Isparta oldu.

PAZAR 21 MİLYAR DOLAR, KAÇAK 4 MİLYAR

Türkiye’de yıllık ortalama 4.6 milyar paket sigara satılırken, pazarın büyüklüğü 21 milyar dolara ulaşıyor. Devlet her bir sigara paketinin satışı üzerinden ortalama yüzde 82 oranında vergi alıyor. Yüksek vergi kaçak sigara tüketimini tetiklerken, kaçak miktarının yüzde 19.4’te kalması halinde devletin vergi kaybının yıl sonunda 3.3 milyar liraya ulaÅŸacağı tahmin ediliyor.Â

RAPOR, KAMUYA SUNULDU
Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı gibi ilgili kamu birimleriyle de paylaşılan raporda, dört saptama yapıldı.

1-Yasadışı sigara ticareti, en yüksek olduğu 2010-2011 seviyesine dönmüştür.

2-Komşularla fiyat farkı nedeniyle kaçak üründe ana problem, sahte ürün yerine yurtdışı kaynaklı, vergisi ödenmemiş yurtdışı menşeli ürünlerdir.

3-Bulgar menşeli Prestige, yasadışı ticaretin en önemli kısmını oluşturmaktadır.

4-Doğu ve Güneydoğu’da bazı illerde yasadışı ticaret, yüzde 50’yi aşmıştır.

ÇEVREDE FİYATLAR DÜŞÜK!
Türkiye’de bir paket sigaranın fiyatı ortalama 4.55 dolar iken, çevre ülkelerde fiyatların düşük olması da kaçak sigara artışındaki en önemli nedenlerden biri olarak gösteriliyor. Öyle ki Türkiye’deki bu fiyatlara karşın Ukrayna’da  0.98; Irak’ta 1.29; Ermenistan’da1.34; Gürcistan’da 1.48; Lübnan’da 1.50; Suriye’de  1.52; Mısır’da 1.55; Rusya’da 1.55; Cezayir’de 1.86; Bulgaristan’da 3.19; Romanya’da 3.42; Yunanistan’da 4.54; İsrail’de 5.22 dolar.

ayalp@hurriyet.com.tr