77 yaşındaki kimsesiz İstanbullu İstanbulspor

O sabah evden çıktığımda Ä°stanbulspor'un renklerinin sarı-siyah olduÄŸunu bile bilmiyordum. Sahada bir farkettim ki, üzerimde sarı pantolon ve siyah gömlek var. Yoksa kader aÄŸlarını ördü de, Galatasaray ve BeÅŸiktaÅŸ'tan sonra bir de Ä°stanbulsporlu mu oldum?Son zamanlarda yine dillere pelesenk edilen ‘‘Orda bir köy var uzakta’’ dizelerini deÄŸiÅŸtirerek Ä°stanbullular'a yöneltiyorum: ‘‘Burda bir takım var, burnunuzun dibinde!’’ Sonra Radikal spor yazarlarından Barış Tut'un sorularını özetliyorum: ‘‘Bütün bu savaÅŸtan, hır gürden, imaj bombardımanından, kendi takımınızdan baÅŸka bir ÅŸey görmemekten, bu tekrardan sıkılmadınız mı? BaÅŸka neler oluyor diye merak etmiyor musunuz?’’ Ä°stanbul'da, Ä°stanbul'un adını taşıyan, bazen inip bazen çıksa da tam 77 yıldır ayakta duran bir takım var. Ä°stanbullular'ın tamamen yalnız ve kimsesiz bıraktığı. Kimsesiz çünkü bir sahibi yok. Cem Uzan birkaç yıl sürdürdüğü desteÄŸini çoktan çekmiÅŸ durumda; arada sadece hisselerinin devrine iliÅŸkin küçük bir formalite kalmış. O da Mali Åžube'nin Ä°mar Bankası soruÅŸturmasının bitmesini bekliyor. Yoksa takım iki üç yıldır kendi - olmayan - yağıyla kavruluyor. Kulübün beÅŸ trilyon liradan fazla borcu, futbolcularının geçen yıldan bile alacağı var. Medya desteÄŸi, taraftarı, kendine ait tesisi, sahası, deplasmana gitmek için uçak bileti alacak parası bile yok. Mahkemenin Uzanlar'ın mallarına koyduÄŸu tedbirin, futbolcuların kendilerine kadar uzanması gibi bir trajik durum da söz konusu. Ama o futbolcularda, ne bir ÅŸikayet, ne bir kapris. Hocalarına ve kulübün iki kiÅŸiden ibaret yönetimine inanıyorlar. ‘‘Para gelirse, bize dağıtılır biliyoruz’’ deyip sineye çekiyor, deli gibi çalışıyorlar. Ve bu iÅŸten anlayanlara göre, ÅŸu anda sezonun en ‘‘şık’’, en ‘‘oturmuş’’ futbolunu oynuyorlar. Kimse görmek istemiyor ya, görmek isteyenler için, sessiz ve derinden geliyorlar. Ve almak isteyenlere, sadece varoluÅŸ mücadeleleri bile derslerle dolu. Ãœstelik Türkiye'nin çok ihtiyaç duyduÄŸu bir ruhu taşıyorlar; sportmenlik ruhu. Kısaca diÄŸer ÅŸehirlerde olduÄŸu gibi, yaÅŸadığınız ÅŸehrin adını taşıyan takımın maçlarına gitseniz, hem onlara ihtiyaçları olan desteÄŸi vereceksiniz, hem keyifli bir maç izleyeceksiniz, hem de ne kafanıza bir pet ÅŸiÅŸe, ne annenize bir küfür gelecek... Belki en fazla BeÅŸiktaÅŸ maçında olduÄŸu gibi çiçek atarlar, siz de Fenerliler'in üç gol yemelerine raÄŸmen yaptığı gibi alkışlarsınız onları...ÊCumhuriyet'ten sadece üç yıl genç Ä°stanbulspor'un temeli, genç yaşında bir futbolcunun ölümüyle, köklü bir Ä°stanbul lisesinin öğretmen ve öğrencileri sayesinde atıldı desek yanlış olmaz. Yıl 1924. Süleymaniye Kulübü, deÄŸerli futbolcusu Yavru Saim'in ölümünden sonra, onun adını taşıyan bir genç takım kurar ve başına takımın forveti ve Saim'in yakın arkadaşı Kemal Halim'i getirir. Kulübün oyuncu kaynağı ise komÅŸu Münir PaÅŸa Konağı'nda faaliyet gösteren Ä°stanbul Erkek Lisesi'dir; Kemal Halim takımın oyuncularını okulun öğrencilerinden oluÅŸturur. Yavru Saim takımı, Kemal Halim Bey kulüple anlaÅŸmazlığa düşünce dağılsa da liseliler hocalarını yalnız bırakmaz. Takım bir süre, CerrahpaÅŸa KardeÅŸler Gücü'nün ilk harflerinin Eski Türkçe'deki okunuÅŸu olan ‘‘Cim-Kaf-Kef’’ adıyla faaliyetini sürdürür, ancak mahalle takımı olmaktan öteye gidemeyince Kadırga semtindeki Gürbüzler Yurdu Kulübü'yle birleÅŸir.Tamamını Ä°stanbul Liseli gençlerin oluÅŸturduÄŸu Ä°stanbul Gürbüzler Ocağı takımı, 4 Ocak 1926'da Ä°stanbulspor adını ve okulun sarı-siyah renklerini liselilerin gözyaÅŸları eÅŸliÄŸinde alır. O kongrede Ä°stanbul Erkek Lisesi Müdürü H. Besim Bey baÅŸkan, spor öğretmeni Ä°hsan Erkal Bey asbaÅŸkan, Kemal Halim Bey de genel sekreter seçilir. Kurucuların çoÄŸu ise lisenin öğretmenleridir.ÅžEHRE Ä°NMESÄ°NLER DÄ°YESIFIR NUMARA TIRAÅž1927-1928 sezonunda sahalara Ä°stanbul 3. liginden fırtına gibi giren Ä°stanbulspor, spor yazarlarının pek sevdiÄŸi deyimle ‘‘rakiplerini silindir gibi ezer’’ ve ilk yıl 3. lig, ikinci yıl da 2. lig ÅŸampiyonu olarak 1. ligdeki yerini alır. Ama artık orada, Üç Büyükler'in yanında, o zamanların ünlüleri Vefa, Beykoz, Süleymaniye, Anadolu gibi takımlar da vardır, dolayısıyla mütevazı amacı ‘‘küme düşmemek’’ üzerine kuruludur.Galatasaray, Fenerbahçe ve BeÅŸiktaÅŸ'ın, maç hasılatları konusunda anlaÅŸamadıkları için lige katılmadıkları 1931-1932 sezonundaki ÅŸampiyonluÄŸunu, aynı yıl kazandığı Ä°stanbul Åžildi'ni saymazsak, Ä°stanbulspor hiçbir zaman en tepelerde bir takım olmaz. Ama o yıl, Türkiye Futbol ÅžampiyonluÄŸu'nu Ä°stanbul'a getiren ilk takım olarak tarihe geçer. Beykoz'da bir arsada, ÅŸehre inemesinler diye kafaları sıfır numara tıraÅŸ edilerek ÅŸampiyonaya hazırlanan futbolcular Ä°zmir'deki final maçında Altınordu'yu 3-1 yenerek ÅŸampiyon olunca, onları getiren vapur Ä°stanbul Liseliler tarafından YeÅŸilköy açıklarında sevgi gösterileriyle karşılanır.Bir sonraki yıl Fenerbahçe ve BeÅŸiktaÅŸ'ın ardından üçüncü sırayı alarak baÅŸarılarının rastlantı olmadığını kanıtlayan Ä°stanbulspor, 1930'ların baÅŸlarında ‘‘dördüncü büyük’’ diye anılır. Ama zaman zaman dördüncülüğünü korusa da, yıllar kah onunculukla, kah altıncılıkla geçecek; bir yandan başından hiç eksik olmayacak mali krizlerle boÄŸuÅŸurken, Ä°stanbul 2. ligine düşüp düşüp çıkacaktır. 1940'lı yıllarda bir ara ‘‘enkaz durumu’’ yaÅŸanır. Ama ÅŸimdi olduÄŸu gibi o zamanlar da ‘‘farklı’’ futbolcuları olacaktır. En gözde futbolcusu ErdoÄŸan DaÄŸdelen, Fenerbahçe'den aldığı transfer teklifini, ‘‘Takımımı yalnız bırakamam’’ diye reddeder. Yani ‘‘onur mücadelesi’’ bir gelenektir Ä°stanbulspor'da.1950'lerde yeniden yükselen ve hatta üçüncülüğe kadar ulaÅŸan Ä°stanbulspor, 1960'ların baÅŸlarında Türkiye Ligi'nde beÅŸinci veya altıncı sıradaki yerini korur. Ama çizdiÄŸi grafik, sanki 1. ligin onu zorladığını, 2. ligin de çok hafif geldiÄŸini gösterir. 2. lige düşer düşmez ÅŸampiyon olup yeniden 1. lige yükselen takım, 1970'lerde, 3. ligi de görür, hatta amatör kümeyi. Az daha tarihe karışacaktır.FUTBOLCULARINA TEDBÄ°R KONULAN TAKIM1990'ların ilk yarısında Cem Uzan dönemi baÅŸlar. Tanju Çolak, Sergen Yalçın, OÄŸuz Çetin, Aykut Kocaman gibi yıldız transferlerin yapıldığı, kamera ışıklarının oyuncularına döndüğü bu dönemde Ä°stanbulspor, 23 yıl aradan sonra yeniden 1'inci lige çıkar ve önemli bir konuma gelir. Hatta 1998-1999 sezonunda, ikinci turda elense de UEFA Kupası'na katılır. Ama, üç büyüklerin futbolcularının standartlarını yakalayan, ‘‘onların kaldığı otellerde kalan’’ oyuncular bunun çok sürmeyeceÄŸinin farkındadır. Nitekim ilk düşüşte ücretleri yarı yarıya, hatta üçte birine iner, yıldız oyuncular ayrılır, yalnızlıklarına geri dönerler. Aykut Kocaman'ın gün gelip takımın hem futbolcusu, hem de teknik direktörü olduÄŸu 2000 yılına kadar Ä°stanbulspor, ligde doÄŸru dürüst performans gösteremediÄŸi gibi, ekonomik anlamda da çöküntüye uÄŸrar. Ekonomik sorunlar hálá düzelmiÅŸ deÄŸildir, hatta Uzanlar'ın Ä°mar Bankası soruÅŸturması kapsamında tedbir konan 260 ÅŸirket arasında Ä°stanbulspor da vardır. Dahası, futbolcuları üzerinde bile tedbir bulunan takımdır Ä°stanbulspor.Bu sezona böyle baÅŸlar; oyuncular geçen yıldan bile alacaklı, üstelik ‘‘tedbirli’’, kasa tamtakır, defterlerine en konmuÅŸ, borçları boyunu aÅŸmış, baÅŸkanı Adnan Sezgin sık sık Mali Åžube'de ifadede! Ama 1940'lı yılların efsanelerinden ErdoÄŸan DaÄŸdelen gibi davranır futbolcularının çoÄŸu; cazip tekliflere hayır der, ödeneceÄŸi çok kuÅŸkulu ya da ücret bölümü boÅŸ sözleÅŸmelere imza atar, deplasman maçlarına 10 saat otobüste sallanarak gider. Kim, yaldızlı hayatları, bin dolarları, manken sevgilileriyle, üç büyüğün futbolcuları yerine onlara bakar ki, doÄŸru dürüst bir taraftarları yoktur (BeÅŸiktaÅŸ maçında tek tek sayılmış: tamı tamına 353!). Parasızlıktan ve üvey evlatlıktan olsa gerek, hep 3. lig takımlarıyla antrenman yapar, Anadolu'ya gidince ‘‘Taraftarı yok, parası yok, bu takımın 1. ligde ne iÅŸi var?’’ küçümsemeleriyle karşılanır. Ama insaflı ve vefalı rakipleri yok deÄŸildir: Dünkü Ankaragücü maçının ulaşım sponsorluÄŸunu eski Galatasaray yöneticisi Abdurrahim Albayrak'ın sahibi olduÄŸu Altur üstlenir.Ama her ÅŸeye raÄŸmen, ‘‘Sarı BoÄŸa’’ doÄŸduÄŸu ilk yıllara benzer bir çıkışla fırlar bu sezon sahalara. Bu yazı (Dünkü maçtan önce) yazıldığı sırada, BeÅŸiktaÅŸ'la birlikte bu yılın ‘‘namaÄŸlup’’ iki takımından biridir: Ä°lk maçında Fenerbahçe'yi, hem de kendi evinde, 3-0 yener. Ardından Adanaspor karşısında 1-0'lık bir galibiyet elde eder. Yeni parlayanlardan Akçaabat Sebatspor'u 3-1'le, Çaykur Rizespor'u 3-0'la devirir. Samsunspor'la 3-3, BeÅŸiktaÅŸ'la ise 1-1 berabere kalır. Bunları, çok sistemli bir futbol oynayarak yapar. Ä°nsanın içinden şöyle bir soru geçer: Acaba, bu gencecik çocukları, çok daha fazla ilgi görecekleri ve para kazanacakları yerlerde top koÅŸturmak yerine burada kalmaya iten, bu yalnızlık, terkedilmiÅŸlik, umursamazlık karşısındaki varolma mücadelesi midir?Aykut kocaman’ın yarattığı bir ADAOnları birarada tutan, gözlerini ve kulaklarını, hocaları Aykut Kocaman'dan ayırmayan, bu yokluÄŸun -belki de çamurun- içinden çıkma inadı mıdır? Maçlarını yaptıkları Güngören Belediyesi'ne ait, ‘‘endüstriyel futbolun projektörlerinden ve büyük para akışından uzak’’ 10 bin kiÅŸilik stadında, rakipleri Rizespor'un 8 bin taraftarı kendi taraftarlarının yerlerine kurulur, 100 kiÅŸilik ‘‘kahraman’’ bir taraftar da onları desteklemek üzere misafir takım sıralarına sıkışırken maçı alabilmelerinin altında bu inat mı yatar?Radikal yazarı ve Ä°thaki Yayınevi futbol kültürü dizisi editörü Barış Tut, bu havayı asıl yaratanın eski Fenerbahçe oyuncusu ve gol kralı Aykut Kocaman olduÄŸunu söyler. Galiba asıl iyimserlik ve inat ondadır. Kocaman, kulübün kapısına kilit vurulmasının an meselesi olduÄŸu zamanlarda bile umudunu yitirmeyen, hayata, futbola bakışını oyuncularına aktarmayı baÅŸarmış biridir. Tut'a göre ÅŸu anda Türk futbolu içinde bir ada oluÅŸturmuÅŸtur. Meslek ahlakını ön planda tutan, futbolun kurallarına sıkı sıkıya baÄŸlı, saÄŸlam duruÅŸlu, sportmen bir futbol oynar oyuncuları. BeÅŸiktaÅŸ'ın sahasına çıkarken BeÅŸiktaÅŸ taraftarına çiçek ve gülücük dağıtmaları, hiçbir rakibin kafasına pet ÅŸiÅŸe, en azından küfür yemeden ayrılamadığı Fenerbahçe'nin sahasından, üstelik üç gol attıktan sonra, alkışlarla ayrılmaları bu yüzdendir herhalde.Ä°stanbullular'dan takımlarına sahip çıkmalarını, en azından destek vermelerini istemek çok ÅŸey mi olur? Belediye BaÅŸkanı Ali Müfit Gürtuna'nın kentinin takımı için verdiÄŸi sözü tutmasının; sponsorluk için milyarlar harcayan Ä°stanbullu iÅŸadamlarının en azından bir göğüs reklamı vermesinin, birilerinin bu varoluÅŸ savaşını görmesinin zamanı gelmedi mi? Ä°stanbulspor'un bilmeden de olsa verdiÄŸi sportmenlik ve vefa dersini hepimizin alması gerekmez mi artık?Â