Yerliler o kadar kuvvetli ki yabancılar piyasaya giremiyor

eguler@hurriyet.com.tr

- İncitaş'ın hikayesi nasıl başlıyor?

İncitaş, İnci Grubu'nun ilk şirketi. 1952 yılında rahmetli Cevdet İnci tarafından kuruldu. Ama o zaman sadece lastik satış mağazası şeklinde imiş. Daha sonra da buna jant satışı eklenmiş.

- Ä°lk nerede kuruluyor?

Ä°zmir'de.

- Aile Ä°zmirli galiba...

Evet, aile İzmirli. Zaten holdingin bütün birimleri ve fabrikalar da İzmir ve Manisa'da.

- Bu arada lastiği sadece satıyor değil mi? Üretim yok...

Doğrudur, üretim yok sadece satış var. Ama jantı kendisi üretmeye başlıyor.

- Akü işi nasıl başlıyor?

Bundan 25 sene önce aileden, yani amca çocuklarından birisi bir akü fabrikası alıyor. Ama işi çok beceremiyor. Daha sonra aile devreye girip 'bizim bu ticaretimizin yanında akü de gider' deyip akü işine giriyor.

Doğrudan doğruya oradaki üretim tesisini alıyor ve kendisi üretiyor. Böylece İnci Akü doğuyor.

- Jant iÅŸi?

Lastik satışından sonra başlıyor o iş. Neredeyse kendi çizdiği preslerle jant işi yapmaya başlıyor. İnci grubuna ait şu anda 3 tane jant fabrikası var.

- Nerede bunlar?

Üçü de Manisa’da ve hepsi ABD'li Hayes-Lemmerz  ile ortak. Bu fabrikaların bir tanesi ticari grupta sadece saç jant üretiyor. Bir tanesi binek grupta saç jant üretiyor, 2006 Haziranda açılan ise alüminyum jant üretiyor.

İncitaş Genel Müdürü Erdoğan Yılmaz ile krizin otomotiv yan sanayine etkilerini, akü-jant pazarındaki son durumu, araç kullanıcılarına önerilerini ve daha birçok konuyu konuştuk. Röportaj yarın da devam edecek...

- Toparlarsak İncitaş şu anda tam olarak ne yapıyor?

İncitaş tam anlamıyla, gerçek anlamıyla bir pazarlama satış şirketi. Biz İnci Akü'nün ürettiğini akülerin Türkiye’deki yenileme piyasasına satışını yapıyoruz. Ayrıca bu jant fabrikalarında üretilen jantların da Türkiye’de yenileme piyasasına satışını yapıyoruz. Son olarak yurtdışından getirdiğimiz lastiklerin satışını gerçekleştiriyoruz.

— Sadece yenileme piyasasıyla çalışıyor dediniz. Fabrika çıkış otomobillere akü veya jant vermiyor musunuz?

Onları direkt olarak fabrikalar satıyor. Mesela İnci Akü doğrudan üreticiye veriyor. İhracat da aynı şekilde. Bizim işimiz Türkiye'deki yenileme piyasası.

- Satışlarda en ağırlıklı ürün hangisi?

İş hacmimizin yüzde 65’i akü. Kalanın yüzde 20'si jant ve yüzde 15’i de lastik.

- Akü pazarının Türkiye'deki büyüklüğü nedir?

Yaklaşık 2 milyon 700 bin ile 3 milyon adet arasında bir akü pazarı olduğunu tahmin ediyoruz. Bunun parasal karşılığı ise ortalama 270-280 milyon TL.

- Akü pazarının lideri kim?

Birinci sırada Mutlu Akü var. Biz ikinci sıradayız. Üçüncü ise Yiğit Akü.

- Bunların hepsi yerli üretici değil mi?

Evet, hepsi yerli üretici. Zaten pazarın hakimi Türk firmaları. Sadece bu üç üretici pazarın yüzde 80'inden fazlasını elinde tutuyor.

— Yabancılar niye bu pazara giremedi?

Çünkü yerli üreticiler çok kuvvetli... Bir de hani Türkiye'de genel olarak yabancı mala karşı bir eğilim vardır ya, aküde ise bunun tam tersi. Yaptığımız pazar araştırmaları da onu gösteriyor. İnsanlarda bir yabancı ürün kullanma eğilimi de talebi de isteği de yok. Çünkü kullandıkları ürünlerden zaten memnunlar.

- Hiçbir yabancı akü markası yok mu?

Ä°

thaller var tabii ama akü zor bir konu, akü meşakkatli bir iş...  Satması da kullanması da biraz emek isteyen bir iş. Yurtdışından ithal ettiğiniz zaman bir kere garanti uygulaması, stoklaması, satış teşkilatı, servis, servis ağı dediğimiz zaman bu kadar da güçlü üretici varken hem rekabetçi olmak hem de bütün bu hizmetleri vermek zor.

Ben önümüzdeki yıllarda da yabancıların pazara fazla girebileceğini düşünmüyorum.

- İhracat performansınız nasıl?

Biz şu anda 50'nin üzerinde ülkeye ihracat yapıyoruz ve aküde en çok ihracat yapan firmayız.
Â
- En büyük pazarınız hangisi?

Bizim en büyük pazarlarımız Irak, İtalya, Almanya...

- Ne zamandan beri böyle bir şey var?

Bizim ihracat işimiz asıl olarak 2005 yılında başladı. Daha önce fason üretim yapıyorduk. Ama şimdi 50'den fazla ülkeye kendi markalarımızla satıyoruz.

Geçen sene ihracatımız yüzde 15 artışla 100 milyon TL'ye ulaÅŸtı.Â

- Yurtdışında fabrika var mı?

Sadece Ukrayna'da var.

- Ortaklı mı?

Yok hayır, tamamen bize ait.

- Gelecekte başka ülkelerde de fabrika kuracak mısınız?

Olabilir tabii. Bakın bizim grubun şöyle bir özelliği var: Büyümeye açık, gelişmeye açık bir grubuz ve hiçbir konuya hayır demiyoruz. Bize bugün herhangi bir konu ile teklifle gelin bizden direkt hayır kelimesini duymazsınız. Alırız, değerlendiririz, yorumlarız hatta işin içine girmeyeceksek bile size akıl da verebiliriz. Deriz ki 'bunu böyle yaparsanız sizin için daha iyi olur, hani biz burada yer almayacağız ama sizin için böylesi daha hayırlıdır, daha doğrudur' deriz.

Yatırım konusunda da şu anda netleşmiş bir şey yok ama tabii alternatifler var.

- Nasıl alternatifler?

Sadece akü olarak bakmayın buna herhangi bir yatırım tarafı da olabilir bu.

- Yani jant-akü-lastik haricinde bir şey olabilir mi?

Olabilir tabii. Bizim temel işimiz otomotiv ve otomobil yan sanayi. O yüzden otomotiv ve otomotiv yan sanayi ile ilgili her konu bize sıcak geliyor.

- Grubun üretimi var mı başka konuda?

Yok hayır. Ama yarın da olmayacak değil. Kriz dönemleri bu işler için fırsattır. Bugün gerçekten böyle bir şey yok, görüştüğümüz bir şey yok, üzerinde çalışılmış bir şey yok... Olsa bunu söylerim, borsaya açık olmadığımız için bir problem yok ama bu hiç olmayacak anlamına da gelmez. Kriz dönemi bir çok fırsatlarla dolu.

- Borsa demişken, halka arz planınız var mı?

Krizden önce gerçekten yapalım mı yapmayalım mı diye düşünüyorduk ama krizle beraber o çalışmalarımızı yavaşlattık.

— Holding'i mi halka açacaktınız?

Holding de olabilir üretim yapılan şirketlerden de olabilir ama şu anda yok. Yani askıda değil ama gündemde de değil.

- Kriz otomotivi çok etkiledi biliyoruz. Sizi nasıl etkiledi?

Şimdi İncitaş olarak bakarsak ağırlıklı olarak akü konuşuyoruz zaten ama akü, jant, lastik diye ben ayırayım sonra üretici tarafımızla da bir parça cevap vermeye çalışayım.

İncitaş yenileme piyasasına satış yaptığı için bu otomotivin büyük keskinliğinde ve hacminde bir etkilenme bizde yok.

- Ne kadar var?

Gerileme yok, biz geçen senenin ilk 3 ayına göre aküde bu sene daha yukarıdayız.

- Nasıl oldu bu?

Biz geçen seneden farklı olarak çok ciddi pazarlama faaliyetlerinde bulunduk. Markamıza yatırım yapıyoruz, pazarlama aktivitelerini sürdürüyoruz. Sonuçlarını da alıyoruz.

Ayrıca bayilerimize de yönelik kampanyalarımız ve bunlar satışlarda etkili oluyor. Aküde ilk 3 aylara göre 2008'de 2007'nin üzerindeydik, 2009'da da 2008'in üzerindeyiz.

- Rakam verebilir misiniz?

Yüzde olarak verebiliriz. Yüzde 7 üzerindeyiz.

- 2008 toplamı neydi?

600 bin amper/saatlik satış gerçekleştirdik. 40 milyon lira civarında da ciro yaptık.

- Kriz sizi etkilemedi ama üretim tarafını muhtemelen etkilemiştir...

Evet üretimde orijinal ekipman tarafında etkiledi. Ama ihracat tarafındaki başarısından bahsetmiştim. Biz krizden önce 43 ülkeye ihracat yapıyorduk, krizle bu sayıyı 50'ye çıkardık. Yakında da 53 olacak. İhracat tarafında yenileme piyasasında bir kayıp olmadı yani... Ama tabi ki orijinal ekipman da var. Orijinal ekipmanda araba üreticileri yüzde kaç oranında etkilenmişse biz de o oranda etkilendik.

- Jantta sıkıntı var mı?

Jantla ilgili ciddi şekilde etkilendik. Önceki yıla göre yüzde 40 düştü satışlar. Çünkü Türkiye’deki yenileme piyasası dorse üreticilerine satıştan geçiyor asıl olarak. Avrupa’ya, Arap ülkelerine, Ortadoğu'ya dorse üretiminin büyük bir bölümü Türkiye'de yapılıyor. Tabii bunlar bu krizden çok ciddi etkilendi ve jant piyasası daraldı.

- Lastikte ne oldu?

Lastikte bizim pazar payımız çok düşük zaten, yüzde 1– 1.5 civarında.Â

- Fazla önem vermiyor musunuz?

Önem vermiyor değiliz tabii ama Türkiye’de çok büyük üreticiler var lastikte. O büyük üreticilerin yanında ithalatçı kimliğinizle zaten daha fazla büyüme şansınız yok.

- Peki, böyle devam mı edeceksiniz?

Lastikte diğerlerine göre biraz daha hızlı büyüyebiliriz. Çünkü bizim dışımızda pazarın %99’u var.