Vahşi sulama kaybettiriyor: Su azalıyor fatura kabarıyor verimlilik düşüyor
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de tarımsal sulamanın yarısı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılıyor. Ancak sulamada çoğunlukla vahşi sulama ve sondaj kullanılıyor. Çiftçiler yıldan yıla suyun azaldığını ve maliyetlerin katlandığını söylerken elektrik şirketleri de bu konuda vahşi sulamadan ve sondajlardan vazgeçilip sürdürülebilir yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Son yıllarda etkisini gittikçe daha fazla hissettirmeye başlayan kuraklık için artık tehlike çanları çalıyor. Konutlardan, tarım arazilerine, sanayiden ormanlara kadar her alanda kendini gösteren bu tehlike için önlem almak şart. En fazla endişe duyulan alanlardan biri de tarım. Zira su zengini olmayan ülkemizde ciddi miktarda tarımsal sulama yapılıyor. Bunun yarısı da Diyarbakır ve Şanlıurfa illerini kapsayan ve yaklaşık 7 milyonluk nüfusa sahip Dicle Bölgesi’nde gerçekleşiyor. Ancak yıllardır bölgede gerçekleşen vahşi sulama ve sondaj faaliyetleri hem toprağa zarar veriyor hem de eldeki kıt suyun hızla tükenmesine neden oluyor. Bu noktada da kuraklık ve enerji tüketim ilişkisi yeni bir sorun olarak ortaya çıkıyor.
YÜZDE 76’DAN YÜZDE 43’E
Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde Dicle Elektrik dağıtım hizmeti veriyor. Geçmiş yıllarda elektrik dağıtımı ve faturalandırılma konusunda oldukça sıkıntı olan bölgede yapılan çalışmalarla kayıp-kaçak oranı 10 yılda yüzde 76’dan yüzde 43’e indirilmiş. Halk ile temas kurularak kesintisiz enerji kullanımı için yapılması gereken yatırımlar doğru yöntemlerle anlatılmış. Ve kaçak elektrik kullanımında önemli bir azaltım sağlanmış.
2.5 KAT DAHA FAZLA TÜKETİM
Bu bilgileri anlatan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Şehir merkezlerimizde kayıp kaçak oranı oldukça düşük. İstanbul’dan bir farkı yok. Ancak kırsalda yüzde 80’e çıkıyor. Tarımsal sulamada yine yüzde 40’larda. Türkiye ortalaması ise yüzde 13. Türkiye’de bir abonmanın ortalama yıllık tüketimi 4 bin 500 kilovat iken Dicle Elektrik bölgesinde bu oranın 11 bin 500 kilovat. Yani 2.5 kat fazla. Kaçak olunca israf da oluyor. Bazen tarlalara mobil trafolar konuyor ve 5 saatte sulanacak alan enerji kaygısı olmadan 48 saat sulanıyor. Toprak heba oluyor, su heba oluyor. Oysa bilinçi modellerde 100 liralık faturanın yüzde 35’ini devlet karşılıyor. Ayrıca su ve enerji tüketimi düşerken verim de artıyor” ifadelerini kullanıyor.
Yaşar Arvas
DERİNLİK ARTTI VERİM DÜŞTÜ MALİYET YÜKSELDİ
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde çiftçilik yapan Yasin Advan da şunları söylüyor: “Bölgemizde çok sayıda sondaj kuyusu var. Yaklaşık 400 metreden su çekiyoruz. Artık su azaldığı için enerji maliyetleri de artıyor. Suladığımız alan yarıya düşüyor verim de azalıyor. Son yıllarda yağmurlama ve damlama sulamaya geçince verimliliğimiz arttı. Biz hep GAP projesini bekliyoruz. Onun buraya kadar uzanan ayakları tamamlanırsa hepimiz rahatlayacağız. Su yanımıza kadar geldi. İnşallah en kısa sürede tarlalarımıza ulaşacak.”
TARLALARA GECE SU VERİN
Bölgede enerji satış işlemini ise Dicle Elektrik Perakende Satış A.Ş (DEPSAŞ Enerji) sağlıyor. DEPSAŞ Genel Müdürü Murat Karagüzel’in de en fazla vurguladığı alan yine tarım oluyor. Bölgede 8 milyon dekar alanın 5.6 milyon dekarında elektrik enerjisi kullanıldığını belirten Karagüzel, “Ciddi bir kuraklık yaşanıyor. Kuraklık olunca daha fazla sulamaya ihtiyaç oluşuyor. Böyle olunca da enerji tüketimi artıyor. En önemlisi gece sulama. Vahşi sulamadan vazgeçip kontrollü ve gece sulama yapılırsa, buharlaşma engellenecek ve verim artacaktır” diyor.
Murat Karagüzel
12.2 MİLYARLIK LİRALIK BORÇ
Bir grup gazeteciye sulama alanlarında bilgi veren Murat Karagüzel, “16 milyon dekar ekili tarımsal alanda, 123 bin kayıtlı çiftçinin üretim yapıyor. Tarımsal sulamada bölgede 24 bin 513 abonenin 12.2 milyar liralık borcu var. Çiftçi için en güzel seçenek ise Ziraat Bankası’nın sunduğu 1 ve 5 yıllık planlar. Çiftçilere yılda bir kez ödeme yapabilecekleri destekleme uygulamalarına katılmalarını öneriyoruz” dedi.