Telekom gerdi dolar yükseldi, borsa düştü

Piyasalar Telekom gerginliğiyle beklentili bir gün geçirdi. Dolar, 1 milyon 273 bin liraya yükselirken, borsa ilk seansta yükselmesine karşın ikinci seansta satışa dönüp önceki güne göre 79 puan düşerek 11.084 puandan kapandı.

Dün bütün gün piyasaların beklendiği beklediği Türk Telekom krizi, dün akşam piyasaların kapanmasından sonra çözüldü. Bu nedenle piyasalarda Türk Telekom gerginliğinin ne kadar etkin olduğu bugün belli olacak. Dün İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Telekom yönetimine bağlı sorunun çözüleceğine yönelik beklentilerle ilk seansta 51 puan yükselip 11.215 puandan kapandıktan sonra, ikinci seansta beklenen haberin gecikmesiyle önceki güne göre 79 puan düşerek 11.084 puandan kapandı.

Döviz piyasasında bankaların verdiği kotasyonlar gün içinde zaman zaman yükselmekle birlikte dar işlem hacimli piyasada daha çok 1 milyon 260 binlirayla 1 milyon 280 bin lira arasındaki katosyan değerleri üzerinden işlem olduğu dikkat çekti. Merkez Bankası dolar satış kuru önceki güne göre 22 bin lira yükselip 1 milyon 273 bin lira oldu. Dolar önceki güne göre yüzde 1.76 yükselirken, Türk Lirası'nın (TL), dalgalı kur sistemine geçilen 21 Şubat tarihinden bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 84.92'ye yükseldi.

Türk Telekom gerginliği bono ve tahvil piyasasında da kendisini gösterdi. Bu piyasanın en aktif kağıdı haline gelen 7 Kasım 2001 vadeli bono dün yüzde 87.56 yıllık bileşik faiz oranına yükseldi. Önceki gün bu bononn değeri yüzde 85 seviyesine kadar düşmüştü. Hazine bu bonoları geçen salı günü yaptığı ihalede yüzde 92.29 yıllık bileşik oranla satmıştı.

DÖVİZ MEVDUATI ARTIYOR

Merkez Bankası'nın, her hafta açıkladığı parasal durumu ortaya koyan göstergelere göre bankalardaki döviz mevduatındaki artış devam ediyor. Merkez Bankası'nın verilerine göre 8-15 Haziran tarihleri arasında döviz hesapları 480 milyon dalar artış kaydetti. 8 Haziran tarihinde 49 milyar 419 milyon dolar olan bankalardaki döviz mevduatı, 15 Haziran tarihinde 50 milyar 394 milyon dolara yükseldi. Böylelikle önceki hafta başlayan ve geçen hafta devam eden dolar talebinin nereden kaynaklandığına yönelik en somut bilgilerden biri ortaya çıktı.

Haziran ayının bitmesiyle bankaların bilanço dözelenmelerinin dolar kuru üzerinde etkisi olup olmadığı, temmuz ayının ortasına ulaşılmasıyla da yine bankaların sendikasyonlarının dolar kuru üzerindeki etkilerinin ne ölçüde olduğu da anlaşılmış olacak.

TELEKOM OLUMLU ETKİLER Mİ?

Dün piyasaların kapanmasından sonra çözülen Türk Telekom duğumunun piyasaları olumlu etkileyip etkilemeyeceği bugün belli olacak.

Borsanın içinde bulunduğu nakit sıkışıklığının çözülmesi, piyasanın kağıt bazında yükselmeye başlaması için en önemli neden olarak gösteriliyor. Nakit sıkıntısının ortadan kalkması içinse, dolar kuru üzerindeki baskının biraz daha azalması gerekiyor.

Ancak, Türk Telekom sorununun ortadan tamamen kalkmasından sonra borsanın 11.500 seviyesini test edebileceği de belirtiliyor. Borsanın daha güvenilir şekilde yükselebilmesi için işlem hacminde artış olması gerektiğine de değiniliyor.

Dolar kurunun, haftanın son iş gününü sakin geçireceğini tahmin ediliyor. Normal şartlar altında, bugün için dolar kurunun 1 milyon 250 bin liranın altına inmesi beklenmemesine rağmen, dünkü kurun altına gelinebileceği ifade ediliyor.

Bono oranlarındaysa, piyasanın ölçü olarak almaya başladığı 7 Kasım 2001 vadeli bononun, yine normal şartların sürmesi halinde, önceki gün görülen yüzde 85 yıllık bileşik seviyeye çekilebileceği belirtiliyor.

6 ayda 6 milyar dolar dış borç ödedik

Kamu kesimi, yılın ilk yarısında 6 milyar milyon dolarlık dış borç ödemesi gerçekleştirdi. Yılbaşından 27 Haziran'a kadar olan dönemde, Hazine 5 milyar 471 milyon dolar, Merkez Bankası 184 milyon dolarlık dış borç ödedi.

Diğer kamu sektörünün ödemelerinin 240 milyon dolar olduğu anılan dönemde, IMF'ye yapılan ödemeler ise 114 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış borç ödemelerinin 1 milyar 798 milyon dolarla en büyük bölümü bu ayın ilk 27 gününde gerçekleştirildi. Bu ödemelerin 1 milyar 728 milyon doları Hazine'nin, 44 milyon doları Merkez Bankası'nın, 26 milyon doları da diğer kamu sektörünün ödemelerinden oluştu.

Kamu sektörü, bu yılın ocak ayında 610 milyon dolar, şubatta 883 milyon dolar, martta 683 milyon dolar, nisanda 1 milyar 32 milyon dolar, mayısta ise 713 milyon dolarlık dış borç ödemişti.

Döviz rezervi 4 yılın en düşük düzeyine indi

Merkez Bankasının döviz rezervi, geçen hafta yapılan döviz satışları ve Hazine'nin 1 milyar doların üzerindeki dış borç geri ödemesi nedeniyle 17 milyar dolara kadar gerileyip, son 46 ayın en düşük noktasına indi.

Merkez Bankası verilerine göre, döviz rezervinde geçen hafta 2 milyar 412 milyon dolarlık azalma yaşandı. Bu azalma sonucu 15 Haziran'da 19 milyar 472 milyon dolar olar döviz rezervi, 22 Haziran'da 17 milyar 60 milyon dolara kadar düştü. Rezervin indiği bu seviye hem yaşanan kriz döneminin hem de son 47 ayın en düşük noktasını oluşturuyor. Merkez Bankası'nın döviz rezervi en son 8 Ağustos 1997'de 16.7 milyar dolar olmuş izleyen hafta 17.2 milyarn dolara çıkmış, izleyen haftalarda da hep 17 milyar doların üzerinde seyretmişti. 1997 yılından bu yana çeşitli nedenlerle yaşanan krizlere rağmen rezerv 17 milyar dolara inmemişti.

Merkez Bankası'nın krizle birlikte başlayan döviz açığı da rezervdeki bu azalmaya bağlı olarak büyümesini sürdürdü. 15 Haziran'da 3 milyar 60 milyon dolar olan döviz açığı 22 Haziran'da 5 milmyar 839 milyon dolara ulaştı. Döviz açığında geçen hafta 2 milyar 779 milyon dolarlık bir büyüme kaydedildi.