Sigaracılar vergi duvarını aÅŸmak için formül arıyor

Åžark tipi tütüne ayrıcalık getiren yeni vergi düzenlemesi, sigara fiyatlarında yeni bir ayarlamaya yol açacak. Yeni düzenleme ile özellikle yabancı harmanlı alt ve orta fiyat grubundaki sigaralara yüzde 100'leri aÅŸan zamların yapılması gerektiÄŸi hesaplanıyor. Ancak üreticiler, yüksek oranlı bu artışların fiyatlara nasıl yansıtılabileceÄŸi konusunda formül arıyor.MALÄ°YE Bakanlığı'nın sigarada yüzde 55.3 olarak uygulanan nispi özel tüketim vergisi (ÖTV) oranını yüzde 28'e düşüren, ÅŸark tipi tütün kullanılmayan sigaralarda paket başına 1 milyon lira maktu vergi getiren yeni düzenlemesi, yeni bir fiyat ayarlamasını da gündeme getirdi. Sigara tiryakileri merakla yeni fiyatları beklerken, üretici firmalar vergi oranlarını fiyata nasıl yansıtabileceÄŸini araÅŸtırıyor. Yeni düzenlemeye göre, üreticilerin sigaralarda kullandığı ÅŸark tipi tütün oranına göre yeniden bir fiyatlardırma yapması gerekiyor. Özellikle yabancı harmanlı olan alt ve orta fiyat grubunda yer alan sigaralarda büyük oranlı fiyat oranları kaçınılmaz görünüyor. Ancak bunun yansımalarını da gözönünde bulundurmaya çalışan üreticiler, yeni fiyat listelerini kullanıcıyı rahatsız etmeden nasıl oluÅŸturabileceklerinin formülünü arıyor. PAHALI SÄ°GARAYA ZAM YOK Yeni düzenlemeye göre, Tekel'in ürettiÄŸi sigaraların yanı sıra Philip Morris'in ürettiÄŸi Marlboro ve Parliament ile JTI (Japan Tobacco International) tarafından üretilen Camel gibi sigaralarda yeni bir zam yapılmasına gerek görülmüyor. Bu sigaralar 1 milyon liralık en yüksek maktu vergi dilimine girse de, daha önce yüzde 55.3 olarak uygulanan nispi özel tüketim vergisi (ÖTV) oranının yüzde 28'e düşürülmesi bir maliyet avantajı yaratıyor. Eski uygulamaya göre, fiyatı 3 milyon 50 bin liranın üzerinde olan sigaralarda 80 bin lira vergi bulunuyordu. Yeni durumda küçük de olsa bir fiyat indirimi bile gündeme gelebilir.ASIL ZAM ORTA GRUBAPhilip Morris, JTI ve BAT tarafından üretilen alt ve orta fiyat grubunda yer alan sigaralarda ise fiyat artışı kaçınılmaz görünüyor. Yapılan hesaplara göre, bu gruptaki sigaralara yüzde 35 ile yüzde 80 oranında yeni zam yapılması gerekiyor. Eski uygulamada fiyatı 1 milyon 600 bin liranın üzerindeki sigaralardan yüzde 55.3'lük ÖTV'nin yanı sıra 25 bin lira maktu vergi alınıyordu. ÖTV oranı yarı yarıya düşürülmüş olsa bile maktu verginin 1 milyon liraya çıkarılmış olması bu tip sigaralar üzerinde ciddi bir fiyat baskısı yaratıyor. Maktu verginin yanı sıra yüzde 28 ÖTV, yüzde 15.25 oranındaki KDV, yüzde 4 bayi kárı ve yüzde 6 bayi kárı ile yapılacak zam oranının yüzde 100'leri aÅŸması bekleniyor. Bunu direkt tüketiciye yansıtma konusunda pek de istekli görünmeyen üreticiler, asıl bu noktada bu bir çözüm yolu aramaya çalışıyor. Çünkü bu gruptaki markalar yüksek oranlı zam yapılması halinde, üst fiyat seviyesindeki sigaraların fiyatları birbirine çok yaklaÅŸacak. Bu durumda Tekel'e pazar payı kaptırılması kadar kaçak sigaranın payının da artacağı endiÅŸesi yaÅŸanıyor.TEKEL'Ä°N BLEND SÄ°GARALARITekel'in ürettiÄŸi Samsun, Maltepe, Bahar gibi markaları yeni düzenleme ile vergi avantajından en çok yararlanacak sigaralar olsa da Tekel'in de maktu vergisi artacak sigaraları bulunuyor. Tekel'in 2000 ve 2001, Samsun 216 gibi sigaralarının Türk tütünü kullanılmakla birlikte Amerikan blent tarzında harmanlanıyor. Bu sigaralardaki ÅŸark tipi tütün oranına göre yeni bir fiyat düzenlemesi yapılmasına mümkün görünüyor. Coca Cola formülünü Pepsi Cola'ya verir miYENÄ° düzenlemelerin ardından gündeme gelen konulardan biri de, sigaralardaki ÅŸark tipi tütün kullanımı oranının nasıl saptanacağı. Firmaların Tütün Kurumu'na sigara harmanlarında yer alan oranları bildirmesi ile bunun sorun olmayacağı düşünülse bile, üreticilerin bu konuda hassas olduÄŸu biliniyor. Bu uygulamadan daha önce, Tütün Kurumu'nun üreticilerden böyle bir talebi olduÄŸunu ve firmaların buna karşı çıkarak, harman oranlarını vermeye yanaÅŸmadığını hatırlatan bir sektör yetkilisi, ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı:"Åžimdi yine aynı durum yaÅŸanacak, kimse formülünü vermeye yanaÅŸmayacak. Bildirilen harman oranlarının tahlili nerede yapılacak, Tekel labaratuarlarında. Harman oranlarını vermek Coca Cola'nın Pepsi Cola'ya formülünü vermesi gibi bir ÅŸey, hiçbir firma rakibine formülünü verir mi? Bu konu tütüp piyasasında ciddi tartışma yaratacak."Bu arada bir sigaradaki ÅŸark tipi tütünün miktarını belirlemenin hem zor hem de pahalı bir iÅŸlem olduÄŸu da belirtiliyor. Bu arada yeni düzenlemenin AB mevzuatına uygunluÄŸu da tartışılıyor. Maktu vergi düzenlemesinde ÅŸark tipi tütünan esas alınmasının, korumacılık olarak ele alınabileceÄŸi, üretici firmalardan birinin bu konuyu AB gündemine taşıyabileceÄŸi de konuÅŸuluyor. Yerli tütüne ve Tekel'e yarayacakÃœRETÄ°CÄ° firmaların fiyat indirimi karşısında Maliye Bakanlığı'nın vergi gelirlerini korumak amacını taşıyan yeni düzenleme, Türk tütününe korunma getirdiÄŸi gibi Tekel'in pazar payını artırmasına da olanak tanıyor. 2002 yılı itibariyle 4.5 milyar dolar olarak tahmin edilen sigara pazarında en büyük pay Tekel'e ait olmakla birlikte, gerçekleÅŸtirilemeyen son özelleÅŸtirme ihalesinden bu yana Tekel'in yüzde 12 civarında pazar kaybettiÄŸi belirtiliyor. ÖzelleÅŸtirme öncesinde pazar payı yüzde 55-58'lerde olan Tekel'in, yeni uygulama ile birlikte pazar payını artırması bekleniyor. Tekel'in dışında Philip Morris, BTA ve JTI'ın üretici olarak bulunduÄŸu Türkiye'de pazar payları konusunda kesin bilgiye ulaÅŸmak mümkün deÄŸil. Rekabet yüzünden firmalar pazar paylarını açıklamıyor. Bu konuda yapılan en son çalışma bir yıl öncesine ait. Buna göre de Philip Morris'in payı yüzde 30 civarında, JTI'ın payı yüzde 10'larda. Pazarın yeni oyuncusu BAT'ın da yüzde 1-2'lik payı bulunduÄŸu belirtiliyor. 500-550 bin ailenin tütün yetiÅŸtirdiÄŸi tahmin edilen Türkiye'de üretimin yüzde 95'i ÅŸark, geri kalan kısmı da air-cured (sigar), flue-cured (Virginia), light air-cured (Burley) tipi tütünler oluÅŸturuyor.Philip Morris'in Türkü avantajıTEKEL'in ürettiÄŸi sigaralar dışında yeni vergi düzenlemesinden etkilenmeyecek tek sigara Türkü. Philip Morris tarafından kısa bir önce piyasaya sürülen Türkü, tamamen ÅŸark tipi tütünden imal edildiÄŸi için, yeni düzenlemeye göre en düşük seviyeden yani paket başına 350 bin lira maktu vergi ödeyeceÄŸinden, en ucuz sigaralar arasındaki yerini koruyacak. Türkiye'ye özgü yeni formüllerÅžARK tütününe göre maktu vergi uygulamasının akla getirdiÄŸi bir konu da, üretici firmaların daha az vergi ödemek için mevcut sigaralarındaki oranları deÄŸiÅŸtirip deÄŸiÅŸtirmeyeceÄŸi. Ãœretici firma yetkilileri ÅŸu aÅŸamada böyle bir soruya cevap vermeseler de, teknik açıdan sadece Türkiye'de satılacak sigaralarda ÅŸark tütünü miktarının artırılarak orijinaline göre farklı tadlarda üretilmesi mümkün. Ancak yaygın kanı yerleÅŸmiÅŸ markaların harman oranlarının deÄŸiÅŸmeyeceÄŸi, buna karşın bundan sonra piyasaya sürülecek yeni markalarda maktu vergiden kaçınmak için ÅŸark tipi tütün kullanım oranlarının yüksek olacağı yönünde. Â