Petrol Kanunu sektöre disiplin getirecek
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 13, 2002 10:56
Yıllardır uygulanan ve çok fazla değişime uğramasına rağmen Türkiye'ye bugüne kadar yeterli yatırımcıyı çekemeyen Petrol Kanunu, hazırlanan yeni taslakla yeniden düzenlendi.
Başbakanlığa sunulan yasa taslağı, petrol üretimi, temini, stoklanması, rafinaj, ürünlerin dağıtım ve satışına ilişkin yeni düzenlemeler getiriyor.
Taslağın en önemli özelliği ise akaryakıt sektörüne disiplin getirmesi olacak.
Bu arada olumlu yönleri yanında, taslağın içeriğine ilişkin hampetrol üreticisi şirketler ile rafineriler bazında bazı endişeler bulunuyor.
Türkiye'deki petrol üreticisi şirketlerin yetkilileri, Petrol Yasası taslağının, daha önce uygulamadan kalkan kur farkı uygulamasından kaynaklanan sorunu çözmediğini, üstelik yerli petrolün Tüpraş tarafından alınmasında öncelik sağlayan uygulamaya da son verildiğini söylediler.
Türkiye'de petrol aramak amacıyla sermaye getiren şirketlerin, ürettikleri petrolü sattıktan sonra sermayelerini yurt dışına çıkarırken Hazine tarafından kur farkı ödenmesi şeklindeki uygulama, Sayıştay'ın itirazı ve Danıştay kararıyla sona ermiş, uygulamanın durmasıyla BP ve Shell Türkiye'deki arama yatırımlarına son vermişlerdi.
Mevcut uygulamada yerli petrolün rafinerilerce alınmasında öncelik tanındığını, ancak yeni taslakla bu zorunluluğun ortadan kaldırıldığını belirten petrolcüler, bunun zaten düşük gravitede olan yerli petrolün elde kalmasına veya çok ucuza satılmasına neden olacağını söylediler.
Son yılların en düşük seviyelerinde seyreden petrol fiyatları nedeniyle, yerli petrolün satın alınmasındaki öncelik ve avantajın ortadan kalmasıyla üretimin sekteye uğrayacağını iddia eden üreticiler, zaten yerli üretimin çok az miktarda olduğunu, bunun Tüpraş tarafından alınmaması halinde depolama ve yükleme tesisleri kurulması gerektiğini, ancak çok az miktardaki üretim için bu kadar yatırımın ekonomik olmayacağını anlattılar.
TPAO: SIKINTIYA GİREBİLİRİZ
TPAO Genel Müdür Vekili Kenan Veziroğlu, yerli hampetrolün Tüpraşca satın alınmasına tanınacak serbestinin kendilerini sıkıntıya sokacağını söyledi.
Türkiye'de üretilen 30-40 bin varil petrolün gravitesinin düşük olduğunu ve miktarının az olduğunu kaydeden Veziroğlu, Tüpraş'ın bu petrolü almaması halinde ihrac edilmesi için yapılacak tesislerin ekonomik olmayacağını, karlarının önemli oranda düşeceğini ifade etti.
Tüpraş Genel Müdürü Hüsamettin Danış da, yeni taslağa dönük, kanunun dikey entegrasyona izin vermemesinden yakınmıştı.
Sektörde en büyük kar petrol ürünlerinin satışından elde edildiği için, TPAO yıllarca arama ve üretimdeki risklerinin azaltılması için dikey entegrasyona gidilmesini istemiş, ancak bugüne kadar bu talep karşılanmamıştı.
BP, Shell gibi birçok petrol devi dikey entegrasyonla büyürken, dünyadaki örneklerin aksine, TPAO rafinaj ve dağıtım tesisleri kurduktan sonra, bu kuruluşlar rafinajda Tüpraş, dağıtımda ise POAŞ'ın kurulmasıyla TPAO'nun elinden alınmıştı.
Öte yandan dağıtım şirketleri de, Tüpraş'ın henüz tekel olması nedeniyle dağıtım sektörüne girmesini istemiyor.
Uzmanlar, kurulması gereken serbest piyasanın "üretim-rafinaj-pazarlama" entegrasyonuna sahip şirketlerin rekabetiyle sağlanabileceğini, bu şekilde bir yapılanma sağlandığı takdirde, halen çok az arama yapılmış olan Türkiye coğrafyasında, petrol aramalarının da artacağını, yeni petrol sahaları bulunabileceğini kaydettiler.
TASLAK, YENİ DÜZENLEMELER GETİRİYOR
Bakanlar Kurulu'na sunulan Petrol Kanunu taslağıyla, petrol üretimi, temini, stoklanması, rafinajı, ürünlerin dağıtımı ve satışına ilişkin yeni düzenlemeler getiriliyor.
Taslağın en önemli özelliği ise daha önce yeterli kanuni düzenlemeler bulunmayan akaryakıt sektörüne disiplin getirmesi olacak.
Bu kapsamda, akaryakıta bazı maddeler karıştırmak, akaryakıt tüketim vergisini hiç ödememek veya noksan ödemek suretiyle vergi kaybına, dolayısıyla haksız rekabete sebebiyet veren durumların engellenmesi maksadıyla, ilgili Vergi Kanunu'nda daha önce ihdas edilen hükmün çerçevesi de genişletiliyor.
İlgili kanuna eklenen madde ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun mevcut görevlerine ilaveten, petrol piyasası ile ilgili görevleri ayrı bölüm halinde ekleniyor.
Kurum'un iş hacminin artmasına paralel olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun üye sayısının da iki kişi artırılarak 9'a çıkması öngörülüyor.
Bu artışa paralel, yeni üye atamaları için belirli bir süre tanınırken, ilk dönemde kuraya tabi üye sayıları birer artırılıyor.
Ulusal petrol stoğunun oluşturulmasına da özel bir önem veren taslak, LPG ile ilgili de yeni düzenlemeler getiriyor.
Taslak genel olarak, petrol üretimi, işlenmesi ve ürünlerin satışına kadar hemen her alanda serbest piyasaya geçişi öngörüyor.
Sektörde kusur ve ihlallere ilişkin olarak da, 1 milyar ile 500 milyar lira arasında değişen para cezaları öngörüldü.
Taslağın en önemli özelliği ise akaryakıt sektörüne disiplin getirmesi olacak.
Bu arada olumlu yönleri yanında, taslağın içeriğine ilişkin hampetrol üreticisi şirketler ile rafineriler bazında bazı endişeler bulunuyor.
Türkiye'deki petrol üreticisi şirketlerin yetkilileri, Petrol Yasası taslağının, daha önce uygulamadan kalkan kur farkı uygulamasından kaynaklanan sorunu çözmediğini, üstelik yerli petrolün Tüpraş tarafından alınmasında öncelik sağlayan uygulamaya da son verildiğini söylediler.
Türkiye'de petrol aramak amacıyla sermaye getiren şirketlerin, ürettikleri petrolü sattıktan sonra sermayelerini yurt dışına çıkarırken Hazine tarafından kur farkı ödenmesi şeklindeki uygulama, Sayıştay'ın itirazı ve Danıştay kararıyla sona ermiş, uygulamanın durmasıyla BP ve Shell Türkiye'deki arama yatırımlarına son vermişlerdi.
Mevcut uygulamada yerli petrolün rafinerilerce alınmasında öncelik tanındığını, ancak yeni taslakla bu zorunluluğun ortadan kaldırıldığını belirten petrolcüler, bunun zaten düşük gravitede olan yerli petrolün elde kalmasına veya çok ucuza satılmasına neden olacağını söylediler.
Son yılların en düşük seviyelerinde seyreden petrol fiyatları nedeniyle, yerli petrolün satın alınmasındaki öncelik ve avantajın ortadan kalmasıyla üretimin sekteye uğrayacağını iddia eden üreticiler, zaten yerli üretimin çok az miktarda olduğunu, bunun Tüpraş tarafından alınmaması halinde depolama ve yükleme tesisleri kurulması gerektiğini, ancak çok az miktardaki üretim için bu kadar yatırımın ekonomik olmayacağını anlattılar.
TPAO: SIKINTIYA GİREBİLİRİZ
TPAO Genel Müdür Vekili Kenan Veziroğlu, yerli hampetrolün Tüpraşca satın alınmasına tanınacak serbestinin kendilerini sıkıntıya sokacağını söyledi.
Türkiye'de üretilen 30-40 bin varil petrolün gravitesinin düşük olduğunu ve miktarının az olduğunu kaydeden Veziroğlu, Tüpraş'ın bu petrolü almaması halinde ihrac edilmesi için yapılacak tesislerin ekonomik olmayacağını, karlarının önemli oranda düşeceğini ifade etti.
Tüpraş Genel Müdürü Hüsamettin Danış da, yeni taslağa dönük, kanunun dikey entegrasyona izin vermemesinden yakınmıştı.
Sektörde en büyük kar petrol ürünlerinin satışından elde edildiği için, TPAO yıllarca arama ve üretimdeki risklerinin azaltılması için dikey entegrasyona gidilmesini istemiş, ancak bugüne kadar bu talep karşılanmamıştı.
BP, Shell gibi birçok petrol devi dikey entegrasyonla büyürken, dünyadaki örneklerin aksine, TPAO rafinaj ve dağıtım tesisleri kurduktan sonra, bu kuruluşlar rafinajda Tüpraş, dağıtımda ise POAŞ'ın kurulmasıyla TPAO'nun elinden alınmıştı.
Öte yandan dağıtım şirketleri de, Tüpraş'ın henüz tekel olması nedeniyle dağıtım sektörüne girmesini istemiyor.
Uzmanlar, kurulması gereken serbest piyasanın "üretim-rafinaj-pazarlama" entegrasyonuna sahip şirketlerin rekabetiyle sağlanabileceğini, bu şekilde bir yapılanma sağlandığı takdirde, halen çok az arama yapılmış olan Türkiye coğrafyasında, petrol aramalarının da artacağını, yeni petrol sahaları bulunabileceğini kaydettiler.
TASLAK, YENİ DÜZENLEMELER GETİRİYOR
Bakanlar Kurulu'na sunulan Petrol Kanunu taslağıyla, petrol üretimi, temini, stoklanması, rafinajı, ürünlerin dağıtımı ve satışına ilişkin yeni düzenlemeler getiriliyor.
Taslağın en önemli özelliği ise daha önce yeterli kanuni düzenlemeler bulunmayan akaryakıt sektörüne disiplin getirmesi olacak.
Bu kapsamda, akaryakıta bazı maddeler karıştırmak, akaryakıt tüketim vergisini hiç ödememek veya noksan ödemek suretiyle vergi kaybına, dolayısıyla haksız rekabete sebebiyet veren durumların engellenmesi maksadıyla, ilgili Vergi Kanunu'nda daha önce ihdas edilen hükmün çerçevesi de genişletiliyor.
İlgili kanuna eklenen madde ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun mevcut görevlerine ilaveten, petrol piyasası ile ilgili görevleri ayrı bölüm halinde ekleniyor.
Kurum'un iş hacminin artmasına paralel olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun üye sayısının da iki kişi artırılarak 9'a çıkması öngörülüyor.
Bu artışa paralel, yeni üye atamaları için belirli bir süre tanınırken, ilk dönemde kuraya tabi üye sayıları birer artırılıyor.
Ulusal petrol stoğunun oluşturulmasına da özel bir önem veren taslak, LPG ile ilgili de yeni düzenlemeler getiriyor.
Taslak genel olarak, petrol üretimi, işlenmesi ve ürünlerin satışına kadar hemen her alanda serbest piyasaya geçişi öngörüyor.
Sektörde kusur ve ihlallere ilişkin olarak da, 1 milyar ile 500 milyar lira arasında değişen para cezaları öngörüldü.