Maliye'den satılmış eve ‘ceza ve vergi’ darbesi
Güncelleme Tarihi:
Şükrü KIZILOT
Oluşturulma Tarihi: Nisan 24, 2003 02:10
Defterdarlık emlak değerlerini belirlemek üzere bir komisyon kuracak. Belirlenen fiyatın altında satış beyan edenler araştırılacak.
İstanbul Defterdarlığı gayrimenkul sahiplerine ceza yağdıracağı bir operasyon için düğmeye basıyor. Buna göre, Defterdarlık emlak değerlerini belirlemek üzere bir komisyon kuracak. Komisyonun belirlediği fiyatın altında satış beyan edenlere ceza kesilecek. İnceleme için 5 yıl geriye gidilecek. Operasyon villa, yalı ve lüks dairelerden başlayacak.
Gayrimenskul alanlara ve satanlara büyük ceza geliyor. Gayrimenkullerin, satışı yapılırken tapu işlemleri sırasında gösterilen değeri ile piyasa değeri karşılaştırılıp, aradaki farkın, cezalı alım-satım vergisi alınacak. Halk arasında ‘‘alım-satım vergisi’’ diye adlandırılan bu ödeme ‘‘tapu harcı’’ olarak adlandırılıyor.
Maliye'nin denetim elemanları, çeşitli semtlerde satışı yapılan konut, büro, dükkan, mağaza ve arsaların, tapu işlemleri sırasında gösterilen değeri ile, gayrimenkulün tespit ettikleri gerçek değerini kıyaslayacaklar. Aradaki farkın da, hem alıcıdan hem de satıcıdan ‘‘binde 15 tapu harcını’’ ayrı ayrı alacaklar. Bununla da kalmayacaklar ve tapu harcının yanısıra her ay için yüzde 7 ‘‘gecikme faizi’’ ve ‘‘vergi cezası’’ isteyecekler.
ÖNCE LÜKS KONUTLAR
İstanbul Defterdarlığı'nın, aylardır üzerinde çalışma yaptığı ve yakında başlatacağı operasyonun ayrıntıları belli oldu.
Özellikle lüks daire, villa ve yalı satışlarına yönelik olarak alıcı ifadeleri ve diğer denetim teknikleri kullanılarak söz konusu gayrimenkullerin satışlarının gerçek bedelleri üzerinden belgelendirilip-belgelendirilmediğine yönelik çalışmalar öncelikli olarak şu semtlerde yapılacak:
Beykoz, Küçükçekmece, Kozyatağı, Bahçeşehir, Kemerburgaz, Etiler, Feneryolu, 1. Levent, Çamlıca, Çengelköy, Tarabya, Akatlar, Sarıyer, Gültepe, Uskumruköy, Suadiye.
AYRINTILAR
İstanbul Defterdarlığı, düşük bedelle satılan gayrimenkullere yönelik bir ‘‘operasyon planı’’ hazırladı. Buna göre başlatılacak çalışmanın aşamaları şöyle olacak:
Birinci Aşamada; öncelikli olarak seçilecek lüks semtler, caddeler veya mekanlarda gayrimenkul alım satım değerlerinin tespiti yapılacak. Bu tespitler, buralarda faaliyet gösteren emlak komisyoncuları, emlak alım satımı yapan firmalar, muhtarlar v.s. ile görüşmelerle ve bu sektörle ilgili yazılı basın takip edilerek yapılacak.
İkinci Aşamada; seçilen semt, cadde veya mekanlardaki gayrimenkul alım satım işlemlerinin ve işlemlerini yapanların tespiti yapılacak. Bu tespitlerin bir kısmı doğrudan doğruya Tapu Sicil Müdürlükleri kayıtlarından bir kısmı da vergi dairelerine gönderilmiş bulunan 1 nolu bilgi formlarından tespit edilecek.
Üçüncü Aşamada; vergi denetmenlerince gayrimenkul alım satımı işlemini yapan yani harcın mükellefleri nezdinde gayrimenkulun gerçek alım satım bedelinin tespiti yapılacak. Bu tespitlerde alım satım sırasında düzenlenmiş fatura, sözleşme, ödeme belgeleri ile tarafların beyan ve ifadeleri yanında emsal konumdaki gayrimenkuller için birinci aşamada yapılan tespitlerden yararlanılacak.
Dördüncü Aşamada; vergi denetmenlerince yapılan tespitler üzerine beyan dışı kalmış bir harç matrahının bulunması halinde alıcı ve satıcı için ayrı ayrı yazılacak Vergi İnceleme Raporu ile ziyaa uğrayan (yani ödenmeyen) harcın cezalı olarak tarhı istenecek.
Çalışma vergi denetmenlerinden oluşturulacak bir grup tarafından başlatılacak ve hızla sonuçlandırılacak. İstanbul Defterdarlığı yapılacak bu çalışma sonucunda, birkaç katrilyonluk gelir kaynağına ulaşılacağını tahmin ediyor.
İstanbul Defterdarlığı ceza örneklerini bile hazırladı
İSTANBUL Defterdarlığı'nın İstanbul'da ilçeler ve semtler itibariyle yaptırdığı tespitlere göre, İstanbul'da gayrimenkuller satış sırasında yarı değerine ya da üçte bir değerine satılmış gibi gösteriliyor. Bu fark bazı satışlarda beşte bir dahi olabiliyor.
Bazı semtlere ilişkin tespitler tabloda da yer alıyor.
İstanbul Defterdarlığı'nca konu ile ilgili yapılan değerlendirmeler neticesinde; tapu işlemi sırasında beyan edilen devir ve satın alma bedellerinin, komik denecek derecede düşük olduğu, eksik ödenen harç tutarlarının ihmal edilemez bir tutara ulaştığı sonucuna varılmış.
Örneğin, Sarıyer, Şişli ve Beşiktaş Bölgelerinde satışı yapılan 50 gayrimenkulun işlem değeri 2 trilyon 620 milyar lira olarak beyan edildiği halde, bu gayrimenkullerin tahmini rayiç bedellerinin 6 trilyon 400 milyar lira olduğu tahmin edilmektedir. Buna göre ödenmesi gereken tapu harcı toplamı 192 milyar, ödenen 78.6 milyar olup, 113.4 milyar lira harcın eksik ödendiği hesaplanmış.
Yine Zekeriyaköy'de 40 milyara satıldığı beyan edilen bir gayrimenkulün 120 milyar olduğu Bebek'te 31 milyar olarak gösterilen bir satışın 90 milyar olduğu, Teşvikiye'de 17.5 milyar olarak gösterilen bir satışın 50 milyar olduğu yapılan çalışmalardan anlaşıldığından, çalışmalara öncelikle lüks gayrimenkullerin gerçek devir ve alış bedellerinin tespitine yönelik olarak başlatıldı.
Satılmış eve ceza neye dayanıyor
İSTANBUL Defterdarlığı'nın başlattığı, gayrimenkul alım-satımına yönelik operasyonun yakında Türkiye genelinde tüm illerde yaygınlaşması bekleniyor. Olay şu:
Ülkemizde, gayrimenkul alım-satımı yapılırken, gayrimenkulün değeri beyan ediliyor ve bu değer üzerinden alıcı binde 15, satıcı da binde 15 harç ödüyor.
Tapu harcına esas olan değer, Emlak Vergisi değeri olarak gözönüne alınıyor.
14.8.1999-31.12.2001 tarihleri arasında, vergi değeri; Emlak Vergisi'nin konusuna giren bina ve arazinin rayiç bedeli. Rayiç bedel ise, bina, arsa ve arazinin beyan tarihindeki alım-satım değeri olduğu kabul ediliyor.
1 Ocak 2002'den itibaren tapu harcı; Emlak Vergisi asgari değeri ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan alım-satım değerinden hangisi yüksek ise, o değer üzerinden alınacak.
Tapu işlemlerinde, gerçek değeri örneğin 100 milyar lira olan gayrimenkul satış yapılırken genellikle 30-40 milyar lira olarak gösteriliyor. Böyle olunca da 60-70 milyar liranın alım-satım vergisi (tapu harcı) ödenmiyor.
Tapu sicil müdürlükleri, vatandaşın beyan ettiği alım-satım değeri üzerinden, harcı tahsil ederek tapu işlemini yapıyor. Beyan edilen değerin gerçek alım-satım değeri olup olmadığını kontrol etmiyorlar.
Sonradan yapılacak değerlendirme ve araştırma sonucu da, gayrimenkulü hem alan hem satandan, cezalı vergi istenecek.
Maliye'nin uygulamasında, yıl ayrımı yapılmıyor. Maliye, zamanaşımı süresini gözönüne alarak, geriye dönük 5 yılın alım-satım değerlerini inceleyip cezalı işlem yapabilecek. Ancak 2002 öncesi için çok kolay görünen bu uygulama, 1 Ocak 2002'den itibaren yürürlüğe giren 4751 sayılı Yasada yeralan bazı hükümler nedeniyle, 2002 ve izleyen yıllarda alınan gayrimenkuller açısından tartışmalara neden olabilecek.
Türkiye'ye yayılacak
İSTANBUL Defterdarlığı'nca başlatılan bu uygulamanın, yakında diğer büyük illerden başlamak üzere, Türkiye çapında yaygınlaşması sözkonusu. Katrilyonlarca liralık gelir toplanması beklenen bu uygulamanın, özellikle son 5 yılda gayrimenkul alıp-satanların tamamına yakın kısmından cezalı tapu harcı isteneceği tahmin ediliyor. Vatandaş, tapu işlemleri sırasında, ‘‘gösterilecek satış değeri’’ konusunda uyarılmadığı için, ister istemez cezalı ve faizli harç ödemek zorunda kalacak.
‘Cins düzeltme’ de var
KONUT, büro, dükkan ve mağazalarla ilgili ‘‘cins düzeltilmesi harcı’’ denetimine de devam edilecek. Kat irtifaklı arsa tapusu olan binalar, tek tek araştırılarak binde 15 cins düzeltmesi harcının ödenip ödenmediği araştırılacak. Ödemeyenlerden bu harç, cezası ve faizi ile birlikte istenecek. Türkiye'deki binaların yüzde 90'ının cins düzeltmesi harcının ödenmediği ve halen ‘‘kat irtifaklı arsa tapusu’’ olduğu gözönüne alındığında, milyonlarca vatandaşın cezalı ‘‘cins düzeltme harcı’’ ödeyeceği ve bu yolla birkaç katrilyon lira gelir toplanacağı tahmin ediliyor.
Gayrimenskul alanlara ve satanlara büyük ceza geliyor. Gayrimenkullerin, satışı yapılırken tapu işlemleri sırasında gösterilen değeri ile piyasa değeri karşılaştırılıp, aradaki farkın, cezalı alım-satım vergisi alınacak. Halk arasında ‘‘alım-satım vergisi’’ diye adlandırılan bu ödeme ‘‘tapu harcı’’ olarak adlandırılıyor.
Maliye'nin denetim elemanları, çeşitli semtlerde satışı yapılan konut, büro, dükkan, mağaza ve arsaların, tapu işlemleri sırasında gösterilen değeri ile, gayrimenkulün tespit ettikleri gerçek değerini kıyaslayacaklar. Aradaki farkın da, hem alıcıdan hem de satıcıdan ‘‘binde 15 tapu harcını’’ ayrı ayrı alacaklar. Bununla da kalmayacaklar ve tapu harcının yanısıra her ay için yüzde 7 ‘‘gecikme faizi’’ ve ‘‘vergi cezası’’ isteyecekler.
ÖNCE LÜKS KONUTLAR
İstanbul Defterdarlığı'nın, aylardır üzerinde çalışma yaptığı ve yakında başlatacağı operasyonun ayrıntıları belli oldu.
Özellikle lüks daire, villa ve yalı satışlarına yönelik olarak alıcı ifadeleri ve diğer denetim teknikleri kullanılarak söz konusu gayrimenkullerin satışlarının gerçek bedelleri üzerinden belgelendirilip-belgelendirilmediğine yönelik çalışmalar öncelikli olarak şu semtlerde yapılacak:
Beykoz, Küçükçekmece, Kozyatağı, Bahçeşehir, Kemerburgaz, Etiler, Feneryolu, 1. Levent, Çamlıca, Çengelköy, Tarabya, Akatlar, Sarıyer, Gültepe, Uskumruköy, Suadiye.
AYRINTILAR
İstanbul Defterdarlığı, düşük bedelle satılan gayrimenkullere yönelik bir ‘‘operasyon planı’’ hazırladı. Buna göre başlatılacak çalışmanın aşamaları şöyle olacak:
Birinci Aşamada; öncelikli olarak seçilecek lüks semtler, caddeler veya mekanlarda gayrimenkul alım satım değerlerinin tespiti yapılacak. Bu tespitler, buralarda faaliyet gösteren emlak komisyoncuları, emlak alım satımı yapan firmalar, muhtarlar v.s. ile görüşmelerle ve bu sektörle ilgili yazılı basın takip edilerek yapılacak.
İkinci Aşamada; seçilen semt, cadde veya mekanlardaki gayrimenkul alım satım işlemlerinin ve işlemlerini yapanların tespiti yapılacak. Bu tespitlerin bir kısmı doğrudan doğruya Tapu Sicil Müdürlükleri kayıtlarından bir kısmı da vergi dairelerine gönderilmiş bulunan 1 nolu bilgi formlarından tespit edilecek.
Üçüncü Aşamada; vergi denetmenlerince gayrimenkul alım satımı işlemini yapan yani harcın mükellefleri nezdinde gayrimenkulun gerçek alım satım bedelinin tespiti yapılacak. Bu tespitlerde alım satım sırasında düzenlenmiş fatura, sözleşme, ödeme belgeleri ile tarafların beyan ve ifadeleri yanında emsal konumdaki gayrimenkuller için birinci aşamada yapılan tespitlerden yararlanılacak.
Dördüncü Aşamada; vergi denetmenlerince yapılan tespitler üzerine beyan dışı kalmış bir harç matrahının bulunması halinde alıcı ve satıcı için ayrı ayrı yazılacak Vergi İnceleme Raporu ile ziyaa uğrayan (yani ödenmeyen) harcın cezalı olarak tarhı istenecek.
Çalışma vergi denetmenlerinden oluşturulacak bir grup tarafından başlatılacak ve hızla sonuçlandırılacak. İstanbul Defterdarlığı yapılacak bu çalışma sonucunda, birkaç katrilyonluk gelir kaynağına ulaşılacağını tahmin ediyor.
İstanbul Defterdarlığı ceza örneklerini bile hazırladı
İSTANBUL Defterdarlığı'nın İstanbul'da ilçeler ve semtler itibariyle yaptırdığı tespitlere göre, İstanbul'da gayrimenkuller satış sırasında yarı değerine ya da üçte bir değerine satılmış gibi gösteriliyor. Bu fark bazı satışlarda beşte bir dahi olabiliyor.
Bazı semtlere ilişkin tespitler tabloda da yer alıyor.
İstanbul Defterdarlığı'nca konu ile ilgili yapılan değerlendirmeler neticesinde; tapu işlemi sırasında beyan edilen devir ve satın alma bedellerinin, komik denecek derecede düşük olduğu, eksik ödenen harç tutarlarının ihmal edilemez bir tutara ulaştığı sonucuna varılmış.
Örneğin, Sarıyer, Şişli ve Beşiktaş Bölgelerinde satışı yapılan 50 gayrimenkulun işlem değeri 2 trilyon 620 milyar lira olarak beyan edildiği halde, bu gayrimenkullerin tahmini rayiç bedellerinin 6 trilyon 400 milyar lira olduğu tahmin edilmektedir. Buna göre ödenmesi gereken tapu harcı toplamı 192 milyar, ödenen 78.6 milyar olup, 113.4 milyar lira harcın eksik ödendiği hesaplanmış.
Yine Zekeriyaköy'de 40 milyara satıldığı beyan edilen bir gayrimenkulün 120 milyar olduğu Bebek'te 31 milyar olarak gösterilen bir satışın 90 milyar olduğu, Teşvikiye'de 17.5 milyar olarak gösterilen bir satışın 50 milyar olduğu yapılan çalışmalardan anlaşıldığından, çalışmalara öncelikle lüks gayrimenkullerin gerçek devir ve alış bedellerinin tespitine yönelik olarak başlatıldı.
Satılmış eve ceza neye dayanıyor
İSTANBUL Defterdarlığı'nın başlattığı, gayrimenkul alım-satımına yönelik operasyonun yakında Türkiye genelinde tüm illerde yaygınlaşması bekleniyor. Olay şu:
Ülkemizde, gayrimenkul alım-satımı yapılırken, gayrimenkulün değeri beyan ediliyor ve bu değer üzerinden alıcı binde 15, satıcı da binde 15 harç ödüyor.
Tapu harcına esas olan değer, Emlak Vergisi değeri olarak gözönüne alınıyor.
14.8.1999-31.12.2001 tarihleri arasında, vergi değeri; Emlak Vergisi'nin konusuna giren bina ve arazinin rayiç bedeli. Rayiç bedel ise, bina, arsa ve arazinin beyan tarihindeki alım-satım değeri olduğu kabul ediliyor.
1 Ocak 2002'den itibaren tapu harcı; Emlak Vergisi asgari değeri ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan alım-satım değerinden hangisi yüksek ise, o değer üzerinden alınacak.
Tapu işlemlerinde, gerçek değeri örneğin 100 milyar lira olan gayrimenkul satış yapılırken genellikle 30-40 milyar lira olarak gösteriliyor. Böyle olunca da 60-70 milyar liranın alım-satım vergisi (tapu harcı) ödenmiyor.
Tapu sicil müdürlükleri, vatandaşın beyan ettiği alım-satım değeri üzerinden, harcı tahsil ederek tapu işlemini yapıyor. Beyan edilen değerin gerçek alım-satım değeri olup olmadığını kontrol etmiyorlar.
Sonradan yapılacak değerlendirme ve araştırma sonucu da, gayrimenkulü hem alan hem satandan, cezalı vergi istenecek.
Maliye'nin uygulamasında, yıl ayrımı yapılmıyor. Maliye, zamanaşımı süresini gözönüne alarak, geriye dönük 5 yılın alım-satım değerlerini inceleyip cezalı işlem yapabilecek. Ancak 2002 öncesi için çok kolay görünen bu uygulama, 1 Ocak 2002'den itibaren yürürlüğe giren 4751 sayılı Yasada yeralan bazı hükümler nedeniyle, 2002 ve izleyen yıllarda alınan gayrimenkuller açısından tartışmalara neden olabilecek.
Türkiye'ye yayılacak
İSTANBUL Defterdarlığı'nca başlatılan bu uygulamanın, yakında diğer büyük illerden başlamak üzere, Türkiye çapında yaygınlaşması sözkonusu. Katrilyonlarca liralık gelir toplanması beklenen bu uygulamanın, özellikle son 5 yılda gayrimenkul alıp-satanların tamamına yakın kısmından cezalı tapu harcı isteneceği tahmin ediliyor. Vatandaş, tapu işlemleri sırasında, ‘‘gösterilecek satış değeri’’ konusunda uyarılmadığı için, ister istemez cezalı ve faizli harç ödemek zorunda kalacak.
‘Cins düzeltme’ de var
KONUT, büro, dükkan ve mağazalarla ilgili ‘‘cins düzeltilmesi harcı’’ denetimine de devam edilecek. Kat irtifaklı arsa tapusu olan binalar, tek tek araştırılarak binde 15 cins düzeltmesi harcının ödenip ödenmediği araştırılacak. Ödemeyenlerden bu harç, cezası ve faizi ile birlikte istenecek. Türkiye'deki binaların yüzde 90'ının cins düzeltmesi harcının ödenmediği ve halen ‘‘kat irtifaklı arsa tapusu’’ olduğu gözönüne alındığında, milyonlarca vatandaşın cezalı ‘‘cins düzeltme harcı’’ ödeyeceği ve bu yolla birkaç katrilyon lira gelir toplanacağı tahmin ediliyor.