Laleli devalüasyon istedi

Rusya'da dün patlak veren ekonomik kriz ve Ruble'nin devalüe edilmesi kararı, Laleli piyasasında bomba etkisi yarattı. Ruble'nin yıl sonuna kadar yüzde 50 değer kaybetmesine neden olacak kararların, Laleli'yi ciddi derecede sıkıntıya sokacağını söyleyen Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ayhan Kara, Türkiye'de de devalüasyon yapılmasını istedi.

RUS hükümetinin rubleyi dalgalanmaya bırakması başta bavul ticaretinin beyni olan Laleli'yi ve tekstil, deri sektörlerini etkileyecek. Laleli'den Rus pazarına ihracat yapan işadamlarının yanı sıra bölgedeki otellerin ve gelen Rus turistlere yönelik satış yapan esnafın da son ekonomik kararlardan etkilenmesi bekleniyor. 40 bin işyerinin bulunduğu Laleli piyasası, Rusya krizinden daha az etkilenmek için Türkiye'de de devalüasyon yapılması gerektiğini savundu.

Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği (LASİAD) Başkanı Ayhan Kara, piyasa mekanizması içinde Türk Lirası'nın ABD Dolar'ı karşısında gerçek değerini bulması gerektiğini söyledi. Rusya ile Türkiye'nin ticaret hacminin bavul ticareti ile birlikte 11 milyar dolara ulaştığını hatırlatan Kara şöyle devam etti:

Geç kalınmadan liranın dolar karşısındaki gerçek değerine gelmesi gerekiyor. Bunun tedbirini almazsak altından kalkamayacağımız krizlerle karşılaşabiliriz.

Türkiye'nin üçte biri bu pazardan ekmek yiyor. Ancak, artık sadece Rus pazarına değil Laleli'nin ticaret yaptığı 30 ülkenin pazarına yönelmemiz gerekiyor. Ancak, Rusya'daki devalüasyon yıl sonuna kadar yüzde 50'yi bulacak. Dolayısıyla bunun sıkıntısını hissedeceğiz.

Türk-Rus ticareti 2.5 milyar dolar

Rusya Federasyonu'nun ihracatında Türkiye yüzde 1.9'luk payla 18. sırada yeralırken, ithalatında ise yüzde 1.3'lük payla 20. sırada yer alıyor. Türkiye ile Rusya arasında 1992 yılında 1.48 milyar ABD doları olan ticaret hacmi, 1996 yılında 3.4 milyar dolara, 1997 yılı ilk sekiz ayında da 2.5 milyar dolara ulaştı.

ALDIKLARIMIZ

Türkiye Rusya'ya temelde giyim eşyaları, hububat ve un müstahzarları, plastikler, elektrikli makinalar, şeker ve şeker ürünleri, sabunlar, yağ, sigara, salça ilaç, deri eşya, petrol ve gaz boruları, dizel otobüsler, gemiler, fındık, limon, pamuklu giyim eşyası, kasetli video bantları gibi ürünleri ihraç ediyor.

SATTIKLARIMIZ

Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı belli başlı ürünler arasında ise ayçiçeği tohumu yağı, petrol bitümenli, mineral yağlar, kömür, doğalgaz, amonyak, kağıt, pamuk, demir-çelik plaka, kereste, otomobil çimento, ahşap eşyalar, demir-çelik köprüler, motosiklet giri ürünler yer alıyor.

Çelebi: Panik gereksiz

Devlet Bakanı Işın Çelebi, Rusya'daki ekonomik kriz ve buna bağlı alınan önlemler konusunda, ‘‘Türkiye olarak biz zaten gerekli tedbirleri aldık’’ dedi. Çelebi, Rusya'daki gelişmeleri değerlendirirken, ‘‘Makro ekonomik dengelerde istikrarı sağlayıcı politikalarımızı, daha ısrarlı sürdürme kararlılığımızın önemi ortaya çıktı’’ diye konuştu. Rusya'da ortaya çıkan kriz nedeniyle paniğe kapılınmaması ve sakin olunması gerektiğini söyleyen Çelebi, gerekli tedbirleri aldıklarını belirtti.

Çelebi, Türkiye'nin söz konusu krizden minimum ölçüde etkilenebileceğini ifade ederken, şunları söyledi:

‘‘Burada çok önemli olan nokta, bizim istikrar programı uygulamamızı, daha disiplinli hale getirmemiz lazım. Ek bir şey yapılmayacak. Türkiye, uyguladığı programı daha dikkatli, daha disiplinli, daha kararlı uygulayarak başarılı olacaktır. Burada, bizim geçen sene başlattığımız makro ekonomik istikrar programındaki dengeleri korumak ve istikrarı sağlamaya yönelik disiplinli uygulamamız önem taşıyor. Her an dikkatli olunması lazım. Zaten ciddi önlemler aldık.’’

Taner: Sürpriz olmadı

Devlet Bakanı Güneş Taner, Rusya'da yapılan devalüasyonun Türkiye'yi etkilemeyeceğini söyledi. Rusya'daki devalüasyonun kendileri için sürpriz olmadığını belirten Taner, ‘‘Bütün bunların hiçbiri Türkiye'yi etkilemez’’ dedi. Türkiye'de kısa vadede çeşitli baskılar neticesinde inişler, çıkışlar yaşandığını söyleyen Taner, ‘‘Bunlar daha ziyade piyasa dalgalanmasıdır’’ diye konuştu. Taner, Rusya'nın ayakta kalabilmesinin Türkiye ile olan ticaretini geliştirmesine bağlı olduğunu ve Türkiye'nin, Almanya'dan sonra Rusya'nın en büyük ticari ortağı olduğunu belirtti. Devalüasyon yapılmasıyla halkın belirli ölçüde alım gücünü kaybedeceğini ve bunun da bavul ticareti üzerinde etkisinin görülebileceğini vurgulayan Taner, buna karşı önlem almayı düşündüklerini söyledi.

Temizel: Bizi etkilemez

Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, Rusya'nın ilan ettiği moratoryumun, Türkiye'ye fazla bir etkisi olacağını ummadığını söyledi. Temizel, TOBB'da düzenlenen, ‘‘Tekstil ve konfeksiyon sektörler kurulu’’ toplantısına gelişinde gazetecilerin konuya ilişkin sorularını yanıtladı. Türkiye'nin şu an dünyada güvenilirliği en yüksek ülkelerden biri konumunda bulunduğunu kaydeden Temizel, ‘‘Bunu laf olsun diye söylemiyorum. Biz uluslararası bir kuruluşa, güvenilirliğini tasdik ettirmiş bir hükümetiz. Dolayısıyla ekonomik açıdan uyguladığımız programlara tam olarak uymaya devam ettiğimiz sürece, Türkiye bu güvenilirliğini sürdürecek, sürdürmeye de devam edecektir’’ diye konuştu.

Sektör temsilcileri ne dedi?

İhracatçı endişeli

Okan OĞUZ (Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı): Önlem alınmazsa dış ticaret dengesinin Türkiye aleyhine gelişmesinden endişe ediyoruz. Son kararlar, Rusya'dan gelen turist sayısının azalmasına da yol açabilir. Ayrıca, Rusya'da kamu ihalelerini alan Türk müteahhitlerinin alacaklarının tahsilinde de sorunlar doğabilir. Bavul ticaretinde de yaşanan sıkıntı daha büyüyebilir.

Gözümüz Avrupa'da

İsmet ÖZCAN (Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı): Rusya ve Uzakdoğu pazarlarında yaşanan bu gelişmeler, özellikle bavul ticaretini etkileyecek. O nedenle biz hazırgiyim sektörü olarak gözümüzü Avrupa'ya çevirdik. Artık 2010 yılının pazarlarına bakacağız. Çünkü Rusya ve Uzakdoğu pazarı belirsizliğini koruyor. 2000 yılından sonra izleyen ilk on yılda Avrupa tekrar yükselen pazar olacak.

Turizmi de vuracak

Talha Çamaş (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Başkanı): Türk turizminde ikinci sırayı alan Rusya, yüzde 14'lük bir paya sahip. Rusya'daki potansiyeli, dünya turizm pazarına kazandıran Türk firmalarıdır. Bu nedenle, Rusya'daki kriz, bu ülkenin Türk turizmindeki payını etkileyecektir.

Başbakan el koysun

Turgut KOŞAR (Türkiye Deri Sanayicileri Derneği Başkanı): Rusya'daki son ekonomik kararlar deri sektörü için fiyat baskısı yaratacak. Kısa bir süre panik yaşanabilir ve biz sektör olarak fiyatlarımızı kırmak zorunda kalabiliriz. Fakat, artık Türkiye fuarlar ve Rusya'ya yönelik özel kolleksiyonları ile kötü Türk malı imajını düzeltme noktasına geldi. Ayrıca bizim Rus pazarımızdaki rakiplerimiz de alınan son ekonomik kararlardan etkilenecek. O nedenle İstanbul veya Ankara'da bavul ticaretini koordine edilecek bir brim oluşturulmalı. Artık Başbakan Mesut Yılmaz'ın soruna el koymasını istiyoruz. Çünkü Rus pazarı'ında belli bir noktaya geldik, Türk malı imajını düzelttik.