Kamu bankalarının özelleştirilmesine ilişkin kanun tasarısı kabul edildi

Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Emlak Bankası’nın özelleştirilmesine ilişkin kanun tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi.

Komisyonda tasarının maddeleri görüşülürken FP Adıyaman Milletvekili Dengir Mir Mehmet Fırat, bankaların özerkleştirilip daha sonra özelleştirilmesi yerine neden Özelleştirme İdaresi’ne devredilmediğini sordu.

Devlet Bakanı Recep Önal, bankaları ilk planda özerkleştirmeyi hedefledikleri için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na devretmediklerini belirterek, bankaların yeniden yapılandırılmasıyla ilgili Bakanlar Kurulu kararıyla bir „Yeniden Yapılandırma Kurulu“ oluşturacaklarını bildirdi.

Önal, bankaların satışının ise Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılacağını sözlerine ekledi.

Kamu bankalarının görev zararlarının da tasfiye edileceğini belirten Önal, ilk kez bu yıl bu zararın yüzde 15’ini tasfiye ettiklerini söyledi. Önal, „Belli bir plan dahilinde bu zararları son kuruşuna kadar ödeyeceğiz“ dedi.

Kanun tasarısının maddeleri görüşülürken, Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinin istemiyle maddelerin bazı sözcüklerinde düzeltmeler yapıldı.

Tasarının 2 maddesinin 3. fıkrasına ise kamu bankalarında görevli devlet memurlarından özel hukuk statüsüne geçeceklerin özlük haklarının korunmasını öngören bir cümle eklendi.

Geçici maddenin 2. fıkrasında yer alan Emekli Sandığı Kanunu’na göre emekliliğini hak eden görevlilerden, Kanun yürürlüğe girdikten sonra emeklilik başvurusunda bulunanlara „emekli ikramiyesi yüzde 20 fazlasıyla ödenir“ ifadesinde yer alan oran, yüzde 30’a çıkarıldı.

Tasarının tümü oylanarak kabul edildikten sonra FP Sakarya Milletvekili Cevat Ayhan, bankaların denetiminin nasıl olacağını sordu.

Bakan Önal, denetimlerin eskiden olduğu gibi Bankalar Yeminli Murakıplarınca yürütüleceğini, ayrıca bağımsız kuruluşların denetim yapacağını söyledi. Bakan Önal, tasarı ile bankalara kendi kurullarını oluşturma ve denetim yapmaları olanağının da getirildiğini kaydetti.

Komisyon üyelerine teşekkür eden Devlet Bakanı Önal, „Yeni yasa, Türkiye’de bankacılığını çehresini değiştirecektir“ dedi.

TASARININ GETİRDİKLERİ

Plan ve Bütçe komisyonu’nda kabul edilen tasarının amacı, Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Emlakbank’ın, “Çağdaş bankacılığın ve uluslararası rekabetin gereklerine göre çalışmalarını ve özelleştirmeye hazırlanmalarını sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılmaları ile hisse satışlarına ilişkin düzenlemelerin ve hisselerin tamamına kadarının gerçek ve özel tüzel kişlere satışının gerçekleştirilmesi“ olarak tanımlanıyor.

Tasarıya göre, bankalar, çalışmalarında özerk anonim şirketler olup, karlılık ve verimlilik ilkelerine, özerklik ve özel hukuk hükümlerine göre çalışacaklar. Bankalar hakkında, 4389 sayılı Bankalar Yasası ile bu tasarıda yer alan hükümler uygulanacak.

Bankaların çalışma konuları ve amaçları, merkezleri, sermaye miktarları, hisseleri, genel kurulları, yönetim ve denetim organları, hesapları ve karlarının dağılımı ile faaliyetlerine, devir, birleşme, fesih ve tasfiyelerine ilişkin diğer esaslar ana sözleşmelerinde gösterilecek.

Bankaların yıllık faaliyetleri bağımsız denetim kuruluşlarınca incelenerek rapora bağlanacak ve bu raporlar bankaların genel kurullarına sunulacak.

KİT’ler Hakkında KHK, KİT Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve KİT ile Fonların TBMM’nce Denetlenmesinin Düzenlenmesi, Devlet İhale Yasası, Harcırah Yasası ve Taşıt Yasası’nda yeralan hükümler bu bankalar hakkında uygulanmayacak.

Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yasa uyarınca, bankaların etkin ve verimli bir şekilde çalışmalarının sağlanması amacıyla yeniden yapılandırılmalarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek.

SÜRE UZATILABİLECEK

Yeniden yapılandırma işlemlerinin tamamlanmasının ardından bankaların hisse satış işlemleri, Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yasa hükümleri çerçevesinde sonuçlandırılacak. Yeniden yapılandırma ve hisse satış işlemleri, bu yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren üç yıl içinde tamamlanacak. Bakanlar Kurulu bu süreyi bir kere olmak üzere 1.5 yıl uzatabilecek.

Tasarının yasalaşması durumunda, mevcut personel hakkında aylık, özlük ve emeklilikleri yönünden tabi oldukları mevzuatın uygulanmasına devam edilecek. Bunlardan uygun görülenler istekleri halinde, emeklilik statüleri devam etmek üzere özel hukuk hükümlerine göre çalıştırılabilecek.

GÖREV ZARARI ALACAKLARI

Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte bankaların Hazine’den olan birikmiş görev zararı alacakları, yeniden yapılandırma programında belirtilen esas ve süreler dahilinde itfa olunacak. Çeşitli yasa ve kararnamelerle bankalara verilen görevler, program dönemi sonunda yürürlükten kalkacak. Devlet, yeniden yapılandırma döneminde bankalara bedelini ödemeden görev veremeyecek.

Bankaların, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte çalışan personeline en yüksek devlet memuru aylığının brüt tutarının yüzde 150’sini geçmemek üzere görev ve unvanlarına göre yönetim kurullarınca belirlenecek miktarda bankacılık tazminatı ödenecek.

Ziraat Bankası teşkilatı, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte anonim şirket olarak ticaret siciline resen tescil edilecek.

Bankaların ana sözleşmeleri, yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde yapılacak ilk genel kurullarının onayı ile yürürlüğe girecek. Mevcut yönetim kurulu üyelerinin görevleri, genel kurullarca yenileri seçilinceye kadar sürecek.

Personelden emekliliğe hak kazananlar, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay, bu hakkı 2002 yılı sonuna kadar kazanacak olanlara da, kazandıkları tarihten itibaren 3 ay içinde emeklilik başvurusunda bulunmaları durumunda emekli ikramiyeleri yüzde 30 fazlasıyla ödenecek. Personelden isteyenler, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilecek.

Tasarı yasalaştığında, bankaların sermayelerindeki kamu payı yüzde 50’nin altına düşünceye kadar yürürlükte kalacak.