İşte Maliye Bakanı'nın indirmek istediği vergi

Önceki gün hürriyet.com.tr aracılığıyla ilave zam bekleyen polislere, öğretmenlere, düz memurlara “Bizim ilave harcama taleplerine bu sene olumlu bakmayacağımızı sizin aracılığınızla herkese iletmek istiyorum. Bu sene bütçede bir manevra alanımız söz konusu değildir. İlave harcama talepleri nereden gelirse gelsin olumlu bakmıyoruz” mesajı veren Şimşek ile Gelir vergisi reformunu ve 5 liraya dayanan benzin fiyatlarını da konuştuk.

- Gelir vergisi reformu uzun süredir gündeminizde. Bu yüksek gelir sahiplerinin yanı sıra milyonlarca çalışanı da ilgilendiriyor. Ve gelire göre 35, 27, 20 ve 15’lik dilimler şeklinde uygulanıyor. Reform ile bu dilimlerde 5 ila 10’ar puanlık indirimler bekleniyor. Böyle bir indirim olacak mı?

MEHMET ŞİMŞEK:  Bizim reformdan maksadımız vergi oranlarında indirim değil. Gelir vergisi veya diğer vergilere ilişkin çalışmalarda amacımız; mevzuatı basitleştirmek, kayıt dışılıkla mücadelede elimizi güçlendirecek mekanizmalar oluşturmak. Böylece vergiyi geniş kitlelere yaymak, vergi tabanını genişletmek. Bu çerçevede de tabii ki mali manevra alanı oluşturmak. Bir de mevzuattaki gri alanları azaltarak, öngörülebilirliği artırmak.

- Mali manevra alanı oluşturduğunuzda vergi indirimleri gündeminize gelebilir mi?

ŞİMŞEK: Eğer bugün elimizde bütçede imkan olsa ben bunu cari harcamalara değil, kamunun genel harcama artışına değil; istihdamın artışına yönlendirmeyi tercih ederim. Yani bütçede mali manevra alanı oluşturabilirsek, önceliğimiz istihdam üzerindeki vergileri azaltmak olmalıdır. Çünkü o hem kayıt dışılıkla mücadelede bize yardımcı olacak hem istihdamın artmasına hem de Türkiye’nin büyümesine yardımcı olacak.

- O zaman gelir vergisi reformunda dilimlerde indirim olmayacak?

ŞİMŞEK: Bizim yaptığımız çalışma şuan için o amaçla yapılmıyor.

VERGİ KAÇIRMANIN CAZİBESİ DÜŞECEK!

-Peki ama mevzuatı basitleştirmek, gri alanları azaltmak kayıt dışılığı nasıl azaltacak?

ŞİMŞEK: Tabii ki tek başına azaltmaz. Bunun ilk ayağı denetim. İkinci olarak geçmişte vergi oranlarını makul düzeylere çekmişiz. O ilk adımı atmışız. Şimdi denetim ayağı ve vergi güvenlik müesseseleri var. Yani mevzuatı iyileştirerek, vergi kaçırmayı caydırıcı hale getirmek gerekiyor.

- Vergi kaçırmayı caydırıcı hale getirmekten kastınız vergi cezalarını artırmak mı?

ŞİMŞEK: Bizim şuan itibariyle gelir vergisinden maksadımız mevzuatı basitleştirmek, bu  çerçevede girişimci, yatırımcı, üretici açısından yani mükelleflerimiz açısından öngörülebilirliği artırmaktır. Bu çerçevede uygulamada etkinliği, verimliliği artırmak.

Tabii ki dünyadaki uygulamaları takip ediyoruz. Örneğin Vergi Usul Kanununu da değiştirmeyi öngörüyoruz. Türkiye’deki dokuya uyumlu vergi güvenlik müesseselerini yasaya ekleyebilirsek faydalı olabilir. Zaten bunlar çalışma aşamasında.

- Gelir Vergisi Reformu üzerinde çok uzun süredir çalışıyorsunuz, nedir bunu bitirmenizi engelleyen?

ŞİMŞEK: Maliye olarak ilk taslağı hazırladık. İlk taslak üzerinden geçtik. Bunun üzerinde birkaç hususun daha detaylı ve uluslar arası boyutunun çalışılması üzerine tekrar teknik arkadaşlara görev verdik. Şimdi onu bekliyoruz. Muhtemelen Nisan’da taslak o ilave çalışmalarla önümüze gelir. Yeterli bulursak kamuoyunun tartışmasına açacağız. Zaten ilk çalışması Vergi Konseyi’nde yapıldı. Ama yine birçok kesimin görüşlerini almak üzere tartışmaya açacağız. Ardından Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na oradan Bakanlar Kurulu’na ve ardından da Meclis’e sevk edeceğiz.

BENZİN 5 LİRAYI AŞARSA MALİYE NE YAPACAK?

- Benzinin fiyatı 5 liraya dayandı ve fiyatın yüzde 56’sını vergiler oluşturuyor. Benzin fiyatı 5 lirayı aşarsa Maliye olarakvatandaşı rahatlatmak için indirim yapmayı düşünür müsünüz? Kaldı ki akaryakıtı çiftçi de kullanıyor ihracatçı da..

ŞİMŞEK: Benzin fiyatının yüzde 56’sını vergi oluşturuyor ama bu önceden yüzde 70 idi. Çiftçilerimize belli oranda mazot desteği veriyoruz. İhracatçımızın mallarının taşınması için, deniz taşımacılığında, hava taşımacılığında ÖTV’siz akaryakıt veriyoruz.

Benzin veya motorin fiyatlarındaki artış birebir uluslar arası petrol fiyatlarıyla ilişkilidir. 2009 yılı sonundan bu yana biz akaryakıttan aldığımız ÖTV’ye bir kuruş artış yapmadık. Ama KDV nihai fiat üzerinden alındığı için artabiliyor. Ancak KDV oranını da artırmadık.

Şuanda bizim yapabileceğimiz şey, ÖTV’yi sabit tutmaktır. Bu büyük fedakarlıktır. Zaten 2009 sonundan bu yana sabit tutmakla fedakarlıkta bulunduk.

- Yani benzin fiyatı 5 lirayı da geçse vergilerde bir indirim düşünmüyorsunuz?

ŞİMŞEK: Bu aşamada tamamen ithal ettiğimiz ve petrol fiyatlarının  belirleyici olduğu bir üründe bizim Maliye olarak herhangi adım atmamız söz konusu değildir. 2009’dan bu yana ÖTV’yi artırmadığımız için ÖTV gelirimiz enflasyon karşısında erimeye devam ediyor. O nedenledir ki benzinin toplam fiyatı içerisindeki vergi unsuru yüzde 70 iken; şimdilerde yüzde 56’ya kadar indi.  Mazotta da yüzde 60 civarındaydı şimdi yüzde 48’e kadar indi.

PETROL 100 DOLARIN ALTINA İNMEZ

- Petrol fiyatlarındaki artışın nereye kadar gidebilir?

ŞİMŞEK: Uluslar arası petrol fiyatlarını tahmin etmek çok zor. Çeşitli tahminler var ama gerek jeopolitik riskler, gerek dünya arz ve talebi. Global büyüme ile yakından ilişkili. Son birkaç ayda fiyatlar hızla arttı çünkü Avro bölgesindeki kriz kontrol altına alındı, Amerika’dan gelen büyüme sinyalleri güçlü çıktı. Dolayısıyla global büyümeye ilişkin beklentiler iyimsere döndü. Bu da beraberinde fiyat artışını getirdi. Ama şu da bir gerçek Çin ve Hindistan’ın sürekli yüksek büyümesi ilave enerji talebi yaratıyor. Bu da fiyatları etkiliyor.

Eğer dünya ekonomisinde önümüzdeki dönemde çok ciddi bir yavaşlama söz konusu olmazsa fiyatın 100 doların üzerinde seyretme ihtimali yüksek görünüyor.

 - Yüksek akaryakıt fiyatları karşısında vatandaşa ne tavsiye edersiniz?

Herkes kendi bütçesine göre bu değerlendirmeyi yapacaktır. Ama ideal olanı toplu taşım kullanmak. İstanbul ve Ankara’da Ulaştırma Bakanlığına verilecek ilave kaynaklarla metrolar devreye girecek. Bu önemli bir faktör.

YENİ TORBADAN NE ÇIKACAK?

- Torba yasalardan hoşlanmadığınızı biliyoruz ama yeni torba hazırlıkları yapıldığını da duyuyoruz. Ne olacak yeni torbanın içinde?

ŞİMŞEK: Geçmişteki torbalar benzeri bir çalışma içinde değiliz. Eğer Maliye Bakanlığından torba tasarı gidecekse ya tamamen vergilerle ya da Maliye Bakanlığı’nın diğer düzenlemeleri ile ilişkili olacak. Yani bizim maliye bakanlığını ilgilendiren tasarılar dışında düzenlemeleri içerecek bir torba tasarı hazırlığımız yok.

- Tasarrufları artırıcı, vadeleri uzatıcı, yastık altı altını sisteme kazandırıcı bir dizi düzenlemeden söz ediliyor…

ŞİMŞEK: Tüm bunların vergi boyutu var, dolayısıyla eski tarz bir torba değil. Biz ilgili ilgisiz düzenlemeleri paketleyip Meclise göndermeyi düşünmüyoruz. Tasarrufları artırmak için üzerinde çalıştığımız en önemli husus bireysel emeklilik sözleşmelerine verilecek teşvikler. O teşvikleri daha etkin hale getirmek için Hazine, Maliye ve sektör temsilcileriyle birlikte çalışıyoruz. Ama henüz bitmedi. Dolayısıyla nihai noktaya gelmeyen bir çalışmadan söz etmem doğru olmaz.

ayalp@hurriyet.com.tr

twitter.com/#!/ayselalp