İş dünyası erken seçimi gündeme aldı

Ekonomist Dergisi'nin 234 işadamı ve üst düzey yöneticiyle yaptığı anket, iş dünyasının 1998'de veya 1999 ilk baharında bir erken seçimin gündeme gelebileceği beklentisini ortaya koydu. Ankete katılanların yüzde 58.7'si bir erken seçime ihtiyaç olduğunu vurguladı. İşadamları, Hükümet'in ekonomik icraatına 10 üzerinden 4.83 verdi.

Hürriyet Dergi Grubu'ba bağlı haftalık Ekonomist Dergisi'nin her üç ayda bir düzenlediği Zirve Anketi'nin sonucundan erken genel seçim isteği çıktı. Ankete katılan 234 işadamı ve üst düzey yöneticinin yüzde 58.7'si erken seçimden yana tavır koydu. Bu oran bir önceki ankette yüzde 24.22'ydi.

Ekonomist'in geleneksel anketine katılan işadamları ‘‘Anasol-D Hükümeti'nin icraatı, 10 üzerinden kaç puan eder?’’ sorusuna da bazı alt başlıklar halinde yanıt verdi. Hükümet terörle mücadeleden 10 üzerinden 7 alırken, ekonomi yönetiminden 4.83, özelleştirmeden 3.93 aldı. İş dünyasının nabzını tutan bu ankete İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin yanı sıra Anadolu'nun bir çok ilinden 234 işadamı ve üst düzey yönetici katıldı.

Verilen notlar genel olarak değerlendirildiğinde Anasol-D'nin, Refahyol sonrası kendisine biçilen misyonu tam olarak yerine getiremediği görülüyor.

HAYAL KIRIKLIĞI

Ekonomide işe iddialı başlayan hükümetin, zihinleri bulandıran ekonomik açıklamaları işadamlarının notunu düşürdü. Hükümet işadamlarından ekonomi yönetiminden 4.83, özelleştirmedan da 3.93 aldı. İşadamı ve yöneticiler, son Avrupa Birliği kararlarında olduğu gibi uluslararası platformlarda sürekli önümüze engel olarak çıkarılan demokratikleşme konususunda da hükümetin icraatını vasat buluyor.

SEÇİM GEREKLİ

Tüm bu notların sonucu ise seçim beklentisine yansıdı. Bir önceki ankette erken seçime gerek olmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 75.78 iken, bu ankette oran yüzde 41.30'a indi. Yani işadamlarının 58.7'si erken seçim istiyor. Seçim tarihi konusunda fikir birliğine sahip olamayan işadamlarından bazılar seçimin 1998 ilkbaharında, bazıları 1998 sonbaharında bazıları ise 1999 yılında yapılmasında istiyor.

HEDEFLER TUTMAZ

İş dünyasının hükümetten umudu kesip, seçim istemesinin temel nedenini, Anasol-D'nin ekonomik göstergeleri düzeltme konusunda somut adımlar atmamaması olarak görülüyor. Bu görüş iş dünyasının ekonomik göstergelerle ilgili beklentilerine de yansıyor. İşadamları, hükümetin 1998 hedeflerini tutturabileceğine inanmıyor. Fakat bu yıl ki gerçekleşmelere kıyasla biraz iyileşme olacağı beklentisi de yok değil. Hükümetin yüzde 50'lik 1998 sonu enflasyonu önümüzdeki yılı yüzde 72.19 ile kapatmasını bekliyor. İşdünyasına göre büyüme, önümüzdeki yıl hız kesecek. Ancak bu hükümetin hedeflediği gibi yüzde 3'e değil, yüzde 3.7'ye düşecek. Dolar ise 1998'i 339 bin 58 liraya kapatacak.

FAİZ NE OLACAK

İşdamaları, reel faizden de vazgeçmiyor. Ankete katılanlar, yüzde 72.19'luk enflasyon beklentisine karşın önümüzdeki yıl içinde yüzde 78.49 mevduat faizi öngörüyor. İşadamlarına göre ekonominin göstergesi sayılan borsa ise 1998'i 4.522 puanda noktalayacak. İş dünyasının borsa endeksine Mart 1998 sonu için biçtiği puan ise 3.500 civarlarında. Her ne kadar hükümetin bu konuda ne yapacağına karar vermediyse de iş dünyası, ekonominin üç yıllık istikrar programıyla düze çıkabileceği görüşüne sahip bulunuyor. Ankete katılanların yüzde 55.71'i bu yolu tercih ederken, yüzde 13.30'u bir yıllık şok programın şart olduğu görüşüne sahip. İşadamlarının yüzde 30.99'u ise bir yıllık programının Türkiye için uygun olduğunu fakat böyle bir programın uygulanamayacağını düşünüyor.

DURGUNLUK SİNYALLERİ

Ekonomist'in son anketinde, bir önceki ankete göre üretim, iç satış, ihracat ve istihdam artış oranları geriledi. Bir önceki ankette, ‘‘Yılbaşından itibaren üretimimiz arttı’’ diyenlerin oranı yüzde 61.40 iken bu ankette oran 60.61'e düştü.

Aynı durum iç satışlar da da yaşandı. Üç ay önce iç satışların arttığını söyleyenlerin oranı yüzde 57.08'di. Şimdi bu oran yüzde 54.93'e geriledi. ‘‘İhracat arttı’’ diyenlerin oranı yüzde 51.89'dan yüzde 51.35'e ‘‘istihdam arttı’’ diyenlerin oranı ise yüzde 47.95'ten yüzde 46.79'a indi.

İşadamlarının önümüzdeki üç ay içinde beklentileri de çok olumlu değil. Ankete katılan, 234 işadamı ve yöneticinin yüzde 19.40'ı işlerin açılacağını, yüzde 23.27'si ise kötüye gödeceğini düşünüyor.

Ankete katılan işadamları ne diyor?

İNAN KIRAÇ (Koç Holding Yürütme Kurulu Başkanı):

‘‘1998'de Türkiye kaynaklı bir ekonomik kriz beklemiyorum. Ama Asya Krizi'nin yansımalarından endişe ediyorum. Asya, ABD'yi bile zorlarken Türkiye konuya ciddi yaklaşmalı. Tabii bunun için nasıl önlem alınacağını bilemiyorum. Kapılarını mı kapatacaksın? Devalüasyon mu yapacaksın? Bizde de siyasi istikrara ihtiyaç var. Erken seçim beklemiyorum.’’

MURAT BEKDİK (TÜGİAD Başkanı):

‘‘Gerek Başbakan Mesut Yılmaz gerekse Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit'in açıklamalarından 1998'de seçim olacağı anlaşılıyor. Hükümet geniş bir kamuoyu desteği ile geldi. Halk desteğini kaybetmeden 1998 yılında enflasyonu biraz düşürüp, demokratikleşmede adımlar atmak gerek. Ondan sonra da 1999'da seçime giderler. Refah Partisi'ne endeksli politikalar üretip, ‘Şu kadar zaman sonra seçim olur' demesinler.’’

MEHMET Ali BERKMAN (Arçelik Genel Müdürü):

‘‘Umarım 1998 yılında bütçeye uygun uygulama gerçekleştirilip, enflasyon düşürülebilir. Aksi takdirde zor bir yıl olacak. IMF ile anlaşma çok şart değil. Getireceği avantaj, dış finans imkanlarının açılması. Yoksa IMF'den 15 milyar dolar alamayız. Fakat IMF'nin yeşil ışık yekmesı çok önemli. IMF'nin istediği şok tedbirleri hükümet göze alamıyor.’’