IMF'yle ‘takvim yumuşasın’ pazarlığı

IMF Türkiye Masası'nın yeni Åžefi Rıza Moghadam'ın ilk gözden geçirme turu önümüzdeki hafta baÅŸlıyor. 5'inci gözden geçirmenin tamamlanması için hükümetin Moghadam'a, ‘‘YetiÅŸtiremediÄŸimiz yasalar için takvimi revize edelim’’ önerisi götürmesi bekleniyor.Devlet Bakanı Ali Babacan'ın, gecikmesinde sorun bulunmadığını söylemesine karşın, Sosyal Güvenlik ve BaÄŸ-Kur yasalarının TBMM'den geçmesi Uluslararası Para Fonu (IMF) ile iliÅŸkiler açısından kritik önemini koruyor. Sözkonusu iki yasa, Babacan'ın sözettiÄŸi gibi kesin bir ‘taahhüt’ niteliÄŸi taşımasa bile, haftaya tekrar baÅŸlayacak olan 5. Gözden Geçirme'ye iliÅŸkin Niyet Mektubu'nda, ‘prior action’ yani ‘ev ödevi’ niteliÄŸi ile yer alıyor. Dolayısıyla iki yasa TBMM'den geçmedikçe, 5. Gözden Geçirme'nin tamamlanmış sayılmayacağına dikkat çekiliyor.IMF Türkiye Masası'nın yeni Åžefi Rıza Moghadam baÅŸkanlığında 9 Temmuz'da baÅŸlayacak olan 5. Gözden Geçirme'de heyet; ‘yapısal konular’ ile ‘maliye politikaları ve bütçe performansı’ olmak üzere iki temel konu üzerine odaklanacak. Moghadam, baÅŸbakan yardımcıları ve bazı bakanları ‘yapısal düzenlemeler’ konusunda ne düşündüklerini öğrenmek için ziyaret edecek. YENÄ°DEN TAKVÄ°MLENDÄ°RMESSK ve BaÄŸkur yasaları, ‘yapısal konular’ın başında geliyor. Mayıs ayında yapılan ilk görüşmelere ve 5. Gözden Geçirme için hazırlanan ‘taslak’ Niyet Mektubu'na göre, IMF Yönetimi'nin Türkiye gündemiyle toplanabilmesi için iki tasarının yasalaÅŸması gerekiyor. Bu konuda yeni bir ihtimal tartışılıyor. IMF Ankara'yken iki tasarı kanunlaÅŸmasa bile, TBMM'deki iÅŸleyiÅŸinde hızlanma olursa, IMF bu iki yasanın yeniden takvime baÄŸlanması konusunda ikna edilmeye çalışılacak. Bu da sözkonusu iki tasarının yeni takvimleriyle 6. Gözden Geçirme taahhütlerine kayması anlamına gelecek. Ancak bu, Hükümetin ve ekonomi yönetiminin iÅŸlerini eskisinden daha zor bir hale getirecek. Ä°ki kritik yasanın yanısıra, 5. Gözden Geçirme için hazırlanan ‘taslak Niyet Mektubu’nda yer alan ve IMF'nin gündeme getireceÄŸi diÄŸer ‘yapısal konular’ ise şöyle sıralanıyor:‘‘Vergi borcu birikmesini önlemek için strateji, Telekom özelleÅŸtirme planı, Mali Kontrol Kanunu, banka aracılık maliyetlerinin indirilmesi, Yabancı Sermayeyi TeÅŸvik Kanunu çıktı, Kaçakçılığın Önlenmesi Kanunu’’ 5. Gözden geçirmenin ikinci önemli ayağını oluÅŸturan ‘maliye politikaları ve bütçe performansı’nda mayıs ile eÄŸer çıkmış olursa haziran ayına iliÅŸkin son makroekonomik veriler deÄŸerlendiriliyecek.Bu alanda IMF'nin en hassas olduÄŸu konuların başında gelen ÖTV ve elektrik fiyat indirimleri ile Vergi Barışı tahsilatları özel önem taşıyor. IMF uzmanları, bu üç alandaki sonuçların bütçeye nasıl yansıdığını ve ek bir açık oluÅŸup oluÅŸmadığı deÄŸerlendirecek. Bu kapsamda, 5. Gözden Geçirme'nin çetin geçmesine yol açabilecek konular şöyle:SOSYAL GÃœVENLÄ°K: 2002 yılında sıkıntıya yol açan iki kalem olan sosyal güvenlik açıkları ile ihracatta vergi iadesindeki artış ciddiyetini koruyor. Ä°lk beÅŸ aylık bütçe gerçekleÅŸmelerine bakıldığında, bu iki alanda ilerleme saÄŸlanamadığı görülüyor. Bu da bütçe açığı ve faiz dışı fazla hedefi açısından sıkıntı yaratıyor.VERGÄ° BARIÅžI: Vergi Barışı yasası açısından ikinci taksitlerde durumun içaçıcı olmadığı belirtiliyor.TEDBÄ°R TAKVÄ°MÄ° KAYIYOR: Yılbaşında faiz dışı fazla hedefi için alınan ek önlemler bir takvime baÄŸlanmıştı. Bazı önlemler hiç uygulanamazken, uygulanan hedeflerde ise takvim sürekli kayarak ilerliyor. Sözgelimi otoyol zammının haziran ayından önce yapılması gerekiyordu. Bu artıştaki gecikme beklenen gelirin de ötelenmesine yol açtı. 2004'ün enflasyonu yüzde 12, ortalama dolar kuru 1.9202004 yılsonu itibariyle tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 12 olarak öngörülüyor. Gelecek yıl Gayrısafi Milli Hasıla (GSMH) deflatörünün (ortalama enflasyon) yüzde 12.5, büyümenin ise yüzde 5 olması bekleniyor. Gelecek yıla dönük ortalama dolar kuru ise 1 milyon 920 bin lira olarak belirlendi. Yüksek Planlama Kurulu'nun (YPK), ‘‘2004 Yılı Programı ve Mali Yıl Bütçesi’’ Makro Çerçeve Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. YPK'nın kararında, Makro Politikalar ve Büyüklükler kapsamında sürdürülebilir bir büyüme ortamının oluÅŸturulması amacına yönelik, saÄŸlam bir mali yapının oluÅŸturulması ve enflasyonun mevcut seviyesinden daha da aÅŸağılara çekilmesi hedefleri çerçevesinde, 2004 yılında da öngürülen faiz dışı fazla hedefine ulaÅŸarak mali disiplini saÄŸlamak, öncelikler arasında gösterildi.Â