Her dört firmadan biri zarar etti

İSO tarafından hazırlanan “Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2011 Yılı Raporu”nun sonuçları, Odakule Meclis Toplantı Salonu'nda İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklandı.

Rapora göre, üretimden satışlarda 2011 yılında İkinci Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında ilk sırayı alan sanayi kuruluşunun ismi açıklanmazken, ikinci sırada 159 milyon 649 bin 868 lirayla Cam Elyaf Sanayi AŞ yer aldı. Bu kuruluş 2010 yılında Birinci 500'de 426. sırada bulunuyordu.

2010 yılı İkinci 500 çalışmasında 8. sırada yer alan Hema TRW Otomotiv Direksiyon Sistemleri Aş 2011 yılında 159 milyon 485 bin 867 lirayla üçüncü sıraya kadar yükseldi.

Çalışmada, dördüncü sırada yer alan Akın Tekstil AŞ, 2010 yılında Birinci 500 kapsamında 435. sırada bulunuyordu.

2011'de İkinci 500 kapsamında beşinci sırada yer alan kuruluş 2010 yılında Birinci 500'de 414. sırada yer alan Aroma Bursa Meyve Suları ve Gıda Sanayi AŞ oldu.

Üretimden satışlar sıralamasına göre, İkinci 500 kapsamındaki ilk 5 kuruluşun tamamı özel sektör kuruluşlarından oldu.

2010 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması kapsamında son sıradaki sanayi kuruluşunun üretimden satışları 53 milyon 918 bin 931 lirayken, 2011 yılında ise son sıradaki kuruluşun tutarı cari fiyatla yüzde 31,8 oranında artarak, 71 milyon 89 bin 386 liraya yükseldi. 2010 yılında ise bu artış tutarı, 2009 yılına göre yüzde 23,4 seviyelerinde yer alıyordu.

Ücretle çalışanların sayısı arttı

Raporun ücretle çalışanlar sayısı bölümüne göre, 2011 yılında, ikinci 500  büyük sanayi kuruluşunda ücretle çalışanlar sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6  oranında arttı. İkinci 500'den yaklaşık 3 kat daha fazla istihdam yaratan birinci  500'deki artış oranı ise yüzde 4,3 ile daha düşüktü.

İkinci 500'de, 2010 yılında yüzde 9,4 olan çalışanlara ödenen maaş ve  ücretlerin satış gelirlerine oranı, 2011'de yüzde 8,4'e düştü. Bu oran birinci  500'de de yüzde 6,2'den yüzde 5,2'ye geriledi.

Kaynak yapısı bozuldu

Raporda, 2011 yılında, birinci 500'de olduğu gibi ikinci 500'deki özel  kuruluşlarının kaynak yapısında da hızlı bir bozulmanın söz konusu olduğu  belirtildi.

Rapora göre, 2011 yılında ikinci 500'deki özel kuruluşlarda toplam  borçlar yüzde 29,2 oranında artarken, toplam varlıklardaki artış yüzde 17,9 ile  borçlardaki artışa göre oldukça düşük kaldı ve bu nedenle 2010'da yüzde 54,2 olan  toplam borçlar/toplam varlıklar oranı, 2011'de yüzde 59,4'e yükselerek olumsuz  bir eğilim gösterdi. 2010'dan 2011'e, öz kaynak payı da yüzde 45,8'den yüzde  40,6'ya geriledi.

Toplam borç/öz kaynak oranına bakıldığında, ikinci 500 kapsamındaki özel  kuruluşlarda 2010'da yüzde 118,2 olan toplam borç/öz kaynak oranı, 2011'de hızlı  bir yükselişle yüzde 146,1'e çıktı.

2011'de birinci 500'de de toplam borç/öz kaynak oranında hızlı artışlar  söz konusu oldu. Borç/öz kaynak makasının açılması, özellikle kur ve faizlerin  artması durumunda karlılığı olumsuz etkiliyor.

375 kuruluş kar ederken, 125'i zarar etti

Rapora göre, 2011'de ikinci 500'de 375 kuruluş kar, 125 kuruluş ise zarar  etti. 2010'da ise, kar eden kuruluş sayısı 442, zarar eden kuruluş sayısı 58  oldu. İkinci 500'de olduğu gibi birinci 500'de de kar edenler azalırken, zarar  edenler artmıştı.

Satış karlılığına bakıldığında 2010'da yüzde 5,1 olan özel kuruluşlar  satış karlılık oranı, 2011 yılında satış hasılatının yüzde 30,7 oranında  artmasına rağmen, dönem kar ve zarar toplamının yüzde 17,9 oranında azalması  sonucunda yüzde 3,2'ye geriledi.

İkinci 500 özellerdeki satış karlılık oranları, 2009 yılı hariç, genel  olarak birinci 500 özellerdeki oranların altında seyrediyor. 2009 yılında ise  ikinci 500 özellerde satış karlılık oranı yüzde 5,4 ile birinci 500'deki yüzde  5,2'lik oranın üzerinde olmuş, 2011 yılında ise yüzde 3,2 ile birinci 500  özellerdeki yüzde 4,8'in altında kaldı.

2011 yılında satış karlılığında olduğu gibi aktif karlılığında da bir  önceki yıla göre düşüş bulunuyor. İkinci 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda  2010'da yüzde 5 olan aktif karlılığı 2011'de yüzde 3,5'e geriledi.

İkinci 500 özellerde ekonomik karlılık oranı 2010'da yüzde 14,9 iken,  2011'de yüzde 15 ile fazla değişmedi. Bu oran, birinci 500 özellerdeki yüzde  14,2'lik oranın bir miktar üzerinde bulunuyor.

Varlık devir hızına bakıldığında 2011 yılında ikinci 500 özellerde satış  karlılık oranı düşerken, varlık devir hızı küçük bir artış gösterdi. Bunun en  önemli nedeninin, satış hasılatındaki artışın, toplam varlıklardaki artıştan  yüksek olmasından kaynaklandığı bildirildi. İkinci 500 kapsamındaki özel  kuruluşlarda varlık devir hızı yıllardır birinci 500 özellerin altında  seyrediyor.

Birinci 500 özellerde varlık devir hızı 1,20'den 1,34'e yükselirken,  ikinci 500'deki özellerde de 0,97'den 1,08'e çıktı. Küçük ve yetersiz olsa da  varlık devir hızının artması olumlu bir gelişme olarak görülüyor.

İSO İkinci 500 listesinden notlar:

*Listede 5 kamu 495 özel sektör firması yer aldı

*79 şirket ilk kez listeye girdi

*İkinci 500'de çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6 arttı

*375 şirket kâr 125 şirket zarar açıkladı

Geçtiğimiz açıklanan İSO İkinci 500 listesinde ilk 10’da şu firmalar yer almıştı:

1-ERBOSAN Erciyas Boru San. ve Tic. A.Ş.      123.729.722
2-Koç Haddecilik Tekstil İnşaat San. ve Tic. A.Ş.      123.577.911
3-Tamsa Fayans Seramik Üretim Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. 123.505.460
4-Alcatel Lucent Teletaş Telekomünikasyon A.Ş.         123.134.109
5-Verde Yağ Besin Maddeleri San. ve Tic. A.Ş.       123.079.110
6-Sardunya Hazır Yemek Üretim ve Hizmet A.Ş.       123.003.579
7-Denizatı Petrokimya Ürünleri Yapı İnşaat San. ve Tic. A.Ş. 122.529.165
8-Hema TRW Otomotiv Direksiyon Sistemleri A.Ş.       122.025.427
9-Oyka Kağıt Ambalaj San. ve Tic. A.Ş.                          121.808.397
10-Ve-Ge Hassas Kağıt ve Yapıştırıcı Bant San. ve Tic. A.Ş. 121.356.779