Enflasyonda enerji ve gıda kaynaklı riskler sürecek

Merkez Bankası’nın, piyasaların beklentisinin çok üzerinde çıkarak şaşırtan Şubat ayı enflasyonuna ilişkin değerlendirmesi yayımlandı. Banka, Şubat ayında yüzde 1,29 oranında artan tüketici fiyatlarında yıllık enflasyonun yüzde 9,1’e ulaştığına işaret ederken, “Gıda fiyatlarındaki yüksek oranlı artış Şubat ayında enflasyona yaklaşık 1,4 puanlık katkı yapmış ve Para Politikası Kurulu Özeti’nde dikkat çekildiği gibi bu gelişme yıllık enflasyonun yükselmesine neden olmuştur” değerlendirmesinde bulundu.

Merkez Bankası açıklamasında, gıda, enerji ve tütün kalemleri dışlanarak hesaplanan enflasyon göstergesinin yüzde 4 düzeyine yaklaşmaya devam ettiği ifade edilirken, kiradaki olumlu seyrin sürmesine karşın, yemek ve ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki artışların hizmet grubu enflasyonundaki iyileşmeyi sınırladığı vurgulandı. Açıklamada, “Önümüzdeki dönemde temel enflasyon göstergelerindeki düşüşün devam etmesi ancak enerji ve gıda fiyatlarından kaynaklanan iki yönlü risklerin sürmesi beklenmektedir” denildi.

İŞLENMEMİŞ GIDA FİYATLARI ETKİLİ OLDU

İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki yüksek oranlı artışın yıllık enflasyonun yükselmesinde belirleyici olduğu vurgulanan Merkez Bankası açıklamasında, enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan özel kapsamlı TÜFE göstergesinin (ÖKTG-H) yıllık artış oranının 0,1 puan yükselerek yüzde 6,5 olduğu belirtildi. Bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak hesaplanan göstergenin yıllık artışının ise Şubat ayında 0,1 puan düşerek yüzde 4,36’ya gerilediğine işaret edildi.

Banka, Şubat ayında mal grubu fiyatlarının yüzde 1,56, hizmet grubu fiyatlarının ise yüzde 0,52 arttığı, yıllık enflasyonun, hizmet grubunda yüzde 8,48’e gerilerken, mal grubunda gıda fiyatları kaynaklı olarak yüzde 9,31’e yükseldiğine dikkat çekti.

Banka’nın değerlendirmesine göre hizmet grubu yıllık enflasyonu gerilemeye devam ediyor. Yüksek oranda artan gıda fiyatları yemek hizmetlerini, petrol fiyatları ise ulaştırma hizmetlerini olumsuz etkiliyor. Buna rağmen, kiraların ve ulaştırma, lokanta-otel ve kira dışında kalan diğer hizmet fiyatlarının yıllık artış hızındaki istikrarlı yavaşlama hizmet grubundaki enflasyonun düşüşünü destekliyor.

PETROLDEKİ DALGALANMA RİSK UNSURU

Şubat ayında enerji grubu fiyatları yüzde 0,30 arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 16,35’e yükseldi. Akaryakıt fiyatları, uluslar arası piyasalarda ham petrol fiyatlarının yükselmesine paralel olarak artış kaydetti; diğer yandan, konut grubuna yönelik enerji kalemlerinin fiyatlarında önemli bir değişim gözlenmedi. Uluslar arası ham petrol piyasasındaki olası fiyat dalgalanmaları yurt içi enerji fiyatları üzerinde bir risk unsuru olarak önemini koruyor.

Enerji ve işlenmemiş gıda dışı mal grubu fiyatları yıllık artışı son üç aydır yatay bir seyir izliyor. Alt gruplar bazında, işlenmiş gıda ürünleri fiyatları hızlı artışını sürdürürken, giyim ve ayakkabı grubunun yıllık fiyat artışındaki yavaşlama eğilimi devam ediyor. Şubat ayındaki yüksek artışla birlikte, altın fiyatlarında yılın ilk iki ayındaki artış yüzde 16,28 düzeyine ulaştı.

Şubat ayında altın hariç dayanıklı tüketim malları grubu yıllık enflasyonu önceki aya göre sınırlı da olsa geriledi. Son on aydır düzenli olarak azalan elektrikli ve elektriksiz aletler grubu fiyatları Şubat ayında yüzde 0,46 artış gösterirken, otomobil fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre daha düşük bir oranda arttı.

İŞLENMEMİŞ GIDA HARİÇ TÜKETİCİ ENFLASYONU YÜZDE 0.12

İşlenmemiş gıda fiyatları, Şubat ayında özellikle taze sebze fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artışların etkisiyle yüzde 8,64 yükseldi. İşlenmemiş gıda ürünleri hariç tüketici enflasyonunun Şubat ayında yüzde 0,12 oranında artması söz konusu grubun tüketici fiyatları üzerindeki olumsuz etkisini gösteriyor. Taze sebze fiyatlarının Şubat ayında olumsuz hava koşulları ve ulaşım olanaklarındaki zorlukların da etkisiyle, yüzde 20,13’le mevsimsel eğiliminin oldukça üzerinde arttığı gözlendi. Ayrıca, tavuk eti fiyatlarında Ocak ayında gözlenen yüksek oranlı fiyat artışları Şubat ayında da sürdü ve söz konusu ürün grubu fiyatları yaklaşık yüzde 20 oranında artarak işlenmemiş gıda grubu fiyatlarındaki artışta diğer bir belirleyici unsur oldu. İşlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarında yılın ilk iki ayında gözlenen gerçekleşmeler, grup fiyatlarının enflasyon üzerinde önemli bir belirsizlik kaynağı olmaya devam ettiğine işaret ediyor.

İşlenmiş gıda ürünleri fiyatları ise Şubat ayında yüzde 1,82 ile yüksek oranlı bir artış gösterdi. Uluslar arası buğday fiyatlarındaki yükselişe paralel olarak ekmek ve tahıl grubu fiyatlarındaki artışlar devam etti. Ekmek ve tahıl ürünleri dışında kalan işlenmiş gıda ürünleri fiyatlarında da yüksek artışların gerçekleşmesi, gıda fiyatlarına ilişkin riskleri belirginleştirdi.

ÜRETİCİ FİYATLARI

Şubat ayında üretici fiyatları yüzde 2,56 oranında artarken, yıllık ÜFE enflasyonu yüzde 8,15’e ulaştı. Şubat ayında üretici fiyatlarında görülen artışın 0,41 puanı tarım ürünleri, 2,15 puanı ise sanayi ürünleri fiyatlarından kaynaklandı.

Tarım ürünleri fiyatlarının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,58 oranında arttığı ve yıllık artışın son üç aydır yaklaşık aynı düzeyde olduğu görüldü. Şubat ayında imalat sanayi fiyatları Ocak ayına göre yüzde 1,64 oranında arttı. Bu dönemde rafine edilmiş petrol ürünleri fiyatları yüzde 2,35 oranında yükselirken, petrol ürünleri hariç imalat sanayi fiyatları yüzde 1,54 oranında artış gösterdi. Ana metal fiyatlarında Ocak ayında görülen yüksek oranlı artışın Şubat ayında da devam ettiği ve sektör fiyatlarının geçen aya göre yüzde 6,55 oranında yükseldiği görüldü.

Üretici fiyat endeksi MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Şubat ayında tüm kalemlerin fiyatlarında artış gözlendi. Ara malları fiyatlarındaki artışta ana metal sanayi fiyatlarındaki yüksek oranlı artış belirleyici olurken, dayanıksız tüketim mallarını gıda, tekstil ve giyim eşyası fiyatlarındaki artışlar yukarı çekti. Elektrik fiyatları ise Şubat ayında yüksek oranlı bir artış gösterdi.