Emlakbank'ın tasviyesi tamam

Emlakbank ve bazı fonların tasviyesi ile şirket birleşme, devir ve bölünmelerine vergi teşviği sağlayan yasa tasarısı dün gece TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasa, Emlakbank hakkında çok ayrıntılı bir tasfiye modeli getiriyor. Yasayla, Kamu Bankaları Kanunu'nda bir dizi değişikliğin yanısıra, daha önce büyük bir kısmı tasfiye edilen fonların tamamına yakınının kapatılması, şirket devir, birleşme ve bölünmelerine vergi kolaylığı sağlayan düzenlemeleri kapsıyor. Ayrıca bankalar yasası ile Bakanlar Kurulu'na verilen fon kurma yetkisi de kaldırılıyor.

Yasaya göre, Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Emlak Bankası, yıllık faaliyetleri ile ilgili olarak genel kurullarına sunacakları yıllık bilançoları ile kar ve zarar cetvellerini, 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nda belirtilen bağımsız denetim kuruluşlarına onaylatmak zorunda olacaklar.

Bankaların bu yasa yürürlüğe girdiği tarihten önce çeşitli yasa ve kararnamelerle verilmiş görevler nedeniyle doğan ve bütçe ödenekleri ile karşılanamayan yıllara ilişkin olarak oluşmuş görev zararı alacakları, yeniden yapılandırılmaları kapsamında belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tasfiye edilecek. Bankalara bedeli önceden ödenmeyen görev verilemeyecek.

FAZLA PERSONEL

Yeniden yapılanma sürecinde bankalardaki istihdam fazlası olarak tespit edilen personel, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilecek. Nakledilecek personelin nakil işleminin Devlet Personel Başkanlığı'nca yapılmadan önce, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü alınacak.

Emeklilik süresini dolduran banka personelinden yasanın yürürlüğe girmesinden sonra iki ay içerisinde emeklilik başvurusunda bulunanlara emeklilik ikramiyeleri yüzde 25 fazlasıyla ödenecek. Bu madde kapsamında emekli olan personel, emekli oldukları tarihten itibaren üç yıl içinde bu bankalarda yeniden istihdam edilemeyecek.

Emlak Bankası Mensupları Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı üyesi personele emekli olduklarında, kıdem tazminatı tavanını aşmamak üzere her hizmet yılı için toplam brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenecek.

EMLAKBANK'IN TASFİYESİ

Yeniden yapılandırma çerçevesinde Türkiye Emlak Bankası tasfiye edilecek. Bankacılık hizmetleri ile bankacılık işlemlerinden doğan taahhütleri ile sabit kıymetleri dahil tüm aktifleri Ziraat Bankası ile Halk Bankası'na devredilecek.

Ziraat Bankası ve Halk Bankası tarafından devir alınacak taahhütler ile aktifler arasındaki menfi fark devir alan bankaya Hazine Müsteşarlığı'nca sermaye olarak ödenecek.

Devir işlemlerinin tamamlanmasının ardından Emlak Bankası'nın bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme yetkisi sona ererek tasfiye haline girecek. Bankanın tasfiyesi banka genel kurulunca belirlenecek üç kişilik Tasfiye Kurulu tarafından genel hükümlere göre yürütülecek.

VAKIFBANK'IN HİSSELERİ

Yasayla Türkiye Vakıflar Bankası'nın özelleştirilmesine de olanak sağlandı.

Vakıfbank'ın A grubu hisseleri ile B grubundan Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olanların satışına ve bu satışla ilgili yöntem ve ilkeleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılındı.

Bankaların her türlü alacaklarının takip ve tahsilinde Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulamasına ilişkin düzenlemeden vazgeçilerek İcra ve İflas Kanunu hükümlerinin uygulanması esası benimsendi.

Ziraat Bankası ile Tarım Kredi Kooperatiflerine görev vererek mali bünyelerini olumsuz yönde etkileyen, görev zararlarının doğmasına neden olan yasalar da yürürlükten kaldırılıyor.

YÖNETİMİN SORUMLULUĞU

Bankaların yeniden yapılandırılması ile görevli yönetim ve denetim kurulu üyeleri, yürüttükleri görevlerden yalnızca reel sektörün faaliyetlerinin gelişip devamını sağlamak, banka aktiflerini seyyal kılmak, pasif kalitesini yükseltmek ve bankaların reorganizasyonunu sağlayarak süratle özelleştirmeye hazırlamak amacıyla yapacakları ve konusu açıkça suç oluşturmayan iş ve işlemlerden sorumlu tutulamayacaklar.

Yeniden yapılandırma sürecinde ve bu amaca yönelik olarak, bu kişilerin iş ve işlemleriyle ilgili, üçüncü kişilerce kusura dayalı açılacak davalar temsil ettikleri banka veya bankalara açılacak. Bankaların bu yöneticilere rücu hakkı saklı tutulacak.

BAZI FONLARIN TASFİYESİ

Yasayla Sivil Savunma Fonu, Afetler Fonu, Toplu Konut Fonu, Elektrik Enerjisi Fonu, Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştirme Fonu, Çıraklık Mesleki ve Teknik Eğitim Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme Fonu, İhracatı Geliştirme Fonu, Mera Fonu, Özel Çevre Koruma Fonu, Denetleme Aidatı Fonu, Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonu, Gelir İdaresi Geliştirme Fonu, Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanat İnşaat ve İşletme Giderleri Fonu ve Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu da tasfiye ediliyor.

Bu fonların gelirleri ise bütçeye aktarılacak. Bundan sonra fon kurulmasını önlemek için Bankalar Yasası ile Bakanlar Kurulu'na verilen fon kurma yetkisi kaldırılacak.

İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ

Yasayla "Zirai ve sınai ürün ve mallar ile doğal kaynaklardan elde edilen maddeleri dünya piyasalarında tanıtmak ve bulunacak yeni piyasaların şartlarını tespit ederek, bunları üretim bölgelerine duyurmak, dünya piyasa hareketlerini yakından takip ederek ilgilileri zamanında haberdar etmek ve dış ticaret konusunda eğitmek" amacıyla İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi kurulması da öngörüldü.

Merkez ayrıca, ihraç olanağı bulunan malların üretimleri ve ihracatları ile ihracatta katma değeri artırma çarelerini araştırmak, uluslararası ticari ilişkilerin geliştirilmesi için yerli ve yabancı kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, bakanlıkların, ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliği'nin ve ihracatçı birliklerinin ihracat ile ilgili faaliyetlerinde işbirliği yapmak, dış ticaretle ilgili diğer konularda araştırma ve uygulamaları yapmakla da görevli olacak.

İdari ve mali özerkliğe sahip olan merkez, yönetim kurulu ve genel sekreterlik tarafından yönetilecek.

VERGİ YASALARINDA DEĞİŞİKLİK

Yasa ile birleşme, devir ve bölünme işlemlerine vergi istisnası getirildi.

Mükelleflerin iktisadi kıymetlerini elden çıkardıklarında enflasyon nedeniyle aşırı vergi yükü ile karşılaşmalarını önlemek için elden çıkarılan kıymetin maliyet bedelinin aylık bazda ve toptan eşya fiyat endeksi dikkate alarak belirlenmesi de öngörüldü.

"SURATI GİBİ KALBİ DE ÇİRKİN..."

Görüşmeler sırasında sık sık gergin anlar yaşandı.

DYP Tunceli Milletvekili Kamer Genç, bir madde üzerinde konuşurken, Emlakbank'ın "Bazılarının kaymak yediği bir dönemin üstünün kapatılmasının istenmesi" nedeniyle tasfiye edildiğini ileri sürdü. Genç, bu bankanın eski genel müdürlerinden biri olan ANAP İstanbul Milletvekili Aydın Ayaydın hakkında çok sayıda dokunulmazlık dosyasının da Meclis gündeminde olduğunu ifade etti.

Ayaydın, sataşma gerekçesiyle kürsüye gelerek, kendisinin Genel Müdürlük yaptığı döneme ilişkin geri dönmeyen tek bir kredi bulunmadığını söyledi. Genel Müdürlük görevine koalisyon liderlerinin döneminde değil, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in Başbakanlığı döneminde getirildiğini belirten Ayaydın, "Suratı gibi kalbi de çirkin olanları bu iddialarını ispata davet ediyorum" dedi. Ayaydın, dokunulmazlığının kaldırılması istemiyle başvuruda bulunduğunu kaydetti. Ayaydın, tasarının görüşmeleri tamamlanırken oyunun rengini belli etmek üzere yeniden kürsüye çıkarak; Emlakbank'ın tasfiyesinin yanlış olduğunu savundu.

Tasarının görüşmeleri sırasında, Genel Kurul'da kısa süreli bir gerginlik yaşandı. DYP Balıkkesir Milletvekili İlyas Yılmazyıldız'ın konuşmasına tepki gösteren bazı MHP'li üyeler, Yılmazyıldız kürsüden ayrılırken üzerine yürümek istediler. Başkanvekili Sökmenoğlu, bu sırada birleşime 5 dakika ara verdi.

Tasarıya eklenen bir geçici madde üzerinde de tartışma yaşandı. Geçici maddenin önerge gibi işlem görmesini isteyen DYP'li milletvekilleri, taleplerinin yerine getirilmemesi üzerine sıra kapaklarına vurdular. Başkanvekili Sökmenoğlu, bugüne kadar farklı bir uygulama yaılmadığını belirterek, geçmiş uygulamalardan örnekler gösterdi.

Tasarının görüşmelerinin tamamlanmasına doğru tartışma çıkması üzerine, Tütün Yasa Tasarısı'nın da bugün görüşüleceğini belirten Sökmenoğlu, "Arkadaşlar anlaşmaya uymadı, o halde ben de devam ediyorum" dedi. Bazı MHP'li milletvekillerinin de "sabaha kadar buradayız" dedikleri duyuldu.

TBMM Genel Kurulu'nda daha sonra Tütün Yasası Tasarısı'nın görüşülmesine geçildi.