Damga vergisinde son düzenlemeler-II

-488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümü, "A-Belli parayı ihtiva eden kağıtlar" ve "B-Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar" olarak ayrılmıştır. Yapılan düzenleme ile (1) sayılı tablonun I/A fıkrasında sayılan kağıtlardan belli parayı ihtiva etmeyenler damga vergisinin konusu dışına çıkarılmıştır. Bu değişikliğin sonucu olarak, belli parayı ihtiva etmeyen mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler, kira mukavelenameleri, kefalet, teminat ve rehin senetleri, fesihnameler damga vergisine tabi tutulmayacaktır. Ancak, tahkimnameler ve sulhnameler, belli parayı ihtiva etmeleri durumunda Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-4 bendine göre nispi; belli parayı ihtiva etmemeleri durumunda ise aynı tablonun I/B fıkrasının ilgili pozisyonuna göre maktu damga vergisine tabi tutulacaktır.

Aynı tablonun I/B-3 bendinde yer alan "Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri" belli parayı ihtiva edip etmediğine bakılmaksızın maktu vergiye tabi tutulacaktır.

Ayrıca, "ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri" ile "ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı ile ilgili rehin senetleri" tablodan çıkarılmıştır, yani damga vergisinin konusu dışına çıkarılmıştır.

Diğer taraftan, teklifnameler de tablodan çıkarıldığı için teklifname mahiyetinde değerlendirilen proforma faturalar ve bunların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri de damga vergisine tabi tutulmayacaktır.

-488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "II-Kararlar ve mazbatalar" başlıklı bölümünün (2) numaralı bendinde yer alan parantez içi hüküm "Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda bu karara ilişkin vergi red ve iade olunur." şeklinde değiştirilmiştir. Bu hüküm, verginin ödeme zamanını değiştirmemektedir. İhale kararına ilişkin vergi zamanında ödenecek ancak, Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda tahsil edilen vergi red ve iade olunacaktır.

-488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "III-Ticari İşlemlerde Kullanılan Kağıtlar" başlıklı bölümünde yer alan akreditif ve kredi mektup ve telgrafları ile bankalar veya ticarethaneler arasındaki münakale, tediye, irsal, teslim ve tahsil emirleri tablodan, dolayısıyla vergiye tabi kağıtlar arasından çıkarılmıştır.

-488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV- Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünde yer alan avans makbuzları da tablodan, dolayısıyla vergiye tabi kağıtlar arasından çıkarılmıştır.
 
-Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV-1/a bendinde yapılan değişiklik ile resmi daireler tarafından kişilere yapılacak ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlardan sadece mal ve hizmet alımlarına ilişkin olanların damga vergisine tabi tutulması sağlanmıştır. Dolayısıyla, bunun dışındaki ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlar, tabloda başka bir düzenleme olmadıkça damga vergisine tabi tutulamayacaktır.

Örneğin, ücretlilerde vergi indiriminden doğan vergi iadesi, fazla veya yersiz tahsil edilen paraların iadesi, mahsup işlemleri sırasında düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır. Ancak, mal ve hizmet alımına ilişkin olmasa dahi icra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar tabloda ayrıca düzenlendiğinden bu ödemeler için düzenlenen makbuzlar (1) sayılı tablonun IV/d bendine göre vergilenecektir.

-488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV/2- Beyannameler" alt başlıklı bölümünün b/be bendine eklenen parantez içi hüküm ile damga vergisi beyannamesi verginin konusu dışına çıkarılmıştır. Aynı bölümün (e) bendi "Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri" şeklinde değiştirmiştir.

488 Sayılı Kanuna Ekli (2) sayılı Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlar Tablosunda Yapılan Değişiklikler:

-Tablonun I/C-"Kişilerden resmi dairelere verilen kağıtlar" başlıklı bölümüne eklenen (18) numaralı fıkra olarak "Çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler." eklenmiştir. Bu fıkra ile çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler belli para ihtiva edip etmediğine bakılmaksızın istisna vergiden istisna tutulmuştur.

-"IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (21) numaralı fıkrasında yapılan değişiklikle, gayrimenkul yatırım ortaklıkları tarafından yapılan" gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri" istisna kapsamına alınmıştır.

-"IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümüne (31) numaralı fıkra olarak "Dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri." eklenmiştir.

Bu fıkra ile dernek ve vakıflarca iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin yerleşim yeri olarak veya gerçek kişilerce iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin mesken olarak kiralanmasına ilişkin kira mukavelenameleri vergiden istisna edilmiştir. Örneğin, bir gerçek kişi her hangi bir tüccarın iktisadi işletmesine dahil olmayan gayrimenkulunu kiralarsa, buna ilişkin kira sözleşmesi damga vergisinden istisna olacak, ancak tüccarın iktisadi işletmesine dahil bir gayrimenkulunü kiralarsa kira sözleşmesi damga vergisine tabi olacaktır.

-"IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümüne (32) numaralı fıkra olarak "Gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri." eklenmiştir.
 
Bu fıkra ile iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin gelir vergisinden muaf esnaf, gelir vergisinden muaf serbest meslek erbabı ve basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri tarafından işyeri olarak kiralanması durumunda buna ilişkin kira sözleşmeleri istisna kapsamına alınmıştır.

-(33) numaralı fıkra ile "Ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ile bunlara ilişkin rehin senetleri." eklenmiştir.

Bu fıkra ile ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ile bunlara ilişkin rehin senetleri istisna kapsamına alınmıştır.
-(34) numaralı fıkra ile "Ticari, zirai veya mesleki faaliyetlere ilişkin olmamak şartıyla gerçek kişiler arasında düzenlenen akitlerle ilgili kağıtlar. (Söz konusu kağıtlar, resmi dairelere veya noterlere ibraz edildikleri takdirde bu tarih itibarıyla vergiye tabi tutulur ve ibraz edenlerce ödenir.)" eklenmiştir.

Bu fıkra ile gerçek kişilerin ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerine ilişkin olmamak şartıyla kendi aralarında düzenledikleri kağıtlardan (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümünde sayılanlar damga vergisinden istisna edilmiştir. Bu fıkranın uygulamasında ticari, zirai veya mesleki faaliyet Gelir Vergisi Kanununa göre belirlenecektir. Ancak, parantez içi hüküm gereği, söz konusu kağıtların resmi dairelere veya noterlere ibraz edilmesi halinde ibraz tarihi itibarıyla kağıdı ibraz edenler tarafından verginin ödenmesi gerekmektedir.
-(35) numaralı fıkra ile "5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (12) numaralı bendi kapsamındaki işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlar." eklenmiştir.

Bu fıkra ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (12) numaralı bendi kapsamında ve bu bentte belirtilen şartlar dahilinde yapılacak iştirak hisseleri ve gayrimenkullerin satışı nedeniyle düzenlenen kağıtlara istisna getirilmiştir.

-488 sayılı Kanunun 14’üncü maddesinde yapılan düzenlemeyle, maddenin birinci fıkrasında yer alan "800 milyar lirayı aşamaz" ibaresi "800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz" şeklinde değiştirilmiştir. Dolayısıyla, 01.01.2005 tarihinden itibaren 488 sayılı Kanunun 14’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan her bir kağıttan alınacak damga vergisine ait üst sınırı belirleyen had 800 bin Yeni Türk Lirası olarak dikkate alınacaktır.