Altın krizleri seviyor

Dünyada yaÅŸanan savaÅŸ, kriz gibi geliÅŸmeler, güvenli bir yatırım aracı olarak görülen altına talebi artırıyor. ABD'deki terör saldırısından sonra Türkiye'nin yatırım amaçlı altın talebinde sıçrama oldu.1968 yılına kadar ons'u 35 dolar olan altın, 1979 yılında yaÅŸanan 2. petrol ÅŸoku sonrası ABD'nin Ä°ran'la yaÅŸadığı rehine krizi, Sovyetler'in Afganistan'ı iÅŸgali ve Ä°ran-Irak savaşının baÅŸlamasının ardından 21 Ocak 1980 tarihinde 855 dolar ile tarihi zirveye ulaÅŸtı. ABD'ye düzenlenen uçaklı terörist saldırılar altının ons fiyatında 20 dolara kadar varan çıkış getirirken, yaÅŸanan son geliÅŸme Türkiye'de yatırım amaçlı altında talebini artırdı. Ä°stanbul Altın Borsası, ''Kriz dönemlerinde altın fiyatları ve Amerika'ya düzenlenen saldırının piyasadaki etkileri'' konulu bir rapor yayınladı. Altın piyasasının temellerinin 1968 yılında atıldığı, Bretton Woods sabit kur sisteminde 1934 yılından 1968 yılına kadar fiyatı 35 dolar/ons olarak belirlendiÄŸi kaydedilen rapora göre, 1972 yılında altın serbest piyasada 70 dolar/ons'a kadar yükseldi. Petrol fiyatlarının hızla yükseldiÄŸi 1979 yılında yaÅŸanan ikinci petrol ÅŸoku, beraberinde yüksek enflasyonu da getirdi. 1980 yılında ABD'de tüketici fiyatları yüzde 14 oranında arttı. Finansal piyasalarda enflasyon nedeniyle çalkantılar yaÅŸandı, reel faiz hadleri negatife döndü. Altına alternatif olan yatırım araçları satın alma gücünün azalmasına karşı yeterince korunma saÄŸlayamadı. Bütün bu etkenlere bir de politik gerginlikler eklendi. ABD'nin Ä°ran'la yaÅŸadığı rehine krizi, Sovyetler'in Afganistan'ı iÅŸgali ve Ä°ran-Irak savaşının baÅŸlaması altına olan talebi artırdı ve fiyatlardaki yükseliÅŸi destekledi. DiÄŸer yandan Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Amerikan Hazinesi tarafından yapılması planlanan altın satışlarının durdurulması, arzı azalttı. Tüm bu faktörlerin etkisinde 1980 yılında hızlı bir yükseliÅŸ trendine giren altın, gümüş piyasasında Hunt KardeÅŸler tarafından yaratılan spükelatif fiyat artışından da destek aldı ve 21 Ocak 1980 tarihinde 855 ABD Doları/ons seviyesindeki tarihi zirvesine ulaÅŸtı. 1990 yılı Åžubat ayından itibaren madencilik ÅŸirketlerinin artan riskten korunma amaçlı satışları ve merkez bankalarının rezevlerinden yaptıkları satışlar nedeniyle hızlı bir düşüş trendine giren altın, 1990 ÅŸubat ayında 425 dolar seviyesinden Haziran'da 345 dolara geriledi. Irak'ın 1990 yılı AÄŸustos ayında Kuveyt'i iÅŸgal etmesiyle ortaya çıkan savaÅŸ ortamı, altın fiyatlarının yükseliÅŸe geçmesini saÄŸladı. AÄŸustos ayı ortasında altının ons'u 410 doların üzerine çıktı. ABD'DEKÄ° SALDIRIBu yılın Eylül ayına 273 dolar/ons seviyesinden baÅŸlayan altın, 11 Eylül Salı günü ABD'de kaçırılan yolcu uçaklarından ikisinin New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'ne, diÄŸerinin Washington'da Pentagon'a çarparak çok sayıda can ve mal kaybına yol açmasının ardından aynı günün akÅŸamı yükseliÅŸe geçerek, 291-293 ABD Doları/ons'a kadar ulaÅŸtı.Amerika'ya düzenlenen saldırıdan sonra dünya borsaları ve ABD Doları deÄŸer kaybederken, güvenli yatırım araçları olarak görülen tahvil, altın ve petrol fiyatları hızla yükseldi. Saldırıdan sonra piyasada alış satış fiyatları arasındaki fark (spread) artarken, 12 Eylül ÇarÅŸamba günü 5 ABD Doları'na kadar çıkan spread, daha sonra 1-2 dolar seviyesine kadar gerilemesine karşın normalde 50 cent olan spread'in hayli üzerinde seyretti. Altın, 7 Ekim Pazar günü ABD ve Ä°ngiliz birliklerince Afganistan'a hava harekatı üzerine artan gerginliÄŸe baÄŸlı olarak 8 Ekim Pazartesi günü Hong Kong piyasasında 293-294 dolar/ons'tan açıldı. Amerikan birliklerinin Afganistan'a girmesi halinde altın fiyatlarında 295-300 dolar/ons'a doÄŸru bir çıkışın mümkün olabileceÄŸi, aynı ÅŸekilde ABD ve Ä°ngiltere'deki hedeflere yapılabilecek bir saldırının da fiyatları yükseltebileceÄŸi belirtiliyor. ABD'DE ALTIN KARTAL AMBLEMLÄ° PARA SATIÅžIAmerika'ya düzenlenen saldırı ve sonrasında ABD ve Avrupa baÅŸta olmak üzere tüm dünya borsalarında yaÅŸanan düşüşler, fonlar gibi kurumsal yatırımcıların yanı sıra bireysel yatırımcıların da yıllardır güvenli bir yatırım aracı olarak gördükleri altına yeniden yönelmelerine neden oldu.ABD Darphanesi'nce 24 Eylül'de yapılan açıklamada, Darphane'nin yerel altın satışlarının 12 Eylül'den itibaren 45 bin ons'a ulaÅŸtığı, bu rakamın yılın en fazla altın satışının gerçekleÅŸtiÄŸi Nisan ve Temmuz aylarının toplamını geçtiÄŸi bildirildi. Darphane, yatırımcıların en çok ''US Eagles'' olarak adlandırılan kartal amblemli altın paraya yöneldiÄŸini, talebin çok sayıda baÅŸka altın ürünlere de kaydığını vurguladı. Bu arada, ABD'de 2000 yılına geçiÅŸte bilgisalyar sistemlerinde yaÅŸanabilecek sorunlar nedeniyle halk tarafından satın alınan ancak daha sonra bir sorun çıkmamaması üzerine satılan altın paraların da, terör saldırısı sonrasında yeniden alıcı bulduÄŸu kaydedildi. TÃœRKÄ°YE'DE SIÇRAMAÄ°stanbul Altın Borsası'nın raporuna göre, dünyada terör saldırısından sonra altın talebinde kaydedilen artışa paralel olarak Türkiye'nin de yatırım amaçlı altın talebinde sıçrama görüldü. Türkiye'de ekonomik ÅŸartların bozulması ve halkın geçim sıkıntısı nedeniyle elinde bulundurduÄŸu çeÅŸitli ÅŸekillerdeki altınları kuyumcularda bozdurması ve iç piyasa talebinin daralması sonucunda bu yıl geçen senelere göre gerileyen altın ithalatı, Eylül ayında geçen yılın aynı ayındaki seviyenin de üzerine çıktı. En fazla altın ithalatının yaÅŸandığı 2000 yılında Eylül ayı 16 bin 500 kilogram olan altın ithalatı, geçen ay 17 bin 450 kilograma ulaÅŸtı. Eylül ayında halktan Ä°AB üyesi kuruluÅŸlara yoÄŸun olarak altın talebi geldiÄŸi, bunun yanı sıra Cumhuriyet altını ve Ata lirası gibi Darphane tarafından basılan gramajı düşük altın paralara büyük miktarda altın talebi oluÅŸtuÄŸu kaydedildi. Altın Borsası raporunda, böylelikle altının kriz zamanlarında halkın varlığının deÄŸerini korumak amacıyla yöneldiÄŸi bir yatırım aracı olma özelliÄŸini bir kez daha kanıtladığı vurgulandı. Â