Abdülkadir Kuşin: Vakıf ve derneklerin kira gelirleri
Güncelleme Tarihi:
GELİR Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesine göre, ‘‘kamu kurumları, ticaret şirketleri, ticaret ve serbest meslek erbabı, mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben vergi kesintisi yaparak yatırmaya’’ mecburdurlar. Kesinti oranı halen, fon payı ile birlikte yüzde 22'dir. Aynı maddenin 5'inci bendinde ‘‘Vakıflar ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden de vergi kesintisi yapılacağı’’ belirtilmiştir.
57 nolu Kurumlar Vergisi tebliğinde ise, ‘‘kira ödemesi yapılan derneğin kamuya yararlı dernek veya vakfın Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınmış vakıf olmasının önemi olmadığı, hiçbir ayrım yapılmadan tüm vakıf ve derneklere ödenen kiralardan vergi kesintisi yapılacağı’’ açıklaması getirilmiştir.
Bazı dernek ve vakıfların, ‘‘Bakanlar Kurulu kararı ile kamuya yararlı sayılarak, vergi muafiyeti sağlanmasının’’ bu tebliğ ile ortadan kalktığı ve ‘‘kesilen vergilerin, gelir ve kurumlar vergisi muafiyeti nedeniyle indirim imkánlarının bulunmadığı, halbuki 94'üncü maddede istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben kesinti yapılacağı hükmünün bulunması nedeniyle, vergi kesintisi yapılmaması’’ iddiası ile uyuşmazlık yaratılmıştır.
KİRADA KESİNTİ VAR
Danıştay 4'üncü Daire'nin Esas: 1998/893, Karar: 1999/1013 nolu kararı ve Vergi Dava Daireleri'nin Esas: 1999/83, Karar: 1999/464 nolu kararı ile konuya açıklık getirilmiştir. Bu kararlara göre, kamuya yararlı, vergi muafiyeti olan veya olmayan her türlü dernek ve vakıflara yapılan kira ödemelerinden vergi kesintisi yapılacaktır. Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/5-b maddesinin varlığı nedeniyle, tebliğin kanuna aykırı olmadığı kararına varılmıştır.
Bu karar nedeniyle her türlü vakıf ve derneklere yapılan kira ödemelerinden vergi kesintisi yapılacağı tabidir. Bakanlar Kurulu kararı ile kamuya yararlı sayılmış ve vergi muafiyeti tanınmış dernek ve vakıfların uygulamada, pek çok vergi ve harçlar bakımından bu imkánı kullanamadığı ve vergi muafiyetinin káğıt üzerinde kaldığı görülmektedir.
Her türlü vakıf ve derneklerin ticari işletmeleri bilindiği üzere vergi kapsamı içerisindedir. Kira gelirleri de stopaja tabidir. Alınmış olan vergi muafiyeti, vakıf ve derneğin sadece gelir/gider farkı ile sınırlı kalmaktadır.
Vakıf ve derneklerin Yönetim Kurulu üyelerinin, vergisel yükümlülüklerin tam ve doğru olarak yerine getirilmesinden, tüzel kişilikle birlikte, kişisel sorumlulukları olduğu gözönüne alınmalıdır.