Buzları eritme ziyareti

TÜRKİYE ile Rusya arasındaki normalleşme döneminde kritik bir eşik daha aşıldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığında bir heyet, Rusya’da kritik görüşmeler yaptı ve iki ülke ekonomik ilişkilerinde sorun yaşanan 13 başlığı Rus muhataplarının gündemine getirdi. Sorunlar, Karma Ekonomik Konseyi toplantısında görüşülecek ve alınacak kararlar, Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin’in Türkiye ziyaretinde mutabakat zaptına bağlanacak.

ÜST DÜZEY HEYET

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Rusya Sanayici ve Yatırımcılar Birliği’nin (RSPP) davetlisi olarak Moskova’daydı. Heyette, Rusya ile iş yapan ve 24 Kasım 2015 günü Rus uçağının düşürülmesinden sonra ciddi sorunlar yaşayan önemli işadamları Nihat Özdemir (LİMAK Holding), Mithat Yenigün (Yenigün İnşaat), Ali Murat Ersoy (ETS/Atlas Jet), Hüsnü Özyeğin (FİBA Holding), Ahmet Şinasi Şentürk (Agrobay Seracılık) ve Tamer Saka (Kibar Holding/CEO) yer aldı.

Moskova’da görev yapan Denizbank Genel Müdürü Oğuz Yalçın, Enka Genel Müdürü Murat Duran, Credit Europe Genel Müdürü Haluk Aydınoğlu ve Destek Varlık Yönetim AŞ Genel Müdürü Hayri Cansever’in de katıldığı heyet, Moskova’da üst düzey ağırlandı. Putin’e yakınlığı ile bilinen Ekonomik Kalkınma Bakanı I. Yrd. Alexey Likhachev, Rusya Sanayi ve Ticaret Bakan Yrd. Denis Victor Evtukhov ve Bayındırlık, Konut ve Kamu Hizmetleri Bakan Yrd. Mavliyarov Hamit ile görüşen heyet, RSPP’deki yuvarlak masa toplantısında da Türk işadamlarının Rusya’da yaşadığı sorunların muhatabı olan bakanlıkların Genel Müdür ve Müsteşar düzeyindeki yöneticileriyle konuşma fırsatı buldu.

10 BÜYÜK SORUN

Görüşmede, şu sorunlar anlatıldı:
1. Vize alım işlemlerinde sorunlar yaşanıyor. Sorun vize almakla da bitmiyor, sınır polisi Türklerin giriş çıkışlarını zorlaştırıyor.

2. Türk vatandaşlarına uygulanan çalışma yasağı (29 Aralık 2015 tarihli 1458 sayılı karar), uygulanan devlet kotası, çalışma izni ve davetiyelerde sıkıntılar yaşanıyor. 
3. Gümrüklerde Türk mallarına çıkarılan zorluk, tam denetim ve tam tespit uygulamaları nedeniyle büyük gecikmeler yaşanıyor. 
4. Basitleştirilmiş Gümrük Hattı’nın kalkması sonrasında ürünlerin Rusya’ya belirlenmiş referans fiyatın altında sokulamaması, rekabet ortamını ortadan kaldırıyor.
5. Serbest Ticaret Anlaşması’nın sonuçlandırılamaması, yerel para birimleri üzerinden ticaretin önünün açılmaması ticareti zorlaştırıyor.

6. Sivil havacılıkta uçak sefer sayılarındaki kısıtlama, ikili anlaşmanın olmaması taşımacılık ve turizm sektörlerindeki en önemli sorun.
7. Vize konusu çözülene kadar “TIR’larıyla gelen sürücülere” vize muafiyeti uygulanmaması, büyük sıkıntılar yaşanmasına neden oluyor. Karayolu geçiş belgeleri kotası Türk işadamlarının ihtiyacını karşılamıyor. TIR karnesi yeniden başlasa da parsiyel boşaltma ve transit işlemlerine izin verilmiyor. Orta Asya’ya yönelik Ukrayna-Rusya hattının kullanılamaması maliyetleri artırıyor. 
8. Rusya’nın Türkiye’ye doğalgaz satışında fiyatların belirlenmesinde yaşanan ihtilaf ve serbest piyasanın oluşturulamaması.
9. Büyük yabancı yatırımcılar ile düzenli iletişimi sağlayacak bir makam olmaması işlemleri zorlaştırıyor.
10. Medya organlarında Türkiye ve Türk mallarına yönelik olumsuz yaklaşımın devam etmesi Türk mallarına ilgiyi azaltıyor.

VİZENİN KALKMASI ZOR

Türk işadamı, en çok vize sorununun üzerinde durdu. Bazı işadamları, devletin bilgisi halinde özel uçakla gelip, VIP’den giriş yaptıkları halde pasaport kontrolünde bekletildiklerini, kendilerine sadece 3 günlük vize verildiğini anımsatarak, bu durumun ilişkilerin gelişmesi önünde engel olduğunu söylediler. Rus tarafı ise gayri resmi sohbetlerde, “Vizelerin kaldırılması güvenlik nedeniyle zor. Ancak Cumhurbaşkanınız Erdoğan Başkan Putin’i ikna ederse olur” karşılığını verdiler. 

Putin’in ziyareti kritikMOSKOVA dönüşünde sohbet ettiğimiz Hisarcıklıoğlu, 9-12 Ekim tarihleri arasında İstanbul’da yapılacak KEK toplantısının çok önemli olduğunu, Putin’in Türkiye ziyaretinde ise üzerinde görüşülen konularla ilgili önemli kararlar alınabileceğini ifade etti. Putin’in KEK toplantısına ya da Enerji Konferansına katılabileceği ifade edilirken, iki ülke iş dünyasının ziyarete hazırlık yapacağı öğrenildi. Buna göre biri Türk iki işadamı, eşbaşkan olarak tayin edilecek. Turizm, sanayi, inşaat, tarım gibi başlıklarla alt komiteler oluşturulacak. Sorunların çözümü için bir ortak mutabakat zaptı metni hazırlanacak ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Putin’in imzasına sunulacak. Hem Türk hem Rus iş dünyasında Putin’in Türkiye ziyaretinden sonra iki ülke ilişkilerinin yeni bir döneme gireceği beklentisi hakim.