OluÅŸturulma Tarihi: Eylül 17, 2002 00:00
Ambalajlı su pazarı kriz dinlemiyor. 2001 yılı sonunda ambalajlı su tüketimi 4.1 milyar litreye ulaştı. Damacana ve pet şişelerden su içmek için harcanan para ise 165 milyon
dolar oldu.TÃœRKÄ°YE'de 1990 yılların başından itibaren büyükÅŸehirlerde ortaya çıkan içme suyu sorunu, ambalajlı su tüketimini körükledi. Kriz yılı 2001'de bile ambalajlı su tüketimi 4.1 milyar litreye ulaşırken, pazar ciro bazında yaklaşık 165 milyon dolarlık bir hacme çıktı. 2002 yılında ambalajlı su pazarının 4.4 milyar litreye ulaÅŸması beklenirken, Türkiye'de yıllık tüketilen ambalajlı suyun yüzde 50'sinin kayıt dışı ve saÄŸlıksız olduÄŸu ifade ediliyor.DoÄŸal Kaynak ve Maden Suyu ÅŸ(reticileri DerneÅŸ*i (SUDER) ve özel ÅŸirket yetkilileri, tüketilen ambalajlı sular içinde litre bazında en büyük payın 19 litrelik damacana suları olduÄŸunu belirtirken, ciro bazında en büyük payın ise pet ÅŸiÅŸede satılanlar olduÄŸunu ifade etti. Tükiye'de 2001 yılında kiÅŸi başına ambalajlı su tüketiminin yaklaşık 70 litreyi bulduÄŸunu kaydeden yetkililer, bu oranın yurtdışında 150 litre civarında olduÄŸunu vurguladı.Pazarın 2001 yılındaki parasal büyüklüğü dolar bazında yıllık 165 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Bunun dağılımı ise 19 litrelik damacana su 57 milyon dolar, pet su 68 milyon dolar, maden suyu 30 milyon dolar, cam ÅŸiÅŸe ise 10 milyon dolar civarında.300 KAYNAK VARTürkiye'nin sahip olduÄŸu 300 doÄŸal kaynak içinde SaÄŸlık Bakanlığı tarafından ruhsat verilmiÅŸ 170 kaynak bulunuyor. Bu kaynakların 140'ı faaliyet gösterirken, geri kalanı yatırımlarını tamamlamaya çalışıyor. 1994'lerde bu rakamın 20 civarında olduÄŸu belirtiliyor. Åžu anda Türkiye'de içilebilir kaynak sularının ancak yüzde 20'si kullanılıyor. Kaynak sularının yüzde 80'i ise atıl durumda bulunuyor. Kaynak sularının yeterince kullanılamamasının nedeni de haksız rekabet. Su aynı zamanda meÅŸrubat kategorisine de giriyor ve ambalajlı suya yüzde 18 KDV uygulanıyor.Ambalajlı su üreticileri kurumsal alana prestij amaçlı giriyor. Sektör yetkilileri su pazarında büyük bir rekabet yaÅŸandığını ifade ederek, bu rekabet içinde kurumsal alanda faaliyet göstermenin kendileri için prestij açısından önemli olduÄŸunu kaydederek ÅŸunları söylüyor: ‘‘Bir su markası olarak kurumsal alanda yani bir ÅŸirkete ürün satıp beÄŸenilirseniz, o ÅŸirkette çalışan tüketiciler bireysel olarak da o markayı kullanmaya baÅŸlıyor. Bunun için kurumsal alanda büyük rekabet var.’’Bugün kurumsal alanda satılan damacana miktarının toplam damacana satışındaki oranının yüzde 50'yi bulduÄŸunu ifade eden yetkililer, ‘‘İş yerlerinde baÅŸka türlü çalışanına su servisi yapacak ÅŸey yok. Bu ürünler soÄŸutucu ve ısıtıcı aparatlarıyla birlikte çok pratik’’ diye konuÅŸuyor.Suya yatırım 500 milyon doları bulduFÄ°YATI 2 ila 2.5 milyon lira arasında olan 19 litrelik damacana suların, kayıt dışı ve saÄŸlıksız yollarla 1 milyon liradan satıldığını kaydeden yetkililer, ‘‘Şu anda yıllık su tüketiminin neredeyse yüzde 50'si kayıt dışı ve saÄŸlıksız ortamlarda üretilen sulardan oluÅŸuyor. Bu tip ürünlerin saÄŸlıksız ortamlarda hortumlarla dolumu yapılıyor’’ diye uyarıda bulunuyorlar. DiÄŸer taraftan son 10 yılda ambalajlı su üretiminin geliÅŸtirilmesi için ÅŸirketlerin 500 milyon dolara yakın bir yatırım yaptığı belirtiliyor. 2000 yılından itibaren Türkiye pazarına yabancı sermayeli ÅŸirketler de girdi. Bu ÅŸirketler içinde Danone ve Nestle Türk ÅŸirketlerle ortaklık yaparken, Coca-Cola ise kendi sermayesi ile pazara girdi.Pınar da damacana sektöründe 1984 yılında ÅžaÅŸal ile su pazarına giren Pınar, 1997 yılında Aydın'da yeni bir yatırımla ikinci kaynak yatırımı yaparak Pınar Madran'ı piyasaya sunmuÅŸtu. Pınar, 300 bin dolarlık dolum makinası yatırımı yaparak, 2002 yılı sonunda 19 litrelik damacana su sektörüne de girmeye hazırlanıyor. Önce Ä°zmir'de, üç yıl içinde de Ä°stanbul'da damacana su sektöründe yer almayı hedefliyorlar. DiÄŸer taraftan su sektörüne Turquaz markasıyla giren Coca-Cola da içecek sektöründe her alanda yer alacaklarını belirterek, damacana sektörüne de girebilecekleri sinyalini veriyor.Pazarın yarısı 5 ÅŸirketin kontrolündeAMBALAJLI su pazarının yüzde 45'i 5 büyük firmaya ait. Bu firmalar sırasıyla DanoneSa, Pınar, Erikli, Nestle ve Coca-Cola. Bu firmalar pet suda sahip oldukları güç nedeniyle pazar payında en büyük paya sahipler. Ancak damacana su alanında sahip oldukları pay yaklaşık yüzde 10 civarında. Bu oran bu ÅŸirketlere önümüzdeki dönemlerde büyümek için bir fırsat olarak gözükürken bir yandan da kayıt dışı ve saÄŸlıksız damacana üretimini de gündeme getiriyor. Â
button