Zeynep Atikkan: Meksika'da istikrar çöktü

Zeynep ATİKKAN

DANIŞMANLARINA ‘‘Beni bir ürün gibi satın’’ dedi. Ve de pazarlandı. Meksika'nın cumhurbaşkanı seçildi.

Dile kolay, 71 yıllık milliyetçi sol ‘‘Kurumsal Devrim Partisi'nin’’ rüşvet, yolsuzluk, pislik, peşkeş, yalan, hile ve baskıya dayalı yönetimine Meksikalılar ‘‘artık yeter’’ dedi.

Meksika'da geçen hafta sonu yapılan seçimler kendisini ikide bir de bölge gücü, dünya gücü, global dev, yeni ekonomi harikası, e-ticaret gülü vs. ilan eden Türkiye'ye yansımadı. Aslında bugünün küçülen dünyasında pek de ‘‘uzakta olmayan’’ Meksika'daki gelişmeler çok önemliydi. Böbürlenme sektörünün sözcüleri gücenmesinler ama bugün Meksika'da Vicento Fox'u cumhurbaşkanlığa taşıyan siyasi ve ekonomik dinamikleri Türkiye daha tartışmaya bile başlamadı.

En aşağı otuz yıllık bir rötardan söz ediyoruz.

* * *

Güney Amerika'daki ‘‘71 yıllık sarsılmaz istikrar’’ nasıl oldu da bir günde hallaç pamuğu gibi atılıverdi?

Şöyle bir gelişme oldu.

Yıllanmış bürokrat, tohuma kaçmış siyasetçi, gemisini yürüten büyük holding sahibi ve bu düzene boyun eğen örgütlü iş sınıfının ittifakıyla ayakta duran ‘‘istikrar’’ hortladı. 71 yıllık ‘‘istikrar’’, Soğuk Savaş sonrasının yeni dinamikleri ve toplumun yeni talepleri karşısında fena halde sırıtmaya başladı.

Ne oldu?

‘‘Değişim’’ demeyeceğim; çünkü Türkiye'de hızla ‘‘içerik devalüasyonuna’’ uğramış bir sözcük bu ama Meksika'da ‘‘adam gibi olmak’’ isteyenler ‘‘istikrara’’ ‘‘nanik’’ dediler. Meksika'nın kuzeyindeki ‘‘tuzu kuru kesim’’ ile kokain kaçakçılarının kural koyuculuğuna karşı çıkan orta sınıf ve de özellikle eğitim eşitliği isteyen yoksulların bir bölümü aynı adaya oy verip ‘‘istikrarı’’ kovdular. Bu arada ‘‘cumhurbaşkanı sadece iktidar partisinden seçilir’’ geleneğini de kırdılar. Siyasette bir ilki başlattılar.

* * *

Dünya basını Meksika seçimlerini ‘‘Meksika momentumu’’ diye yorumluyor. Nedir bu momentum ya da Meksika'ın yakaladığı kıvam?

Aslında bütün olup bitenler bu ülkenin, günümüzün küçülen dünyasında ‘‘birinci sınıf ülke olmak’’ için ortaya koyduğu tercihi yansıtıyor. Yani ‘‘kokain tüccarının’’ ülkeyi temsil etmemesi meselesi. Hırsıza ve her türlü peşkeşe karşı tahammülsüzlük. Şeffaf piyasa ile şeffaf siyasetin ayrılmazlığında mutlak mutabakat. Birey hakları ve demokrasi noktasında birinci ligin standartlarına sarılma. Çökmüş eğitimi çağla buluşturma talebi vs.

İşte bütün bunlar oya dönüşünce yıllanmış ‘‘istikrar’’ oyuluyor!

Vicento Fox, merkez sağdan fırlayıp yeni taleplere cevap vermek için seçildi Meksika'da. ‘‘Dışlanmışların’’ oyuyla iktidara yürümedi. Ama ‘‘katılımcılığın’’ oylarını aldı.

Coca-Cola şirketinin üst yönetimi gibi net bir kariyerden gelip milletvekili ve vali olarak siyatte boy göteren Fox, bu büyük yükün altından nasıl kalkacak? 71 yıldan beri bürokrasiye çöreklenmiş o büyük ‘‘istikrarı’’ nasıl alaşağı edecek? Yosuzluk kıskacını ve bağımlılığını nasıl kıracak? Kendi ‘‘yolsuzluk hattını’’ çekmeden reformları nasıl gerçekleştirecek? Bir merkez sağ yönetim için son derece hassas bir sınav bu!

* * *

Meksika'nın 58 yaşındaki yeni cumhurbaşkanının ‘‘kurumsal reformları’’ yapacak bir Franklin Roosevelt olduğu söyleniyor. Aslında kendisinden beklentiler çok daha kapsamlı ve derin. Büyük gelir dağılımı uçurumları olan Meksika'da munis ve şefkatli bir piyasa ekonomisinin tasarımını yapmak zorunda Vicento Fox.

Bakalım bundan sonra neler olacak? Acaba Meksika momentumu bir Meksika markası yaratabilecek mi?