Bursa'da 'gal arısı' ile mücadele kapsamında alternatif yöntemler uygulanıyor

Muammer İRTEM-Semih ŞAHİN/BURSA,(DHA)-ÜLKE genelindeki ormanlarda etkili olan ve ağaçlardaki meyve ve çiçek verimini yüzde 90’a kadar düşüren zararlı ‘gal arısı’ ile mücadele kapsamında Bursa’da Kestane Gal Arısı ile Alternatif Savaş İmkanlarının Araştırılması Projesi’ hayata geçirildi. Proje kapsamında kentteki bazı ormanlardaki ağaçlara defne yağı püskürtülüp, ağaç gövdelerine zararlı böcekleri engelleyici bitkisel enjeksiyonların yapılarak, gal arısının etkinliğini düşürüldü.

Ülkemizde ilk olarak 2014 yılında Yalova’da görülen ‘gal arısı’ zaman içerisinde birçok bölgeye hızla yayıldı. Bursa’da da etkili olan gal arısı, kestane ağaçlarındaki verimi yüzde 90 oranında düşürdü. Bursa Orman Bölge  Müdürlüğü, gal arısının etkinliğini azaltabilmek ve kestane ağaçlarını korumak amacıyla çeşitli projelere imza attı. Gal arısıyla mücadelede Bursa Teknik Üniversitesi ile iş birliğinde bulunan Bursa Orman Bölge Müdürlüğü, son olarak BTÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuzhan Sarıkaya ile ‘Kestane Gal Arısı ile Alternatif Savaş İmkanlarının Araştırılması Projesi’ni hayata geçirdi. Proje kapsamında, pilot bölge olarak seçilen Yıldırım, İnegöl ve Karacabey’deki gal arısının zarar verdiği ormanlara çeşitli yöntemler uygulandı.  Kestane ağaçlarına renkli yapışkan tuzakların asılması, ışık tuzaklarının kurulması, defne yağının ağaçlara püskürtülmesi ve ağaç gövdelerine zararlı böcekleri engelleyici bitkisel enjeksiyonların yapılması gibi 4 farklı yöntem ağaçlara uygulandı. Uygulamanın yapıldığı ormanlarda gal arısının etkinliğinin yüksek düzeyde kırıldığı gözlendi.  

“PROJE DOĞADAKİ POPÜLASYONU DÜŞÜRMEYE YÖNELİK”

Proje hakkında bilgiler veren Bursa Orman Bölge Müdürü Yalçın Akın, "Karacabey ilçesi Kurşunlu köyündeyiz. Kurşunlu köyü bir orman köyü ve burada kestane üretimi köylüler için önemli bir gelir kaynağı. Kestanede son yıllarda verimi yüzde 90 oranında düşüren Kestane Gal Arısı problemi var. Orman Genel Müdürlüğü ve bölge müdürlüğümüz eliyle biyolojik olarak bir mücadele yürütüyoruz. Doğada pandemi seviyesinde ve bölgemizin dışındaki illerde de yayılan bu arıyla daha etkin mücadele etmek için bölge müdürlüğümüzce geliştirilen alternatif mücadele yöntemlerine yönelik bir deneme projesi yürütüyoruz. Projeyi Bursa Teknik Üniversitesiyle birlikte yürütüyoruz. Mantığı ise, böcek üretimi değil, tamamen arının doğada gal oluşturmaması ve çoğalmaması. Doğadaki popülasyonunu düşürmeye yönelik bir proje. Bu anlamda 3-4 böceği ağaçtan uzaklaştıracak ekstraklar kullanarak, bu mücadelemizi yürüteceğiz. Yaptığımız denemelerin sonucundan  başarılı olursak, önce bölgemizde daha sonra da diğer bölgelerimizde yaygınlaştırmayı düşünüyoruz" dedi.

“DEFNE YAĞINI GAL ARISIYLA MÜCADELEDE KULLANIYORUZ”

Proje uygulamasının devam ettiğini belirten Akın, "Sürgünlerin oluşmaya başladığı önümüzdeki mart-nisan aylarında proje denemelerinde kullandığımız ekstrakların kestane gal arısı zarını düşürüp düşürmediğini görmüş olacağız. Başarılı olduğumuz etken maddeleri de bir sonraki yıl tüm bölgemizde topyekün, yeni bir projeyle gal arısıyla mücadeleyi sürdüreceğiz. Şu anda elimizdeki önemli değer olan kestanenin yeniden eski sağlığına kavuşması için çalışma yürüteceğiz. Kestanenin yetiştiği bu bölgede defne de yoğun olarak yetişmekte. Bu proje kapsamında doğal ürün olması  sebebiyle defne yağını da gal arısıyla mücadelede kullanıyoruz. İyi sonuçlar alacağımızı, arı popülasyonunun azalması yönündeki olumlu etkilerini gözlüyoruz ama kesin laboratuar sonuçlarını mart-nisan aylarında paylaşacağız" diye konuştu.

“KESTANE BAL ÜRETİMİNDE CİDDİ KAYIPLAR VAR”
Gal arısı hakkında bilgiler veren BTÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuzhan Sarıkaya, "Kestane gal arısının ana vatanı Çin. İstilacı bir tür. Türkiye'ye sonradan giren ve hızlıca yayılan bir tür. 2002 yıllarında ilk olarak Avrupa'yla tanıştı. 2014 yılında ise ilk olarak Yalova'da görüldü. Sonraki süreçte Bursa geneline de yayılan bu zararlı tür, 2021 yılına baktığımızda Karadeniz Bölgesi'nde Artvin'e kadar, Ege Bölgesi'nde de İzmir'e kadar olan bir alana yayılmış durumda. Oldukça yoğun popülasyonuyla kestane ağaçlarında hem meyve hem de çiçek kaybına yol açıyor. Buradaki problem özellikle popülasyonun yüksek olduğu dönemlerde bu arının yaz aylarında yumurtasını bıraktığı tomurcukların bir sonraki ilkbahar aylarında bu tomurcuklarda gal ismini verdiğimiz anormal gelişmenin olması ve bu gal yoğunluğuna bağlı olarak yaprak, çiçek ve tomurcuklardaki kayıplar. Bu kayıplara baktığımızda yüzde 90'a varan bir meyve kaybı söz konusu. Karadeniz Bölgesi'nde kestane bal üretimi oldukça önemlidir. Maalesef son bir kaç yıldır aldığımız sonuçlar, kestane bal üretiminde ciddi kayıplar olduğu yönünde" ifadelerini kullandı.

“GAL ARISININ LARVALARINI AĞAÇTA ETKİSİZ HALE GETİRECEĞİZ”

Projeyi anlatan Sarıkaya, "Orman Genel Müdürlüğümüzün Bursa Orman Bölge Müdürlüğü temelinde başlatmış olduğu bir biyolojik savaş projesi mevcutta yürüyor.  Bir parazitoit arı bu zararlı kestane gal arısına karşı salınarak popülasyonu baskı altına almaya çalışıyor. Kestane gal arsının hızlı yayılması sebebiyle mücadele yetersiz kalabiliyor. Biz bu biyolojik savaşı desteklemek amacıyla Bursa Orman Bölge Müdürlüğüyle Bursa Teknik Üniversitesi işbirliğinde bir alternatif savaş yöntemleri araştırması projesi ortaya koyduk. Bu projenin amacı, özellikle biyoteknik savaş yöntemlerini temel alarak, kestane gal arısının popülasyon seviyesini düşürmek. Biyolojik preparatlar ile ağaca enjeksiyon yöntemiyle enjeksiyon yaparak henüz larva dönemindeyken kestane gal arısının larvalarını, ağaç üzerinde etkisiz hale getirerek öldürmek suretiyle bu popülasyonun düşmesini hedefliyoruz" dedi.

FOTOĞRAFLI