Korona günlerinde iş ve işçi sağlığı nasıl olmalı?

Geçen yıl sonunda Çin’in Vuhan şehrinde başlayıp, dünyayı etkisi altına alan ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından küresel salgın (Pandemi) olarak nitelendirilen Yeni koronavirüs (COVID- 19) ülkemizde de etkisini sürdürüyor. Virüsten korunmak adına devletin bir takım önlemlerinin yanı sıra bireysel ve kurumsal tedbirler de alınıyor. Bu süreçte en önemli noktalardan birisi kuşkusuz kamu ve özel sektördeki çalışanların durumu… Bazı iş yerleri evden veya uzaktan çalışmayı benimserken, bazıları ise iş yerine giderek, çalışma hayatını sürdürüyor. ‘İş ve işçi sağlığının korunması adına neler yapılması gerekiyor? Nasıl tedbirler alınmalı? Konuyla ilgili kanuni düzenlemeler neler?’ Bu soruları konusunun uzmanlarına yönelttik ve sizler için derledik.
Bursa Uludağ Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve B Sınıfı İSG Uzmanı Doç. Dr. Efsun Dindar, daha önce karşılaşılmamış ve öngörülmemiş COVID-19 salgını için iş yerlerinde alınması gereken önlemlerin salgının yayılmasını kontrol etme ve çalışanların sağlığının korunmasında oldukça önemli olduğunun altını çizdi. Bu kapsamda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ‘Yeni Koronavirüs Salgını Kapsamında İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin İş Yerlerinde Aldıracağı Tedbirler’e ilişkin bir kılavuz yayınlandığını da hatırlatan Dindar, “Belirtilen hususlar iş yerlerinde yeni koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında yürütülecek faaliyetlere ilişkin asgari gereklilikleri içermektedir. İş yerinin; faaliyet konusu, çalışan sayısı, çalışma ortamı, postalar halinde çalışma, kullanılan yöntemler gibi özeliklerine uygun olacak şekilde ilave tedbirlerin aldırılması ve yetkili merciler tarafından yapılan duyuruların takip edilmesi gerekmektedir” dedi.

SOSYAL MESAFE VE KİŞİSEL HİJYEN

Daha sonra dikkat edilmesi gereken noktaları sıralayan Dindar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Servis araçlarının kullanımı, iş yerine giriş ve çıkışlar, çalışma ortamı, toplantı ve eğitimler, yemekhane ve dinlenme alanlarında iş yerlerinin risk değerlendirmesi yaparak, sosyal mesafenin gözetilmesi, kişisel hijyene özen gösterme ve kişisel koruyucu donanım başta olmak üzere çeşitli tedbirlerin uygulanması büyük önem arz etmektedir.”

EVDEN ÇALIŞMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

COVID-19 salgını sonrası işy erlerinde alınan tedbirlerden birisinin de ‘Uzaktan çalışma’ veya ‘Evden çalışma’ olduğunu anımsatan Dindar, bununla ilgili olarak sağlık ve güvenlik bakımından kuruluşların dikkat etmesi gerekenler olduğunu kaydetti. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesinin ‘Uzaktan çalışma; işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi’ olarak tanımlandığını belirten Dindar, “İş yerlerinin bu kapsamda dikkat etmesi gereken hususlar bulunmaktadır.
1- Uzaktan çalışma yapan personeller sağlık ve güvenlik bakımından yeni çalışma düzenine yönelik eğitilmiş midir?
2-Uzaktan çalışma yapan personellerin çalışma ortamı sağlık ve güvenlik normlarına uygun mudur? Bu durum nasıl kontrol edilmektedir?
3-Uzaktan çalışma ile ilgili risk değerlendirmesi ve acil durum planlaması yapılmış mıdır?
4-Uzaktan çalışma yapan personel ile iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili etkin bir iletişim, danışma ve katılım mekanizması oluşturulmuş mudur?” dedi.

EVDE ÇALIŞIRKEN YAŞANAN KAZA, İŞ KAZASI KAPSAMINA GİRER Mİ?

İş yerlerinin ‘Evde çalışma’ ile ilgili belirli prosedürleri tanımlaması gerektiğini vurgulayan Dindar, burada İSG bakımından en önemli hususlardan birisinin personellerin sağlık ve güvenlik eğitimlerinin güncellenmesi olduğunu kaydetti. Aynı zamanda çalışanların sosyal izolasyonu gereği psikolojik açıdan kendini iyi hissedip, hissetmediğinin takibinin yapılmasını belirten Dindar, gerekli durumlarda destek sağlanmasının üzerinde durdu. “Uzaktan çalışma ile ilgili 4857 sayılı yasada işverenin İSG yükümlülüklerinin tarif edilmişken, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki yükümlülüklerde bu ‘yeni iş yerinde’ devam edecektir” hükmünün hatırlatmasını yapan Dindar, “Dolayısıyla 5510 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinde tarif edilen ‘iş yeri’ ev olacağından, kazanın çalışma yapıldığı esnada ve çalışma nedeni ile kaynaklanması durumunda ‘iş kazası’ olarak nitelendirileceği unutulmamalıdır” dedi.

MATERYALLER SAĞLANMALI

Çalışanların ücret, izin, güvenlik, sağlık ve bulaşıcı hastalık salgınları sırasında ortaya çıkabilecek diğer konular hakkındaki endişelerinin farkında olmanın önemini vurgulayan Dindar, “Uygun hijyen uygulamaları ve iş yeri kontrollerinin, Kişisel Koruyucu Donatım (KKD) kullanımı da dahil olmak üzere, iş için gerekli, iş işlevleri ve işçi sağlığı ve güvenliği hakkında yeterli, kullanılabilir ve uygun eğitim, öğretim ve bilgilendirici materyaller sağlanması gerekmektedir. İş yerinde kendini güvende hisseden bilgili çalışanların gereksiz yere risk alma olasılıkları daha düşük olduğu unutulmamalıdır” diye konuştu.