‘Z’ KUŞAĞI KURALA UYMUYOR

KORONAVİRÜS salgınında otobüse, raylı sisteme ve nostalji tramvayına binmek ne kadar riskli, ulaşım için belirlenen pandemi kurallarına ne ölçüde uyuluyor? Tüm bu soruların cevabını almak için tüm bu toplu taşıma araçlarını kullanarak test ettik.

MESAİ YOĞUNLUĞU
Bireysel araç kullanımındaki ciddi düşüş pandeminin ilk aylarında toplu ulaşımda da yaşandı. Ancak yaz başında normalleşme sürecine geçişle birlikte işe gitme vakti gelince ulaşım araçları yeniden dolup taştı. Tıka basa dolu otobüslerin ve tramvay vagonlarının pandemi sonrası dönemde önceye oranla seyrekleştiği görülse de mesai saatlerindeki yoğunluk önceyi aratmıyor. Ana hatlar geçmiştekine yakın bir yoğunluğa ulaşırken, doluluk seviyesi hem bölgelere hem de saatlere göre farklılık gösteriyor.

GENÇLER UYMUYOR
Özellikle mesai saatlerinde duraklar pandemi öncesinde yaşandığı oranda kalabalıklaşıyor. Duraklarda bekleyenlerin bir kısmı maske takarken, ağırlıklı olarak gençlerden oluşan bir grup koruyucu tedbirlere uymuyor. Toplu ulaşım araçlarına binerken maske kullanmayan, sosyal mesafeli sıra bekleyenlerin önüne geçen ve uyarılara aldırış etmeden diğer insanlara çok yaklaşan bu grup her yerde olduğu gibi duraklarda da risk yaratıyor.

MASKESİZLERE UYARI
Otobüs içinde şoförler araçlara maskesiz binenleri uyarıyor. Yanlarında yoksa otobüste bulunan maskelerden alabileceklerini söylüyor. Şoförler seyir halindeyken de sık sık araç içinde ayakta duran yolculara sosyal mesafenin önemini hatırlatıyor. Otobüsün içinde boşluklar olmasına rağmen sosyal mesafe kuralına dikkat edilmiyor. Tramvayda sosyal mesafeye uyum otobüslere oranla biraz daha iyi durumda.

BİLGİLENDİRME PANOSU
Vasıtalarda sağlık riskini artırdığı gerekçesiyle klima kullanılmıyor. Şoför kabininin arkasındaki bilgilendirme panosunda ve pencerelerde klima kullanımının yasak olduğu, yolcuların maskelerini çıkarmamaları ve birbirlerine yaklaşmamaları gerektiği gibi işaret ve uyarılar yer alıyor. Otobüsün girişinde dezenfektan var. Ancak otobüse binenlerin çoğu dokunmatik kartını cihaza okuttuktan sonra dezenfektan kullanmadan geçiyor. Duraklarda ve tramvay biniş noktalarında ise dezenfektan kullanımı daha yüksek.

ŞOFÖRE SESLENİYORLAR
Koronavirüs salgınında hasta sayısındaki düşüşle birlikte Bilim Kurulu’nun talimatları doğrultusunda daha önce valiliklere gönderilen şehir içi ulaşım araçlarında taşıma kapasitesinin yüzde 50’si oranında yolcu kabul edileceği yönündeki talimat yürürlükten kalktı. Ancak tramvay veya otobüslerde insanların kol kola seyahat ettikleri, hatta zaman zaman birbirlerine çarptıkları yolculuk türü endişe oluşturmaya devam ediyor. Otobüslerde yolcular aracın yoğunluğu artmaya başladığında şoföre seslenerek yeni yolcu almamasını istiyorlar.

AKILLI UYGULAMALAR
Ulaşıma yönelik hazırlanmış akıllı telefon uygulamaları tramvay ve otobüs duraklarındaki yığılmaları önlemeye yardımcı oluyor. Birçok kullanıcı, sistemden bineceği aracın saatini öğrenerek durağa geliyor. Antalya’da temmuzun ilk haftasında toplu ulaşımdaki yoğun hatlarda vatandaşlardan gelen talepler doğrultusunda sefer aralıkları sıklaştırıldı. Ancak yoğunluk da aynı oranda arttı. Seferler sabahın pik saatlerinde 5 – 10 dakika aralıklarla, günün diğer zamanlarında ise 10 ile 20 dakika arasında değişen sürelerde güzergahları üzerinde hareket ediyor. Ana hatlarda son seferler 23.00 – 23.30 aralığında yapılırken, diğer bölgelere gitmek için ise 22.00’ye kadar sefer bulunmak mümkün.

ALTERNATİF YÖNTEMLER
Ulaşımdaki mahremiyet ihlalleri tedbirlere uyan insanları mutlu etmiyor. Şehir içi ulaşımda kontrollü sosyal hayatı hiçe sayan vatandaşların oluşturduğu rahatsızlık nedeniyle gittikçe daha fazla sayıda insan bisiklet kullanmayı, yürümeyi, taksi çağırmayı ya da evden çalışmayı seçiyor. Ulaşım araçlarında geçici olarak uygulanan sağlık ve hijyen tedbirleri, insanlar eskiye dönmek istemediği için kalıcı hâle gelir mi sorusu akla geliyor.