- Arkadaşımın Türkiye Odalar Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfı’ndan aldığı emekli maaşına borcu nedeniyle haciz konmuş. Muvafakat verip vermediğini sordum, ‘Hiçbir yazı vermedim’ dedi. Ben de benzer durumdayım. Emekli maaşıma haciz konur mu, konulursa ne yapmam gerekir?Musa Ç.Emekli maaşına, borçlunun borcun doğumu ve icra takibinin başlatılmasından sonra haciz konmasını kabul etmesi dışında adi alacaklar için haciz konamıyor. Haciz konmuşsa icra hakimliğine haczedilemezlik şikayeti yapıp maaş üzerindeki haczi kaldırtabilirsiniz. Ancak burada şöyle bir ayrıntı mevcut:
506 Sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamında kurulan sandıklar, Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı gibi sosyal güvenlik kuruluşlarındandır. Geçici 20. madde kapsamındaki sandıklar; bağlı bulundukları kuruluşların personeli ile ilgili olarak, 506 Sayılı Kanun’un sistematiği içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’nun yüklendiği görevleri ve sağladıkları hakları yerine getirmek üzere kuruldukları için sosyal güvenlik hukukunun temel ilkelerinin bu sandıklar için de geçerli olduğunun kabulü gerekiyor.
Bu nedenle 506 Sayılı Kanun’un geçici 20. maddesi kapsamında kurulan sandıklarca bağlanan aylıkların 5510 Sayılı Yasa’nın 93/1. maddesi uyarınca haczi mümkün değildir. Ancak 506 Sayılı Kanun’un 128. maddesi uyarınca kurulmuş olan sandıklardan alınan maaşların ise haczi mümkündür. Sizin emekli maaşınızı aldığınız vakfın hangi madde kapsamında kurulduğunu araştırmanız gerekiyor. Vakfın kuruluş senedinde bu bilgi mevcut olabilir.
AVUSTURALYA VATANDAŞI İCRA DAVASI AÇABİLİR Mİ
- Yaklaşık 10 yıl önce Türk vatandaşlığından çıkıp Avustralya vatandaşlığına geçtim. Çifte vatandaş değilim. Uzak bir akrabama senet karşılığı borç para vermiştim. Ödemezse icra takibi yapabilir miyim, yabancıların böyle bir hakkı var mı?Hasan K.
Hasan bey, Türk Hukukunda Türk vatandaşı ya da yabancı kişilerin hak arama özgürlüklerini kullanmaları herhangi bir sınırlandırmaya tâbi tutulmamıştır. Bu nedenle herkes Türk Mahkemeleri ve diğer makamları önünde hak arama özgürlüğüne sahiptir. Ancak bazı istisnai durumlarda dava açan veya takip hakkını kullananın önceden belirlenen bazı özel yükümlülükleri yerine getirmesi şart koşulabilir. Bu istisnai şartlardan biri de teminat gösterme yükümlülüğüdür. Türkiye ile Avustralya arasında bir karşılıklılık anlaşması varsa teminat göstermeden yoksa teminat göstererek icra takibi yapıp alacağınızı tahsil edebilirsiniz.
BELEDİYEDEN PARA ALAMIYORUZ
- Bir belediyenin alt yapı işlerinde taşeron firmanın işçisi olan müvekkilim için açtığım davayı kazandık. Belediyenin ... Bankası’ndaki hesabına para yatmış, buna haciz gönderdik, ancak belediye avukatları, bu paranın İller Bankası’na yatırılan belediye payı olduğunu, bu nedenle bu paraya haciz konamayacağını iddia ederek itirazda bulundu. Araştırmama rağmen cevabını bulamadım, belediye itirazında haklı mı?Murat Y.
* Nasıl yapacağız bize yol gösterebilir misiniz? Cengiz K.
Cengiz bey, eve dönüş çağrısı yapabilmeniz için öncelikle, yaklaşık iki buçuk ay daha beklemeniz gerekiyor. Eve dönüş çağrısının yapılabilmesi için öncelikle evi terk ediş süresinin 6 aydan fazla olması şartı var. Bu sürenin dolmasından sonra aile mahkemesine başvurarak yahut noter aracılığıyla eve dön ihtarında bulunabilirsiniz.
KOYUN KUZUSUNDAN AYRILIR MI HİÇ
Kıymetli avukatım merhaba. Şu an boşanma aşamasındayım. Mahkeme tarihi henüz belli değil, sorum şu:Biri 4 diğeri 2 yaşında olan iki kızım var. Son 9 aydır ailemle yaşıyoruz. Bu sürede çocuklarım babasından ne maddi ne de manevi destek görmedi. Önceden de çocuklara bakmaktan aciz biriydi. Velayeti alabilir miyim? Evlatlarıma ben bakmak ve büyütmek istiyorum. Koyun kuzusundan ayrılır mı hiç... Nuray İ.
Nuray Hanım, çocuklarınızın velayetinin hangi ebeveyne bırakılacağı tespit edilirken çocukların yaşları, ihtiyaçları, hangi ebeveynle kalmalarının daha iyi olacağı tespit edilmeye çalışılır. Velayet probleminin incelenmesi için öncelikle iki tarafın da çocuğun velayetini istemesi gerekir. Sizin durumunuzda, eşinizin çocukların velayetini istediğine dair bir irade göremedim. Bu halde hakim velayeti hangi ebeveyne bırakacağını araştırmaz, siz talep ettiğinize göre size verir.
ÜVEY KARDEŞLE MİRAS PAYLAŞIMI
* Yasin bey merhaba, yazılarınızı her hafta takip ediyorum. Ben de bir soru sormak istiyorum. Annem ölünce babam evlendi. Emekli olmasına bir yıl kala 1 evi ve arabası vardı. Babamın ikinci eşinden çir çocuğu var. Şimdi babamı kaybettik. İkinci eşi ve ondan olan çocuğu malının ne kadarına sahip olacak? Evin değiri 140 bin arabası da 25 bin lira. Ayşegül Ş.
Ayşegül hanım, sorunuz aslında, çoğu kişinin fark etmediği, bilmediği bir problemi içeriyor:
Babam annemi dövdüğü için annemi gözü morarmış bir şekilde evime aldım ama darp raporu almadık. Aradan 8 ay geçti, 1 aya kadar da mahkeme var. Annem, ‘kocam beni dövdü’ diye beni şahit gösterebilir mi? Olayı görmedim ama gözünün morarıklığını gördüm. Halil M.
Halil kardeşim, öncelikle geçmiş olsun diyorum. Annenize elbette şahit olabilirsiniz. Aile mahkemelerinde yakın akrabanın şahitliği geçerlidir. Şahitliğinizde annenizin eve geldiği halini, gözünde gördüğünüz morarmayı anlatabilirsiniz. Buna bir engel bulunmamaktadır.
BEN BİRİKTİRİYORUM EŞİM HARCIYOR
* Eylül ayında evlendim. Eşimin evlilik öncesinden borcu var, bana takılan ziynet eşyalarından onun tanıdıklarının, akrabalarının ve hatta ortak tanıdıklarımızın verdiklerini borcunu azaltsın diye kendisine verdim. Borcu olduğu için ev de açamadık, bana ait möbleli lojmanda idare ediyoruz; ancak çoğunlukla annesinin rahatsızlıkları nedeniyle annesinde kalıyor. Lojmanın kirasını ben ödüyorum. Evlilik öncesi veya sonrası aldığı hiçbir mal yok. Para yönetimi mefhumu olmadığı için borcunu ve maaşını da yönetemiyor ve bana yalan söylediği oluyor. Borç ödeyeceği yaklaşık bir yıllık süre içinde dikkatli olmasını söyledikçe bize değil, annesiyle oturduğu evine harcamalar yaptığı oluyor. Benim ise bu konuda dikkatli ve hassas olduğum için borcum yok ve aylık gelirimi iyi değerlendiriyorum. Bana ait bir arabam var, evlenmeden önce almıştım. Bu girizgahtan sonra sorum şu: Yol yakınken boşanmaya karar verirsem benden herhangi bir şey (mal, vs. )talep etme hakkı var mı? Evliliğe devam edersem, borçlarını ödeyemezse benim açımdan sakıncaları neler olur (haciz vs)? Babam hukukçu, fakat öğrenirse üzülür diye bu konuyu ona açamıyorum bile. Teşekkürler. Dilek A.
Dilek hanım, evlilik süresince eşler isterlerse tüm birikimlerini çarçur etsinler, isterlerse biriktirsinler, boşanma davasının açıldığı gün tüm mal varlığı değerlerine yarı yarıya ortak olurlar.
Diğer yandan, eşinizin evlilik birliğinin gerektirdiği masraflara gücü oranında katılması için Masraflara Katılma Davası açabilirsiniz.
YOKSULLUK VARSA NAFAKA KALKMAZ
* Evliliğim biteli 2 yıl oldu. Bu süre boyunca çocuğuma ve bana bağlanan nafakanın çalışmaya başladığımda bana ödenen kısmın kesilip kesilmeyeceğini öğrenmek istiyorum. Sibel İ.
Merve hanım, mal paylaşımına eşlerin evlilik süresince edindikleri tüm mal varlığı girer. Ancak boşanma davasının kabul edilmesiyle boşanma davasının açıldığı tarihten itibaren mal ayrılığı rejimine geçilmiş olur. Yani boşanma davası kabul edilir ve boşanmanıza karar verilirse dava açıldığı tarihten itibaren eşlerin edindikleri mallar paylaşım dışı kalır.
Eşimle 6-7 aydır görüşmüyoruz. Benim haberim olmadan erkeklerle bara gidiyor, yemeğe gidiyor. Girdiği ortamlarda alkol kullanıyor ve kadınlık vazifesini yerine getirmiyor. Şu anda evden çekip gitti nerede kaldığını bilmiyorum. Anlaşmalı boşanalım, dedi, dilekçe verelim dedim, babası beni tehdit etti, şimdi de kızına benden habersiz mahkemeye dilekçe filan vermeyeceksin diyormuş. Bu arada ben kendisine gücümün yettiği en güzel şekliyle yardımcı oldum. Görüşmediğimiz süreçte de kızıma aylık 200 TL yatırıyorum. Kendisine hiç bir şekilde maddi ve manevi tazminat ödemek istemiyorum. Kanunlar böyle kadınları koruyor mu? Hasan Ali M.
Hasan Ali Bey, boşanma davalarında maddi ve manevi tazminatın bir eş lehine verilebilmesi için diğer eşin daha fazla kusurlu olması gerekiyor. Eşinizin başka erkeklerle barlara, yemeğe gitmesi, güven kırıcı davranış olur ve sizin daha fazla kusurunuz yoksa, kadın boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu kabul edilir. Bu durumda maddi ve manevi tazminat alamayacağı gibi duruma göre kocasına (eşine) maddi ve manevi tazminat ödemekle de yükümlü tutulabilir. Nafaka yükümlülüğünde de benzer bir şekilde, nafakaya hak edecek eşin diğer şartlar yanında, eşinden daha az kusurlu olması gerekmektedir.
Sonuç olarak ödenecek tazminat miktarları için öncelikle tarafların boşanmaya neden olan olaylardaki kusurları araştırılarak ağırlıklarına bakılarak karar verilmektedir. Kayınpederinizin tehdit etmesi ise TCK yönünden suç oluşturmaktadır, bunun için ayrıca Savcılığa şikayette bulunma hakkınız vardır.
Bir şahıstan 25 lira alacağım var. Bu alacağımı kendim almaya kalksam suç oluyormuş. Peki 25 TL için dava açılabilir mi? Ne yapmalıyım? Emrah K.
Herkes mahkemeler önünde dava açmak hakkını aramak hakkına sahiptir. Ancak bu hak aramanın, karşı tarafa zarar verme amacıyla kullanılmaması gerekir. Bu nedenle, 25 lira için dava açılırken hakimin teorik olarak hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığını incelemesi ve kötüye kullanım varsa açılan davayı iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle reddetmesi gerekir. Ancak burada hemen, uygulamada hakimlerin bu ilkeyi çok fazla göz önüne almadıklarını belirtmek gerekir.
* Hatta kazancım, eşimin kazancından daha yüksekti. Daha kurumsal yerlerde çalıştım. Hemen hemen bütün krediler benim maaş hesabımdan yattı. Tapu da, araba da benim üzerime... 12 yaşında bir kızımız var. Malları onun üzerine bırakmak istiyorum. Ayrıca eşimin ilk evliliğinden olan çocukları kanunsuz işlerden dolayı kaçak durumdalar. Bu konularla ileride karşı karşıya gelmek istemiyorum, eşimle hemfikiriz. Bunun bir çaresi var mı? Hülya K.
Hülya hanım... Eşler, evlilik birliği içerisinde, edinilmiş mal rejimi nedeniyle, elde edilen mal varlığının değerinin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. Bu hak mirasçılara da geçer. Eğer eşiniz, sizden sonra vefat ederse, sizin üzerinize olan malvarlığı değerinin yarısı ile, miras kanunu nedeniyle ayrıca kalanın 1/4’ü tüm mirasçılarına, yani varsayıma göre, 3 çocuğuna geçecektir. Bu konuda bir sözleşme yaparak mal varlığının müşterek kızınıza kalmasını şimdiden sağlayabilirsiniz.
HAKSIZ ÇIKAN CEZAYI ÖDER
* Eşim boşanma davası açtı ve bir süre sonra tekrar barıştık. Ben tekrar dava açacağım ama eşimin 5 yıl içinde kimseyle kavga etmeme ve 2 lira para cezası var. Boşanma davasını ben açarsam davayı ben mi ödeyeceğim cezayı, veya öyle bir ceza alır mıyım? Merve T.
Hemen belirtmek gerekir ki boşanma davası açtığınız için herhangi bir ceza almazsınız yahut boşanma davası açtığınız için eşinizin daha önce aldığı para cezasını ödemezsiniz. Ancak boşanma davasının masraflarını ileride haksız çıkan tarafa yüklenmek üzere açan taraf öder.
ARSAM İZİNSİZ KULLANILIYOR
* Yazılarınızı ilgiyle okuyorum. Benim de bir sorum olacak. Şehir merkezine yakın yerde bir arsamız var. Burayı bir inşaat firması bizden hiç bir izin almadan kullanıyor, iş makinelerini ve inşaat malzemelerini koyuyorlar. Bu izinsiz kullanımdan dolayı 01.07.2012- 31.12.2013 tarihleri arasındaki aylar için kira bedelini nasıl hesaplayabiliriz? Fahrettin R.
* 24.04.14 tarihinde boşandım. Tekrar bir başkasıyla evlenmek için bekleme süresi varmış. Kadınlara haksızlık değil mi?Zeynep K.
Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 300 gün içinde doğacak çocuğun babası, boşanılan eş olarak kabul ediliyor. Çocuk doğunca nüfusa babası olarak eski kocanın adı yazılıyor. Çocukların anası-babası belli olsun diye, kadının boşanmadan itibaren 300 gün geçmeden evlenmemesi kuralı getirilmiş. Ancak bu kuralın getirilmesinden bu yana tıp teknolojisi oldukça gelişti. Kan testi ve diğer testlerle kadınların hamile olup olmadıkları anlaşılabiliyor.
Bu nedenle kadın, boşandıktan sonra gebe olmadığını kanıtlarsa 300 günlük bekleme süresi kaldırılıyor. Mahkemeye dava açmanız, mahkemeden yazı alıp hastaneye gitmeniz ve gebe olmadığınıza dair raporu getirmeniz halinde 300 günlük bekleme süresi kaldırılır, böylece kısa sürede yeniden evlenebilirsiniz.
SENET VERDİM ÖDEYEMEDİM
* Borçlu olduğum yere senet verdim; fakat senet günü geldiğinde ödeyemedim. İcra takibi başlatmışlar. İcra yazısını 14.10.2014'te postaneden teslim aldım icra dairesine mal beyanında bulunarak, icra dairesinde borcumun tamamını taksitlendirebilir miyim? Taner T.
Bu durumda taksitle ödeme anlaşması yapmanız mümkündür; iki ihtimal ortaya çıkar:
1. Alacaklı ve borçlu icra dairesine birlikte giderlerse; borcun taksitle ödenmesi anlaşması icra tutanağına yazılır ve tutanağın altına borçlu, alacaklı ve icra müdürü imza atarlar.
* Babamdan kalan iki küçük arsa var. Annem ve 8 kardeş mirasçılarız. Satış yapmak istiyoruz ama ölen abimin bir kızı arsayı satmaya yanaşmıyor. Miras ortaklığını nasıl bozabiliriz? Ne yapabilirim? Serpil S.
Miras ortaklığı devam ettiği sürece, paylaşma yapılamaz ve mirasçılar kendilerine düşen pay üzerinde tek başına tasarrufta bulunamaz. Paylaşımın yapılabilmesi için ortaklığın giderilmesi adını verdiğimiz davanın açılması gerekir. Bu davayı, mirasçılardan herhangi biri ya da birkaçı geri kalan mirasçılara karşı açabilir. Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmazın bulunduğu sulh hukuk mahkemesinde açılabilir.
NAFAKADA SON DURUM
* 10 yıldır nafaka ödemekte olduğum eski eşim evlendi. Nafakanın kaldırılması için dava açmak zorunda mıyım? Ufuk Ç.
Eşinizin resmi olarak evlenmesiyle birlikte nafaka yükümlülüğünüz kendiliğinden kalkmaktadır. Eşinizin nüfus kaydını çıkarttırarak, nafakanın alınması için yapılmış icra dosyasına talepte bulunarak takibin kaldırılmasını sağlayabilirsiniz.
BOŞANIRKEN MAL VARLIĞI
* 21 yıldır çalışıyorum, eşim de 16 yıldır çalışıyor. Evlenirken arabam ve toplu param vardı, eşim işe yeni girmiş ve ilk aylığını dahi almamıştı. Daha sonra 1999 yılında iş yeri kooperatif kurdu ve benim maaşımdan kesilerek bir ev sahibi olduk. Daha sonra şimdi oturduğumuz ev olan TOKİ’deki evi ‘tüm parasını ben ödedim- yüzde 50’si eşimin üzerine aldık. Bu süre zarfında kendisi gezdi eğlendi, bankada da parası yok. Şimdi boşanmayı düşünüyoruz malların yarısı onun mu olacak acaba? Ayşen K.
Yoksa velayet kimde ise karşı tarafın rızasını almasına gerek kalmadan (yurt dışı dahil) başka yere yerleşebilir mi? Bülent T.
Bülent bey, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 183. maddesine göre, ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hakim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alacağı düzenlenmiştir.
Bu hüküm uyarınca, annenin yurtdışına taşınması çocuk ve diğer aile bireyleri açısından değerlendirilir ve velayetin anneden alınarak babaya verilmesi çocuğun daha yararına görülürse velayetin değiştirilmesine karar verilebilir.
- Borçlarımdan dolayı icralık oldum. Devlet memurluğundan emekli olmak üzereyim, emekli olursam durumum ne olur? İkramiyeme ve maaşıma haciz gelir mi? Özden F.Özden hanım, emekli ikramiyesinin tamamının haczi mümkün olmasına karşın, emekli maaşının haczi kanunen sadece SGK ve nafaka borçları yönünden mümkündür. Bunun dışında rıza göstermeniz halinde emekli maaşınıza haciz konulabilir.
- Eşimle boşanmak üzereyiz. Eşim telefon kayıtlarından sık konuşulan numaraları delil olarak kullanmak istiyor. İhanete dayalı dava açmakla korkutarak hiçbir mal varlığı vermeden anlaşmalı boşanmaya müracaat etmemizi istedi. Çekişmeli boşanmaya gitsem bu durumda neyi ispat edebilir, hakları nelerdir, sizce anlaşmalı boşanmaya gitmeli miyim ? Üstelik ağır darp raporu vardı ama şikayetimden vazgeçmemi sağladı. Çiğdem D.Çiğdem hanım, en çok sorulan sorulardan birini sorduğunuzu hemen belirtelim. Telefon kayıtlarının ve içeriğinin çıkartılıp çıkartılamayacağı en çok merak edilen konulardan birini oluşturuyor. Bu konuda hemen şunu söyleyelim: Telefon kayıtlarının, mesajlarının içeriği aile mahkemelerince istenmemektedir. Ancak telefon dökümü, kimlerin hangi saatte arandığı, kaç kez mesaj gönderildiği bilgileri temin edilmektedir. Bu konuşmalardaki olağan dışılık güven kırıcı davranış olarak kabul edilebilmektedir.
- Yasin Bey merhabalar. Ablamın oğlunun velayeti için eski eşi dava açtı, yeğenimin pedagogla görüşmesi oldu. Çocuğu babası eğer doktora “bu cümleleri kurarsan annenle barışırız” şeklinde doldurmuş, pedagog raporu çocuğun babaya verilmesi yönünde çıktı. Verilen bilgiler çocuğun dövüldüğü, yemek yedirilmediği gibi aslı olmayan şeyler. Yani bir şeyler ispat edilmeden sadece çocuk istiyor diye velayet babaya geçer mi? Bu konuda sizden bilgi istiyorum, yardımcı olursanız çok sevinirim. Elif İ.Elif hanım, küçük çocuklar sandığınızdan daha zekidir. Daha konuşmayı bilmeyen bir çocuk bile ifadelerden, vurgulardan konuşulanın doğru mu yanlış mı, güzel mi yoksa kötü bir şey mi olduğunun farkına varabilir. Yeğeniniz büyük ise, bu şekilde konuşmasının anne-babasını barıştırmayacağının idrakinde olacaktır. Diğer yandan mahkemece görevlendirilen pedagoglar son yıllarda oldukça deneyim kazanmaya başladılar. Çocukla baş başa görüştükleri zaman çocuğun ağzından laf almayı başarabilmektedirler. Bu nedenle pedagogu veya yeğeninizin söylediklerinin yanlışlığı değil de doğru olma ihtimali üzerinde de durmanız gerektiğini düşünüyorum.
