Rus havayolları batağa girdi
Rusya’nın havayolu uçaklarının neredeyse yüzde 80’i kiralık. Bu uçakları kiraya veren batılı ve Japon leasing şirketleri ciddi bir sıkıntı içindeler. Ödemeleri uzun süre alamayacaklarını ve açılacak davaların uzun süreceğini tahmin ediyorlar. Kiralık uçaklara el konulacağını düşünen Rus havayolu şirketleri bu uçakların çoğunu yere indirdiler. Havalimanlarında bekletilen uçaklar günlük masrafları ile de borç yükünü arttırıyor.
UKRAYNA savaşının ardından ağır yaptırımlarla karşılaşan Rusya’nın havayolları sektörü tam bir bataklığa saplandı. Ülkeler birbiri ardına hava sahalarını Rus bayraklı uçaklara kapatırken başta Aeroflot gibi birçok Rus havayolu şirketi uluslararası uçuşlarını iptal etti. Onlarca Rus uçağı yere indirildi. Ülkedeki birçok havalimanı park pozisyonuna alınmış uçaklarla dolu. Toplam 515’i yabancı havacılık firmalarından olmak üzere Rusya’nın toplam 980 yolcu uçağı var. Bu uçaklardan tam 777’si kiralık. Dublin merkezli dünyanın en büyük uçak kiralayan şirketi olan AerCap, Rus havayolları tarafından kiralanan 149 uçağın gerçek sahibi. Bir finansal kiralama şirketi olan SMBC’nin de 34 uçağı Rus bayraklı olarak uçuyordu. Rusya’ya kiralanan İrlanda’ya ait uçaklar Rusya’ya yaptırımlar arttıkça sahipleri tarafından geri çağrılmaya başlandı. AerCap ve SMBC Aviation dahil olmak üzere büyük havacılık kiralayanlarının Rusya’daki yüzlerce uçağı geri çağırması ile birlikte Rusya’nın havayolu yapısı tam anlamıyla çökmeye başladı. Yaptırımların başlangıcının son zamanlarında birçok kiralık Rus uçağına, gittikleri Batı ülkelerindeki havalimanlarında el konulmaya başlandı. Bu yüzden yolcuların çoğu perişan oldular. Rusya’dan yaptığı açıklamalarda değişik uçuşlar için bilet almış yolcuların paralarının hızla iade edileceği bildirildi. Ancak henüz bu konuda bir uygulama başlamadı.
SÖZLEŞMELER FESHEDİLİYOR
Rusya dışındaki uçak kiralama şirketleri Rusya’nın para transferlerinin durdurulmasından sonra kiralama paralarını alamayacaklarını biliyorlar. Swift yasağı uygulamasının ne kadar devam edeceği belirsiz olduğu için uçak kiralama şirketlerini de zor zamanlar bekliyor. Rusya’dan çekilmesi planlanan uçaklarını ne yapacaklarını bilemeyen kiralama şirketleri şimdiden pazarlarını daha düşük kiralama ücretleri ile genişletmek için yoğun çalışmalara başladılar. AB yaptırımları uyarınca kiralama firmalarının önümüzdeki 30 gün içinde Rus havayolu şirketleri ile olan tüm sözleşmelerinin feshedilmesi bekleniyor. Ancak daha sonra uçakları nasıl geri alacaklarını bilemeyen şirketler kurdukları özel ekiplerle bu konuda uluslararası anlaşmaların kendilerine verdiği haklarını kullanmak için hukuki girişimlere de başladılar. Rusya’da kiralanan İrlandalıların sahip olduğu uçakların toplam değeri milyarlarca doları buluyor. Airfinance Journal, AirCap’in Rusya’daki uçaklarının toplam 2.4 milyar dolar değerinde olduğunu açıkladı. Bazı raporlara göre geri almaların bir kısmının sessizce gerçekleştirildiği belirtiliyor. Örneğin Rus haber kaynağı RBU, İstanbul’a inen Pobeda Boeing 737 uçağının Rusya’ya geri uçmasının engellendiğini resmen duyurmuştu.
ÖDEMELERDEN ENDİŞELİLER
Kiralama şirketleri Rus havayollarına verilen uçakların kiralama bedellerinin ödenmesi konusunda uzun süreli endişeler taşıyorlar. Şirketler bazı kredilere güvenseler de bunda limitlerin kısa sürede aşılacağı ve kiralama şirketlerini de bu durumun bir başka bataklığa sürükleyeceği tahmin ediliyor. Rus havayolları tarafından İrlanda merkezli kiralama şirketlerine her ay yaklaşık 100 milyon dolarlık ödemeleri var. Bu arada İrlanda, Rus uçaklarına hava sahasını kapatan ilk ülkelerden. Ancak geri alınacak, Rus bayrağı taşıyan İrlandalı şirketlere ait kiralık Rus uçaklarının ülkeye getirilmesinde bir sorun olmadığı da açıklandı.
ASRIN RESTİNİN PERDE ARKASINDAKİ ADAM
HAVACILIK dünyası hiç alışık olunmayan bir restleşmeye sahne oldu. Bir havayolu şirketi ile uçak imalatçısı bir dünya devi müthiş bir şekilde kapıştılar. Akıl almaz bir sonuç ortaya çıktı. Akıl almaz diyorum, milyar dolarlık bir gelir kaybı için Airbus gözünü kırpmada karar aldı. Elbette bu karar biraz Boeing’in işine yaradı. Hikâye şöyle başladı; Katar Havayolları’nın aldığı Airbus A350 uçaklarının bazılarında bolarda kabarma ve dökülmemeler görüldü. Airbus’dan gelen uzmanlar ortaya çıkan sonucun fabrika sorumluluğunda olduğunu ve bunu giderebileceklerini belirtseler de Katar Havayolları İngiltere’de yarım milyon dolardan fazla bir tazminat isteği ile dava açtı. Çünkü boya dökülmesi olan uçaklar yere indirilmiş ve uçuştan alınmıştı.
DANIŞMANLIK ŞİRKETİ CEO’SU
Katar Havayolları’nın CEO’su Akbar Al Baker zaten genellikle uçak imalatçılarına karşı hızlı tepki gösteren bir adamdı. Hem Boeing hem de Airbus çoğu zaman Al Baker ile ciddi çatışmalara girmişlerdi. Al Baker’in ardında bir adam vardı. Asrın resti hikâyesinin ardındaki kahramanı da o zaten. Giles Agutter... Giles, havayolu stratejisi, filo planlaması, uçak satın alma ve uçak finansmanı konularında uzmanlaşmış bir havayolu danışmanlık şirketi olan Southern Sky Ltd’nin sahibi ve CEO’su. Ve Katar Havayolları (Qatar Airways ) da dahil olmak üzere havayollarına havayolu endüstrisindeki önemli birleşme ve satın alma projelerinde danışmanlık yapma konusunda geniş deneyime sahip.
TEK KALEMDE İPTAL ETTİ
Uçak imalatçılarınında iyi tanıdıkları ve çoğu zaman kavga ve mahkemelerde sonuçlanan dalaşmalara girdikleri Giles, bu kez A350 boya çatlakları konusunda Al Baker’i hızla mahkemelere taşıdı. Bu hırçın adam hak aramanın da ötesinde uçak imalatçıları ile zıtlaşmaktan büyük gelirler elde eden sistemini ayakta tutabilmek için mutlaka kusur bulma üzerine bir sistem geliştirmişti. Haklı olduğu olayların sayısı da göz ardı edilemeyecek kadar çoktu. Ama bu kez beklenmeyen bir rest ortaya çıktı. Airbus, Katar Havayollarının 50 adet A321 Neo uçağı siparişini bir kalemde iptal etti. Katar bunun için de mahkemeye başvurdu. Ve tek koridorlu yeni nesil uçak için Boeing’e yöneldi. Filosunda 190 uçağı bulunan ve uzun menzilli uçuşları ile bilinen Katar Havayolları olayının perde arkasında, sistemi hırçınlık ile yönettiği iddia edilen danışman Giles’in Bu operasyondan kaç milyon dolar aldığı bütün havacılık sektörünün de büyük merakı…
SEATTLE UÇUŞLARI MAYISA KALDI
TÜRK Hava Yolları’nın uzun süredir uçuş planlaması yaptığı Amerika Seattle uçuşları gecikiyor. Amerikan Sivil Havacılık otoritesinin izninin ancak mayıs ayı içinde geleceği tahmin ediliyor. Oysa bu uçuş için THY mart ayını hedeflemişti. Haftada 3 seferle başlanması planlanan Seattle uçuşları özellikle Boeing çalışanlarının büyük bir heyecanla bekledikleri bir uçuş. Şirketin Seattle dışında Amerika Birleşik devlerinde planlama yaptığı Detroit ve Denver uçuşlarından ise henüz bir haber yok.
DO&CO MIAMI FORMULA’DA
BU yıl ilk kez yapılacak olan Miami Grand Prix’in tüm etkinliklerin ikramını DO&CO firması yapacak. Avusturya, Viyana Merkezli şirket 6-7-8 Mayıs 2022 tarihlerinde üç gün sürecek yarışların özel kutlamalarının da ikramını üslenecek. Biletleri 2 bin 500 ile 8 bin Dolar arasında değişen fiyatlarla satılan Miami Grand Prix için şimdiden çevre otellerde rezervasyonlar dolmaya başladı. Bu arada çok sayıda özel jetinde yarışı izlemeye gelen iş adamlarını Miami’ye getireceği, şimdiden 6-8 Mayıs tarihlerinde ki yolcu uçaklarında dolulukların hızla yükseldiği bildirildi. Miami Hard Rock Stadyumu Pisti’nde on yıllık bir sözleşme ile gerçekleşecek olan etkinlik, 2022 Formula 1 Dünya Şampiyonası’nın bir parçasını oluşturması planlanan bir Formula 1 Grand Prix’sidir.
