Hintliler hayal kırıklığı yarattı

Tam 15 yıldır Hindistan’da havacılık hizmeti sunan Çelebi Havacılık birden Hindistan-Pakistan sürtüşmesinin kurbanı seçildi. Sürtüşme bitti ama yerini bir ticari kine bıraktı.

65 yılı aşkın köklü geçmişiyle Çelebi Havacılık, yer hizmetleri ve kargo antrepo işletmeciliğinde dünyanın en güvenilir markalarından biri olarak gösteriliyor. Üç kıtada, altı ülkede ve 70 havalimanında sunduğu operasyonları ile sektöre yön veren şirketlerden.

Çelebi, 17 yıl önce Hindistan’ın büyük potansiyeline duyduğu inançla Mumbai havalimanında faaliyetlerine başladı. Uzmanlaşmış yer hizmetleri ve kargo alanlarında önemli bir oyuncu haline geldi ve Hindistan’daki havacılık hizmetlerinin dönüşümünde kilit rol oynadı. Ülke genelinde 10 binden fazla çalışana sahip olan şirket, binlerce ailenin geçimine destek sağlamakla birlikte uzun vadeli altyapı projelerine 250 milyon dolardan fazla yatırım yaptı. Hindistan’ın en yoğun dokuz havalimanında faaliyet gösteren Çelebi, yılda yaklaşık 58 bin uçuşta hizmet verdi, 540 bin ton kargo elleçleyerek ülkenin havacılık ekosisteminde hayati bir rol üstlendi. Hindistan’daki tüm operasyonlar ve iştirakler, Hintli profesyoneller tarafından yönetildi ve halen de yürütülüyor. Hindistan’daki yönetim ekibi yalnızca yerel operasyonlara değil aynı zamanda Endonezya dahil olmak üzere Güney Asya’daki büyüme planlarına da Hintli yetenekleri ve operasyonel uzmanlığı taşıyarak liderlik yapıyor.


SÜRTÜŞMENİN FATURASI

Türkiye ile Hindistan arasında dalgalı da olsa her zaman iyi ticari ilişkiler kuruldu. Ticari bir deha olarak kabul edilen Hintliler, 65 yıllık geçmişi olan Çelebi grubunu çok inceledikten sonra ülkelerine kabul etmişlerdi. 15 yıl sonra işin rengi Hindistan-Pakistan arasında çıkan ve savaş noktasına geldiği iddia edilen sürtüşmeden sonra birden değişti. Türk şirketlerine karşı bir tavır başladı. Her zaman çok takdir ettikleri; yol gösterici, iyi yatırımcı kabul ettikleri Çelebi Holding’e karşı tavır ticari ilişkileri zedelemeye başladı.

Bu dönemde bir büyük Türk şirketinin yanı sıra THY ile Hindistan’ın büyük havayolu şirketi Indigo arasındaki işbirliği de gözden geçirilmeye başlandı. Hatta kısa süreli uzatmaların sonunda ne olacağı belli değil.

Oysa THY bu şirkete çok ciddi destek vermişti. Air India ve Air India Express ise bir süre önce önce Yönetim Kurulu Başkanlığı’na THY’nin Yönetim Kurulu eski Başkanı İlker Aycı’yı getirdiğini ilan etmişti. Kamuoyunda İlker Aycı’nın Müslüman olması dolaysıyla direniş başlayınca İlker Aycı kendisi hemen bu görevden vazgeçmişti. Oysa kalsaydı, Air India bugünkünden çok daha ileri bir noktada olacaktı.

Hintliler ticaret hayatlarında dil, din ırk vs gibi nedenlerle ayırım yapmayı sevmezler ama nedense son yıllarda bu konuda da değişimler başladı. Pakistan’la olan sürtüşmeleri son bulmasına rağmen bu konuda Pakistan’ı destekleyen Türkiye’ye karşı tutum, bir anda Türk şirketleri de zorlamaya başladı. Türk-Pakistan dostluğundan her zaman rahatsız olan Hinttliler şimdilerde sanki bir güç gösterisini ticari alana taşımış gibi görünüyorlar.
Umarım çok faydasını gördükleri Türk yatırımcı şirketlerle ilişkilerini dikkatlice gözden geçirirler.

ŞİRKET AÇIKLAMASI

Çelebi Havacılık, Hindistan’daki süreçle ilgili şu açıklamayı yaptı:

“Kısa süre önce Hindistan Sivil Havacılık Güvenliği Bürosu (BCAS) tarafından, bazı iştiraklerimizin işletme ruhsatlarına ilişkin bir bildirim tarafımıza iletilmiştir. Ulusal güvenlik kaygıları doğrultusunda ve Hindistan’daki yasal mevzuata uygun olarak, ilgili havalimanlarında yürüttüğümüz yer hizmetleri ve kargo antrepo operasyonlarımız durdurulmuştur. Süreci Hindistan Sivil Havacılık Bakanlığı (MoCA) ve BCAS başta olmak üzere yetkili kurumlarla işbirliği içinde yakından takip ediyoruz. Tüm operasyonlarımızın yürürlükteki yasal düzenlemelere tam uyum içinde gerçekleştirildiğini özellikle vurgulamak isteriz. Faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerde geçerli ruhsatlara sahip olup, güvenlik yönetmeliklerine eksiksiz biçimde riayet etmekteyiz. Ayrıca, bugüne kadar herhangi bir ulusal güvenlik uyarısı ya da yaptırımı ile karşılaşmadığımızı da kamuoyunun bilgisine sunarız.”

ÇOK ULUSLU KÜRESEL ŞİRKET

Bugün itibarıyla Çelebi Havacılık’ın yüzde 65’lik hissesi Kanada, ABD, Birleşik Krallık, Singapur, Birleşik Arap Emirlikleri ve Batı Avrupa’dan kurumsal uluslararası yatırımcıların portföyünde bulunuyor. Çelebi Havacılık Holding A.Ş.’de yüzde 50 oranında paya sahip olan Jersey merkezli Actera Partners II L.P. fonu ile yüzde 15 paya sahip Hollanda merkezli Alpha Airport Services B.V., bu yatırımcıların başlıcaları arasında. Geri kalan yüzde 35 oranındaki hisse ise Çelebioğlu ailesine ait.

* Bugün 250’den fazla havayoluna hizmet veren Çelebi, ödüllü yer ve kargo hizmetlerine sahip.

* Sürdürülebilir operasyonları destekleyen 550’den fazla elektrikli aracı var.

* Havalimanlarında taksi sürecinde yüzde 85’e kadar jet yakıtı tasarrufu sağlayan Hindistan’daki ilk uçak taksi servisi uygulaması da Çelebi Havacılık’la gerçekleşti.

* Çelebi’nin Hint pazarında gelecek için planlarının tümü çevreci bir kültürün ürünü olarak gündeme getirildi.

SABİHA ZORDA KALACAK

Uzunca bir süredir Sabiha Gökçen Havalimanı kabına sığmıyor. İki büyük operatör Pegasus ve Ajet yoğun uçuşlarının yanında artan yabancı havayolu katılımları ile terminal sıkıntıya düştü. Uzayan kuyruklar yolcuların sinirlerini bozmaya başladı.

Tek hızlı çare olarak havalimanının kurulduğu yıllardaki ve uzun süre kullanılan atıl durumdaki 1 nolu terminali yeniden devreye alma fikri ortaya çıktı. Hızla onarım başladı. Hedef Mayıs 2025’te açılması idi. Ama şimdi öğreniyorum ki, tadilat çok uzamış sonbaharda yolcu kabul edebilecekmiş. Bu havalimanının ikinci büyük terminal projesi hazır. Onay da aldı. Ama işletmeci Malezya grubu yatırım yapmak için bir çaba harcamıyor. Hatta projeye sırtını dönmüş durumda. Türkiye tarafı ise, “2’nci pisti biz yaptık siz de yeni terminali yapın” diyor ama Malezyalılardan ses seda yok.

İkinci terminaldeki gecikme de Sabiha Gökçen’i gelecek yıllarda çok daha zora sokacak.

AYAKTA OLMADI ŞİMDİ YARI OTURARAK YOLCULUK

Son bir aydır sosyal medyada ağırlıklı olarak sarı renkli uçak koltukları gibi bir şey gündeme geldi. Tam olarak değil biraz ayakta, yarı oturma gibi bir şeyden söz edilen tasarımlar yayınlanıyor.


Bu sayede özellikle ucuz maliyetli havayolu şirketleri yüzde 20 daha fazla yolcu alabilecek, bilet fiyatları ucuzlayacakmış. Şirketler daha fazla para kazanabilecekmiş. Hatta bu tip koltuk demeyeceğim, yaslanma panolarının 2026 yılında uygulanacağı da iddia ediliyor. Buna Amerikan Havacılık Otoritesi FAA ya da Avrupa Sivil Havacılık Ajansı EASA’nın izin vereceğini sanmıyorum. Daha fazla yolcu, acil tahliye düzeni ya da bir dizi neden bu uygulamanın zor olduğunu gösteriyor.

RYANAIR PATRONU ATEŞLEMİŞTİ

Birkaç yıl önce düşük maliyetli büyük havayolu şirketi Ryanair’in, Elon Musk gibi çılgın patronu Michael O’Leary “Uçakta ayakta yolculuk dönemini başlatacağız” diye bir çıkış yaptı. Birtakım çizimler yayınladı. Bütün dünyada yayın kuruluşları bunu birbirleri ile yarışarak yayınlamaya başladılar. Bu çıkış ile Michael O’Leary belki milyar dolarlık Ryanair reklamı da yapmış oldu. Sonuç fos çıktı. Uygulanabilir değildi. İnsanlar kapalı dik duran ütü tahtası gibi bir şeye bağlanıp yolculuk yapacaklardı. Tam da bu hafızalardan silindiğinde şimdi yarı oturmalı bir koltuk gündeme geldi. O hiç oturma bölgesi olmayan koltuk düzenini savunan Ryanair patronu ise bu yarı oturmalı koltuğa ilk karşı gelen oldu. Verdi veriştirdi. Uygulanamaz olduğunu söyledi. Ama sesi çok da duyulmadı.

Bakalım bu uygulanamaz görünen yarı oturmalı demeyelim popo dayamalı koltuk uygulaması gerçeğe yolculuk yapacak mı?

Siz olsanız böyle bir şekilde ve belki de çok güvensiz bir yarım yamalak koltukta seyahat eder miydiniz ?

Bu soru cevabını arayacak.