Eyvah 737 MAX’ler uçacak

Böyle diyorum. Çünkü aylardır uçmayan 737 MAX uçakları havayollarının başına bela oldu. Uçakları teslim alan müşteriler sıklıkla bakım yaparlarken bir de uçuramadıkları uçaklar için kira ödemelerini sürdürmek zorunda kaldılar. Ama şimdi Boeing mühendislerinin çalışmaları sona geldi. FAA diye bilinen Amerikan Havacılık Otoritesi 60 bin saatlik bir çalışma sonrası artık uçakların uçabileceği konusunda işaretler vermeye başladı. Bu uçakların uçmasına ancak yılbaşında ya da hemen sonrasında izin verilmesi durumunda pandemi nedeniyle yolcu bulamayan havayolları ne yapacaklarını kara kara düşünüyorlar. Filolarındaki uçakların yarısından çoğunu bile uçuramayan şirketler 737 MAX’lerle yeni büyük bir sorunun içine düşecekler.

200 UÇAK APRONDA

İki ölümlü kazadan sonra uçuşları durdurulan Boeing 737 MAX uçaklarından şu anda 200’den fazlası şirketin Amerika’nın Seattle şehrindeki fabrikasının apronlarında duruyor. Bu sayı her geçen gün artıyor. Aylık 42 uçak üreten fabrika yine de uçmayan uçakların imalatını aralık verse de sürdürdü. THY’nin de siparişi olan uçaklardan 12’si İstanbul Havalimanı’nda tutuluyor. Yine imal edilmiş olan diğer 12 uçakta Seattle’deki fabrikada beklemede. Uçaklar her gün belirli bakımdan geçiriliyor. Uçakların birçok noktasına korozyon yani bir tür paslanma olmasın diye önleyici solüsyonlar sürülüyor. Hatta bunları görenler ‘Uçaklar cürüyor’ diye tutturuyorlar.

CEZA VE SORUŞTURMA

Boeing’i çok zor duruma düşüren MCAS (Maneuvering Characteristics Auqmentatiion System ) adlı manevra karakteristiği takviye sistemindeki yazılım hataları uçak kalktıktan sonra burnu hızla aşağı bastırıyordu. Pilotların toparlayamadığı uçaklardan ikisi çakılmış ve facia meydana gelmişti. Sistemdeki yazılım ve imalat hataları çok uzun bir çalışma ile giderildi. Şirket ceza ve soruşturmalarla karşı karşıya geldi. Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi neredeyse 60 bin saatlik inceleme yaptı. Ama tam olarak uçakların güvenliğini henüz garanti etmedi. Zaten daha önce apar topar uçaklara sertifika veren kuruluş kendi güvenirliliğini de tartışmaya açmıştı. Uçuşlara izin verilmesi durumunda pilotların yeniden eğitimden geçirilmeleri yerde duran şirketlere yeni yazılımların hızla yüklenmesi ve sonrasında test uçuşlarının yapılması gerekecek. Elbette yolcuyu uçakların güvenli olduğuna inandırmak da zaman alacak. Pilot eğitim programlarının geliştirilmesi, bağımsız teknik incelemeler ve simülatör testlerinin sonuçları da
dahil olmak üzere aşılması gereken başka engeller de var. Ama kuşkusuz Boeing gibi bir teknoloji devi hatasını ağır bir fatura ile ödese de yine gökyüzündeki gücünü her zaman sürdürecek.

ZOR GÜNLER YAŞANDI

29 Ekim 2018: Lion Air tarafından işletilen Boeing 737 Max 8, Endonezya’da havalandıktan hemen sonra düştü. Uçaktaki 189 kişi hayatını kaybetti.

31 Ocak 2019: Boeing, 79 müşteriden 5.011 737 MAX 8 ve 9 siparişi aldığını açıkladı.

10 Mart 2019: Ethiopian Airlines tarafından işletilen 737 Max 8 düştü ve uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetti.

14 Mart 2019: Boeing, 737 Max uçaklarını dünyadaki tüm uçuşlarını durdurdu. O gün bugün uçakların havayollarına teslim edilenleri çeşitli ülkelerde havalimanlarında ama çok daha fazlası Boeing fabrikasının apronların da bekliyor. Fabrikanın otoparklarına bile uçaklar çekildi. Yılbaşına kadar uçmayan 450 civarında 737 MAX uçağı imal edilmiş olacak.

KADIN KABİN MEMURLARI ERKEK AMİRLE UÇMAK İSTİYOR

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü işletme anabilim tezli Yüksek Lisans öğrencisi Rıza Adnan Uysal, Doç. Dr Ali Murat Alparslan danışmanlığında ilginç bir araştırmaya imza attı.




Hedef kitle ülkemizin güçlü sektörü sivil havacılıkta doğrudan müşteriye dokunan kabin memurları seçilmiş. Araştırmanın amacı, iş esnasında kabin memurlarının duygusal olarak olumlu bir iklimde olmalarını sağlayan yönetici davranışlarını, bu bağlamda kabin memurlarının beklentilerinin ortaya konulması. Farklı havayolu şirketlerinden 156 kabin memuruna, pandemi sürecinde online anket uygulanmış.

Araştırmaya katılan kabin memurlarından 126’sını (yüzde 80) kadınlar oluşturmuş. Kadın çalışan topluluğunun fazla olduğu sektörde kabin memurlarına, ‘ Hangi cinsiyette kabin amiri ile çalışmak daha keyiflidir?’ sorusu sorulmuş. Kabin memurlarının yüzde 44’ü amirin cinsiyetinin önemli olmadığını söylemişler. Ama geri kalan kabin memurları bir erkek kabin amiri ile çalışmanın daha keyif olduğunda birleşmişler. Bir diğer soru da ise yüzde 84 katılımcı kadın amirlerle çalışmanın çalışana kendini daha gergin hissettirdiğini vurgulamışlar. Araştırmacı sonuçta katılımcıların yüzde 80’inin kadın olmasına rağmen erkek amirin daha keyifli, kadın amirlerin uçuşta kendilerini daha gergin hissettirdiği bulgusunu ortaya çıkarmış. Bunun nedenleri üzerindeki tartışma da sektörün ilgililerine bırakılmış. Ancak araştırmacı bir sonraki çalışmasında bu konuda derin bir inceleme için kendisine hedef koymuş.