Zor Dönemlere Dair Dersler

İnsanın halleri üzerine çok kelam edilir elbet,

ara ara benim de yaptığım gibi çeşitli istatistiklerden, teori ya da kuramlardan, 

psikolojiden, sosyolojiden, 

belki insanda derinleşme çabası ile 

felsefeden bakmak mümkün. 

Lakin şu an, daha kısıtlı bir alanda daha doğrudan bir yorumu temel alarak derdimi anlatma ihtiyacındayım. 

… 

Umut! 

… 

Evet, birçok noktada ve birçok konuda problem yaşıyoruz. Haklısınız, hayat ve iş hayatı dengesinin şaştığı fazlaca örnek sıralamak mümkün.

Ve gerçekten katılıyorum ki; bütün bu hengamenin içinde çoğumuz genel tabiri ile günü kurtarmaya meylediyor.

…

Hani eskiler “hayat gailesi” der ya, tam da oradayız.

…

Lakin bence hepimiz biliyoruz ki;

mecburen de olsa sadece günü döndürmenin - özellikle iş hayatında – orta ve uzun vadede bir bedeli var.

Atalet!

…

Kariyerimin en özel anlarından biri;

işe alım yaptığım dönemde bir adayın, başka bir adayın hakkını yememe refleksi ile adaylıktan çekilme anıdır.

Masadakilerin gözyaşlarını çok zor tuttuğunu hatırlıyorum!

…

Hızlıca özetlemek gerekirse; Anadolu’da yaptığımız mülakat süreçlerinden biriydi,

hani aynı gün içerisinde hem toplu mülakat hem bireysel görüşmeler

hem de gerekirse yönetici görüşmelerinin yapıldığı

yoğun koşuşturmalardan biri…

Adayımız her şeyi ile göreve uygun ve tüm yöneticilerden onay almış durumda.

Kalite… Yani nitelik.

Nitelik; bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özellik, vasıf, keyfiyet. 

Veya, bir şeyin iyi ya da kötü 

olma özelliği. 

… 

Türk Dil Kurumu böyle söylüyor ancak kalitede konu iş hayatına 

geldiğinde, konu bir anda 

değişiveriyor. 

Not: Ben yine de TDK’ya sadık kalma taraftarıyım.

Çalışanlarınızı Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisinin hangi basamağında tutuyorsunuz?

Oluşturduğunuz çalışma ekosistemi, imkanlar

ve de kurum psikolojisi çalışanlarınızın hangi basamakta olduğunu belirler.

Dolayısı ile olay ve süreçlere tepkileri, doğal olarak da şirketinizin geleceği doğrudan Maslow etkisi ile şekillenir.

…

Mesela sunduklarınız çalışanınızı,

Fizyolojik ya da Güvenlik İhtiyaçları seviyesinde tutuyorsa yani çalışan hayata dair kaynak kıtlığı yaşamak zorunda kalıyorsa;

ekip içi aşırı rekabetten huzursuz ve verimsiz bir çalışmaya,

ilk fırsatta terk edilmeye ya da kurumdan daha fazlasını almaya yönelik agresif hamlelere,

Uzun süre önce alttaki satırları “Çok Uzman!” başlığı ile yazmıştım.

Amacım; uzmanlaşmamanın, bazı durumlarda uzmanlaşamamanın sebebi ve muhtemel etkilerini vurgulamaktı. 

Lakin fark ettim ki bir nokta daha var! Aldırmazlık… 

Sebebi tartışılır ancak aldırmazlık yani boş vermişlik, umursamazlık, 

umudu kesmişlik ve hatta 

yaptığı işte “uzman” olmanın ne demek olduğundan bihaber olma hali 

hadleri aşmış durumda. 

… 

Yol & kural bilmeyen şoförler, kullanacağı malzemeyi tanımayan ustalar, 

İş ve çalışan bulma konusunun “keyifli” bir döneminde olmadığımız aşikar…

Eminim işin uzmanları konuyu, 

arz / talep, iş gücüne katılım, ekonomik parametreler 

ya da sektörel verilerle ele alıyordur.

… 

Bense konuya şu an için bireyi çok ilgilendiren ve iş hayatına doğrudan etki ettiğini çokça gördüğüm iki parametre ile ele almak istiyorum. 

Kişinin mali sabrı ve dayanıklılığı

Kişinin duygusal sınırı ve konfor alanı 

Konu iş veren ile çalışanı eşleştirme olunca, birçok alanda ve birçok dönemde istatistiklerde sadece bir sayı olarak yer bulan birey 

Önce ne istediğimize ve hemen ardından neden istediğimize bakalım mı?

Türk Dil Kurumuna göre motivasyon; isteklendirme ve güdüleme anlamlarını ifade ediyor.

 

İstek?

 

Bir şeye duyulan eğilim, arzu, şevk…

 

Peki ya güdü?

 

Öğrenmek üzerine çokça yöntem, yaklaşım ya da öneri bulmak mümkün.

Ama işlerliği bozduğu halde, 

bazı davranışların değişmediğini görmek 

hayret verici. 

… 

Konuyu toplumsal yaşama, hayata, bireyin anlayış seviyesine yani 

daha derine taşırsak “eğitim” özelinde de 

ele alabiliriz. 

Ki yine de aynı derecede hayret verici. 

Hayır hayır… Hikayeleştirmeden, anlatıcılıktan,

ya da anlatım metodundan, 

iş hayatı insanının sevdiği yabancı ifade ile storytelling örneklerinden 

falan bahsetmiyorum. 

… 

Yeri geldiğinde hepsi değerli ve elzem ancak şu an 

öncelikli konumuz biraz daha 

derin. 

… 

Belki de öncü olmak,

vizyon sağlamak, katkı sunmak, 

inisiyatif almak… 

Ya da sadece duyarlı değil fonksiyonel duyarlı olmak. 

Birçok farklı şekilde ifade edilebilir ancak bilmeli ki kurumların tahmin edilenden daha büyük bir gücü var ve 

çoğunlukla bu gücü kullanmaktansa “görünen sosyal sorumlu” olmaya 

meylediyorlar. 

… 

Tercih midir yoksa beceri ve vizyon eksikliği midir bilemem. Hatta tamamen iyi niyetle yapılan 

Çok acı ve çok zor bir sürece şahit oluyoruz.

Şahit değil müdahil olan & olabilen herkese şükran borçluyuz. Böyle durumlardaki emeğin ve çabanın tarifi gerçekten çok zordur.

İşin teknik kısmına girmeden,

mühendis kökenli ( Orman Mühendisi ) biri olarak çok net söyleyebilirim ki;

bu acıyı sarmak için tüm ekipler

daha çokça uzun bir süre çaba sarf etmeye devam edecek.

Hatta genel ilgi azaldıktan çok sonra bile!

…

Yangın var!

22 milyondan fazla kişinin, aşı hakkı olduğu halde aşı olmadığı ilginç bir gerçekliği yaşıyoruz.

Kaçının iş hayatında doğrudan karşılığı var bilinmiyor ama yönetimlerin, insan kaynaklarının, sorumluluk sahiplerinin 

ve bu süreçten etkilenme ihtimali olanların tedirginliğini 

fark etmek için istatistiğe gerek yok. 

… 

Sadece ekonomiye ve tüm iş alanlarına doğrudan etkisinden bahsetmiyorum, 

dolaylı olarak tüm süreçlere, operasyonlara etkisi 

sabit planlamaların çok ötesinde. 

…

İşinizde ne kadar derinleşiyorsunuz?

Ne kadar uzman, ne kadar güncel ya da ne kadar gelişime, sıfırlanmaya ve

deneyimi cepte tutarak baştan başlamaya

açıksınız?

…

Bu soruların cevabı, otomasyonun yüksek bir ivme ile kabul gördüğü iş hayatında insan dokunuşunu

değerli kılan nokta olacak.

…

Yıllar önce kendisinden hiçbir şey öğrenmediğimi düşündüğüm bir yöneticimin (ki şu anda derin hayat dersleri aldığım görüşündeyim)

Haydi açık olalım; sevgili beyaz yakalı, maalesef özgür değilsin!

Evet evet değilsin…

Ondandır tatil gördüğünde,

çocuklar gibi sevinip şen olman. Bu güzel tabi, ama daha ötesi var ki bak bunlar hayra alamet değil…

Hani tüm tatilleri heyecanla bekleyişlerin,

dönüş yolundaki buruk esprilerin, her gördüğün yere yerleşme isteğin,

küçük şirin cafe’den Bodrum’daki domatese ortak hayallerin,

hayatı tatil gibi yaşama isteğindeyken

tatili iş gibi yaşamaların,

Kurumlar bu ifadeyi neden sık sık kullanır? Hiç düşündünüz mü?

Toplumumuzda çok derin ve değerli karşılığı olan “aile” kavramı ile yakınlık kurmak, 

aynı amaç için bir arada olunduğunun vurgusu, 

belki kurum için herkesin değerli olduğuna atıf, 

şu an ve gelecek üzerine güvence sözü & koruma vurgusu, 

“Neşeli Günler” nostaljisince kalbe dokunmak 

Vs. 

… 

Daha birçokları sayılabilir… 

Biraz mesleki merak, biraz da kişisel bilgi ağını tam tabiri ile kurcalamaya meyilli biri olarak, niteliğinden bağımsız fazlaca araştırma sonucunu incelediğimi söyleyebilirim.

Bu arada bilmeyenler için yetişkin eğitimi üzerine çalıştığımı ekleyeyim… Konu insan ve eğitim olunca bilgi çeşitliliğinden uzak durmak

net olarak imkansız.

…

Lakin geçtiğimiz günlerde öyle bir çalışma ile

öylesine tesadüfi olarak karşı karşıya kaldım ki, bu benim için bile şaşırtıcı oldu.

İsmi çok çarpıcı; Evde Kalamayanlar

…

Araştırmayı Universus adında, çok genç ve belli ki bir o kadar da aktif bir ekibin kurduğu Sosyal Araştırmalar Merkezi yayınlamış.

Çalışan insanın manifestosunu yazıp dillendirsek en öz ifadelerden biri bu olurdu sanırım.

“Hissettirilen” …

Sizde de çok anıyı canlandırdı mı?

…

İnsanları çoğunlukla işleri yormaz, çünkü iş alanı ne olursa olsun içsel ya da fiziksel olarak göreve bir ölçüde hazırlanır herkes.

Ama insanı insan öyle derinden yorar ki,

kurumlardaki birçok kırılım noktası buraya gelir sıkışır.

Yani hissedilen değil de hissettirilen mevzu oldukça mühim!

…

Evet evet “bullet point”…

Bir iş ortağımın söz konusu süreç ve içeriğin ana başlıklarını listelemem için 

benden rica ettiği şey, 

tam olarak bullet point. 

… 

Plaza dili esprileri artık uzun zamandır iş hayatının içindeyken, 

bazı kurumlar ve sayıları az da olsa bazı vizyon sahibi yöneticiler dile sahip çıkmakla ilgili iç kampanyalar başlatalı çok olmuşken, 

Cem Yılmaz’dan Kaan Sekban’a gösteri dünyası 

konuyu ele alıp farkındalıkta sıçrama yaratmışken ya da  ister istemez bu kullanımlar bir alay konusu olmuşken 

Performans; başarım.

Başarı; başarma işi, muvaffakiyet. 

Dil bilimi uzmanı değilim ama iş hayatındaki iş alışkanlığının, başarının, davranışın ve 

potansiyelin toptan ifadesi 

en doğru şekilde Fransızcadan gelen performans kelimesi ile eşleşiyor sanırım. 

Kelime derinliği açısından muvaffakiyete yakın olsam da 

iş hayatına dair bütünlük halen performansta. 

… 

Bu kısa yazıda konumuz kelime kökeni ya da performans olmadığı için burayı hızla geçiyor ve