Kim nasıl evlat edinebilir

ÇOCUĞU olmayan bazı evli çift okurlarım nasıl evlat edinebileceklerini, evlat edinmenin koşullarını soruyor. Bir okurum da “Bekârlar da evlat edinebilir mi?” öğrenmek istiyor. Bu hafta evlat edinme ile ilgili okurlarımdan gelen bu soruları ve merak edilen tüm konuları Tekirdağ Barosu avukatı Ergün Vardar yanıtladı. Avukat Vardar’a sorularım ve yanıtları bakın şöyle:

- Evlat edinme nedir? Hukuken evlat edinme, evlat edinen ile evlat edinilen arasında hukuki bir bağ oluşturarak, aralarında çocuk-ebeveyn ilişkisinin kurulmasını sağlamaktır. Evlat edinme bir kişinin ya da evli bir çiftin, kan bağı olmayan bir küçüğü veya belirli şartlar altında bir ergini mahkeme kararıyla soybağına dahil etmesiyle gerçekleşir. Evlat edinmenin temel amaçları arasında çocuk sahibi olamayan bireylerin bu özlemlerini gidermeleri, soylarını devam ettirebilmeleri ve mirasçı bırakabilmeleri yer alır. Aynı zamanda korunmaya muhtaç çocukların sıcak bir aile ortamına kavuşmasını ve bakım ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaktadır. Evlat edinmenin koşulları Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.

ŞARTLARI NELER

- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın evlat edinme şartları nelerdir? TMK’da düzenlenen evlat edinme şartları aranır. Bu şartlar şöyle:

• Küçüğün, evlat edinen tarafından en az bir yıl bakılmış ve eğitilmiş olması,
• Evlat edinmenin küçüğün yararına bulunması ve evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının, hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi,
• Küçük ayırt etme gücüne sahip ise rızasının alınması,
• Varsa küçüğün anne ve babasının kanundaki şartlara uygun rızasının bulunması,
• Küçüğün vesayet altında olması halinde vesayet dairelerinin izninin alınması,
• Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de 30 yaşını doldurmuş olmaları.

NEREYE BAŞVURULUR

- Evlat edinme başvurusu nereye yapılır? Süreç nasıl işler? Evlat edinme başvurusu yapmak isteyen kişi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunarak gerekli belgeleri sunar. Kurum, belgeleri inceledikten sonra denetleme ve değerlendirmeleri gerçekleştirir. Başvuru kabul edilirse evlat edinmek isteyen kişi sıraya alınır. Sıra geldiğinde evlat edinilecek çocuk için geçici bakım sözleşmesi imzalanır ve çocuk, en az bir yıl süreyle uygun görülen evlat edinmek isteyen kişilerin bakımına yerleştirilir. Bu süreç tamamlandıktan sonra evlat edinmek isteyen kişi Aile Mahkemesi’nde evlat edinme davası açar. Davanın sonuçlanmasının ardından nüfus müdürlüklerinde gerekli işlemler tamamlanarak evlat edinme süreci sona erer.

30 YAŞ SINIRI VAR

- Evlat edinme işlemlerinde yaş sınırı var mıdır? Evlat edinme işlemlerine TMK’da belirli yaş sınırları getirilmiştir. Bu sınırlar, hem evli bireyler hem de bekâr kişiler için farklı şekilde düzenlenmiştir. Evlat edinmek isteyen bireylerin 30 yaşını doldurmuş olması temel bir koşul olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak evli çiftler için bu yaş sınırının bazı durumlarda esnetildiği görülmektedir. Eşlerin birlikte evlat edinebilmeleri için iki şarttan birinin sağlanması gereklidir; ya en az beş yıldır evli olunmalı ya da her iki eş de 30 yaşını doldurmuş olmalıdır. Eğer evlilik süresi beş yılı geçmişse yaş sınırı aranmaksızın evlat edinme başvurusunda bulunulabilir. Bu durum evlilik süresi ile yaş sınırı arasındaki esnekliği göstermektedir.

BEKÂR DA EDİNEBİLİR

Evlat edinmede maksimum bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Bu nedenle başvuru sahibinin 50 yaşında olması bile evlat edinme işlemi için bir engel teşkil etmez. Önemli olan çocuğun üstün yararının gözetildiği ve hukuki gerekliliklerin sağlandığı bir sürecin yürütülmesidir.

- Yeni doğmuş bebek evlat edinmenin koşulu ne? Yeni doğmuş bebeği evlat edinmek için bebeğin doğumundan itibaren 6 hafta geçmesi gerekir. Bu sebeple bebek evlat edinmek istiyorum diyen bir kişi evlat edinme talebini bu süreden sonra yapmalıdır.

- Bekârlar evlat edinebilir mi? Evlat edinme için evli olma şartı yoktur. TMK, bekâr bireylere de evlat edinme hakkı tanımaktadır. Evli çiftler evlat edinebileceği gibi kanundaki şartları taşıyan evli olmayanlar da evlat edinebilir. TMK’nın 307. maddesinde tek başına evlat edinme hali düzenlenmiştir. Bu hükme göre evli olmayan kişi 30 yaşını doldurmuş ise tek başına evlat edinebilir.

BEBEKLE EBEVEYN ARASINDA 18 YAŞ FARKI GEREKİYOR

- Bekârların evlat edinme şartları neler? Evlat edinecek kişi 30 yaşını doldurmuş olmalıdır. Çocuk ile evlat edinecek arasında en az 18 yaş fark bulunmalıdır. Çocuk ayırt etme gücüne sahip ise rızası aranır. Çocuğun rızası olmaması halinde evlat edinme işlemi yapılamaz. Ayrıca evlat edinilecek çocuğun varsa anne ve babasının rızası da alınmalıdır. Bekâr kişiler kanunda yer alan şartların mevcut olması halinde ergin ve kısıtlı kişileri de evlat edinebilirler. Bekâr kişiler bakımından kişinin erkek veya kadın olmasının bir önemi yoktur. Bu sebeple bekâr erkek ve bekâr kadın evlat edinme şartları kanunda düzenlenen evlat edinme koşullarına tabidir.

- Kimler evlat edinemez? 30 yaşını tamamlamamış bireyler tek başlarına evlat edinme işlemi gerçekleştiremezler. Evli çiftler için ise evliliklerinin üzerinden en az beş yıl geçmemişse ya da biri 30 yaşını tamamlamamışsa  tek başlarına evlat edinmeleri mümkün değildir. Genel olarak evli çiftler birlikte evlat edinme hakkına sahiptir, ancak bazı istisnai durumlarda eğer gerekli koşullar sağlanıyorsa, 30 yaşını tamamlamış eşlerden biri tek başına evlat edinebilir. Bu durumda 30 yaşını doldurmamış olan evli kişi tek başına evlat edinemez.