Boyama kitapları faydadan çok zarar mı veriyor?

Boyama kitapları çocukların yaratıcılığını kısıtlar mı?

Ilgın Şirin (Uzman klinik psikolog): Resim yapmak çocukların kas becerileri, el-göz koordinasyonu, güç-kontrol becerisi, bilişsel ve görsel zihin gelişiminde etkin rol oynuyor. Fakat boyama kitapları genellikle hazır resimlerden oluşuyor. Bu durum da çocuğun serbest düşünme, ifade etme ve görselleştirme becerilerini kısıtlıyor. Yani boyama esnasında hazır olarak verilen sınır çizgileri çocuğu bu sınırları aşmadan boyamak zorunda bıraktığı için çocuğun hayal kurması ve yaratıcı düşünmesi engellenmiş oluyor.

Ceyhun Şen (Çizer): 12 yıldır çocuk kitapları resimleyen bir illüstratör ve bir baba olarak bu konuda uzman görüşlerini takip etmeye çalışıyorum. Boyama kitaplarının yaratıcılığı kısıtladığı görüşünde olanlar ve gelişime faydalı olduğu görüşünde olanlar iki uç noktada duruyor. Bence mevcut boyama kitaplarındaki net yönlendirme ve talimatların yaratıcılığı kısıtladığı çok açık! Kesin sınırları belirlenmiş ve çok net talimatları olan hiçbir etkinlikte yaratıcılık kendi yolunu bulamaz. Bir çocuğa “Bu bir balık ve onu maviye boya” derseniz çocuk mavi rengi bitmediği sürece, bu talimat içerisinde kalma eğiliminde olacaktır. Bu, pembe bir balık boyayıp balığın neden pembe olabileceğine dair bir nedensellik oluşturmasını engeller ve hayal dünyasında pembe balığın hikâyesini yazma potansiyelini elinden almış olursunuz.

Çocuklar boyama yaparken istedikleri renkleri kullanmalarına karışmamalıyız.

Yeşil yerine mor bir ağaç çizen çocuğa nasıl yaklaşmak gerek?

Ilgın Şirin: Gerçeklik algımız, yetişkinlikle çocukluk dönemlerimizde farklıdır. Bir çocuk ağacı mora boyadığında biz bunun pek mümkün olamayacağının bilincindeyizdir; fakat bu durum çocuklar için böyle işlemez. Bir çocuk için ağaç yeşil olabiliyorsa neden mor olamasındır ki? Çocuğa bu renkte bir ağaç olamayacağını söylemek yerine yaptığı ağacın ne kadar güzel ve özel olduğunu anlatmak gerek. Hatta ona bu rengi tercih etmesinin sebebini sormak, hayalini anlatmasına imkân tanımak da çok önemli!

Ceyhun Şen: Çocuklar resim yaparken de boyama kitapları boyarken de ‘olmaz’lı yaklaşımları terk etmek gerekiyor. Boyama kitapları özelinde de bu kısıtlayıcı yönergeler yerine yeni bir boyama kitabı anlayışının hâkim olması gerektiğini düşünüyorum. Bence çözüm basit. Boyama alanlarının tamamen net sınırlarla belirlenmediği, çocuğa çıkış yollarının ayrıldığı görseller hazırlanabilir. Ayrıca boyama sayfalarında çocuğun hikâyeler oluşturabileceği alanlar bırakılıp zekice ve yararlı yönlendirmeler yapılabilir. Mesela bir köşede boyanması beklenen bir balık görseli varsa “Haydi bu balığı arkadaşlarıyla buluşturup eğlenceli bir oyun başlatalım” gibi bir yönlendirme, çocukta büyük bir yaratıcılığı tetikleyebilir. Çocuğun böyle bir senaryoda sayfadaki balığı bir astronotla ya da denizkızıyla arkadaş yapması olasıdır. Aynı senaryoda ebeveynin “Astronot ve balık arkadaş olamaz” demesi yerine “Astronot ve balık sence nasıl arkadaş olmuşlardır” sorusuyla çocuğun hayal gücündeki potansiyeli daha da güçlendirmesi en iyi yoldur.

Çocukların yaratıcılığını arttırmak için ailelere ve öğretmenlere önerileriniz neler?

Ilgın Şirin: Çocuğun boş bir sayfaya resim yapmasını istemek ve bunu dilediği gibi yapabileceğini anlatmak, açık uçlu sorularla da desteklemek, onun bir olay zinciri oluşturmasına ve neden-sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olur. Aynı zamanda tamamlatıcı resimler yaptırmak da söz konusu çizimi kendisinin yorumlamasına alan tanıyacak ve kendini ifade etme becerisi kazandıracaktır. Çocuk yarım olan görseli kendi zihninde, kendi sınırlarınca tamamlayacaktır. Ona birbirinden bağımsız nesneler ve kelimeler verip bir araya getirerek
bir hikâye yaratmasını isteyebiliriz. 

HADİ GİDELİM

BİR BAVUL MASAL

Mehmet Erbil’in yazıp oynadığı oyunda çocuklar Memo’nun ahşap bavulundaki kukla ve oyuncaklarla bir masal yolculuğuna çıkacak.

Yer: İstanbul Oyuncak Müzesi Tarih: Yarın Saat: 11.00 Yaş: 3+ Fiyatı: 65 lira İletişim: (0216) 359 45 50

HAFTANIN KİTABI

OKUL MACERASI

‘Bir Gün Herkes’ otizmin, arkadaşlığın ve dayanışmanın önemini anlatan bir okul macerası...

Yayınevi: Tudem Yazan: Miyase Sertbarut Tür: Roman Yaş: 10+ Sayfa: 128 Fiyatı: 25 lira

FOTOĞRAFINI ÇEK, GÖNDER

Zeynep Şen’in kızı Melek Su

Ailenizin minik üyesinin fotoğrafını çekin, #HürriyetÇocuklaHayat etiketiyle Instagram’da paylaşın, bu sayfada yayımlayalım.