Akkuyu Nükleer Santralı’nı kim, nasıl sigortaladı?

Yapılacak testlerin ardından tesiste, ilk ünite devreye alınacak ve nükleer enerjiden elektrik üretimi gelecek yıl başlayacak. Dört reaktörden oluşan ve toplamda 4 bin 800 megavat saat kapasiteli Akkuyu NGS’nin, Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu karşılaması öngörülüyor.

Perşembe günü, Akkuyu Nükleer Santralı ilk nükleer yakıt gelme töreni düzenlendi. Dikkat ettim, santralın inşasına ne zaman başlandığından tutun da inşaatın hangi aşamada olduğu, ünitelerin ne zaman faaliyete geçeceği, yakıt çubuklarının nasıl kullanılacağı ve nasıl soğutulacağına kadar; özetle nükleer santrala ilişkin ne varsa konuşuldu, detaylı anlatıldı. Tek bir şey konuşulmadı, merak edilmedi; o da Akkuyu’nun sigortalanıp sigortalanmadığı. Oysa dünyada, nükleer santral dendi mi, ilk olarak sigortası, sigortasının neleri kapsadığı, teminatın yeterli olup olmadığı sorulur. Merak ettim ve sordum, soruşturdum. Sizinle de paylaşayım.

700 MİLYON EURO TEMİNAT

Hatırlayacaksınız, 2022’nin Mart ayında, Nükleer Düzenleme Kanunu çıktı. Kanuna göre de nükleer tesis kurup işletecekler ve nükleer enerji alanında faaliyet göstereceklere zorunlu sigorta uygulaması getirildi ki, Paris Sözleşmesi gereği bu düzenlemenin yapılması gerekiyordu. Yine düzenleme kapsamında Nükleer Sigorta Havuzu kurulup Hazine ve Maliye Bakanlığı iştiraki olan Türk Reasürans’ın işleticiliğini yürüttüğü Özel Riskler Yönetim Merkezi’nin (ÖRYM) sigorta teminatı sağlaması karara bağlandı. İşte, bu kapsamda, Türkiye’nin ilk nükleer santralı Akkuyu NGS, Özel Riskler Yönetim Merkezi tarafından 700 milyon Euro üzerinden sigortalandı. Yani, ÖRYM, Akkuya’ya, 700 milyon Euro nükleer sorumluluk riskleri için sigorta teminatı verdi.

ZARARI KİM KARŞILAYACAK?

Peki, sigorta neleri kapsıyor? Öncelikle şunu belirteyim, nükleer tesislerde meydana gelen hadiselerden sadece o nükleer tesisin işleteni sorumlu. Sorumluluğun tek şartı, zararın, ilgili nükleer tesiste meydana gelen bir kaza nedeniyle ortaya çıktığının ispat edilmesi. Nükleer tesiste meydana gelen olası bir kaza nedeniyle –ki, bu nükleer yakıttan, radyoaktif ürünlerden, nükleer maddeden kaynaklanabilir- oluşabilecek zararda, can kaybında, kişisel yaralanmalarda sigorta devreye girecek ve zararları karşılayacak. Nükleer zarar nedeniyle oluşabilecek maddi zarar da sigorta kapsamına alındı. Hatta oluşan çevre zararı ve bundan doğacak ekonomik kayıp da sigorta tarafından giderilecek.

Öğrendiğime göre, Türk Reasürans ve Özel Riskler Yönetim Merkezi, 1.5 yıldır Akkuyu NGS’yi sigortalamak için teknik çalışmalar yürütüyormuş. Taze nükleer yakıtın gelmesi ve NGS’nin nükleer tesis statüsüne kavuşması ile birlikte, Paris Sözleşmesi kapsamında, nükleer zararların sorumluluk risklerini kapsayacak şekilde ÖRYM; taze yakıtın Akkkuyu sahasında depolandığı andan itibaren reaktörlerin faaliyete geçeceği dönemi de kapsayacak şekilde detaylı sigorta poliçesini düzenledi.