10 maddede ABD seçimleri

3 Kasım’daki seçimlerde Başkan Donald Trump yeniden seçilebilecek mi? Yoksa ipi göğüsleyen Demokrat rakibi Joe Biden mı olacak? Beyaz Saray’da kimin oturacağı, dış politikanın seyrinde de önemli rol oynacak.

1. Anketlerde Biden, Cumhuriyetçi rakibi Trump’ın 9-10 puan önünde gidiyor gibi görünüyor. Ancak bu, seçimlerin Biden için çantada keklik olduğu anlamına gelmiyor. Çünkü hem anketlerin yanılma payı var. Hem de iki aşamalı seçim sistemi ülke genelinde daha az oy almasına rağmen tıpkı 2016 seçimlerinde olduğu gibi Trump’ı yeniden Beyaz Saray’a taşıyabilir.

2. ABD’de seçmen eğilimleri eyaletlere göre kemikleşmiş durumda. Yeni başkanı ise genelde seçimlere göre tercihi değişebilen 10 kadar eyalet belirliyor. İşte Trump geçen seçimlerde bu kritik eyaletlerin önemli bir kısmını alarak Beyaz Saray’ı garantiledi. Şimdi ise Trump ve rakibi, Florida, Kuzey Carolina, Ohio, Colorado, Nevada ve Arizona’da başa baş bir yarış vereceğe benziyor.

EN ÇEKİŞMELİ SEÇİMLER

3. Koronavirüs salgını, ülkede artan ırkçı tansiyon, Trump’a yönelik seçmen tepkisini de etkilemişe benziyor. ABD Seçim Projeksiyonu’na göre ülkede erken oy veren ya da oylarını posta yoluyla kullanan kişilerin sayısı 42 milyonu geçmiş durumda.

4. Erken oylarda eğilimin Demokrat partiden yana olduğu iddia edilirken, birçok yerde oy sayımı sonrasında erkenci oyların genel oy dağılımına eklenmesi bekleniyor. Bu nedenle 3 Kasım seçimlerinin, ABD yakın tarihinin en çekişmeli seçimlerinden biri olması muhtemel görünüyor.

5. Donald Trump, baştan beri posta yoluyla oylarda hile yapılabileceğini, dolayısıyla hukuki itiraz hakkını kullanacağını belirtiyor. 3 Kasım gecesi oylarda açık ara bir fark olmaması halinde seçimlerin yargıya taşınması ihtimaline neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Bu da yeni başkanın belirlenmesinin haftalar almasının yolunu açabilir.

BIDEN DAHA ŞANSLI

6. Seçimlerde ABD Kongresi’nin Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesi ve 100 üyeli Senato’nun da üçte birinin yenilenmesi bekleniyor. ABD Başkanı’nın kim olacağı kadar yasama organındaki dağılımın nasıl olacağı da önem taşıyor. Hali hazırda Meclis’te çoğunluk Demokratlar’da Senato’da ise Cumhuriyetçilerde. 

7. Anketler, bahis şirketleri ve projeksiyonlar yine de Joe Biden’ın seçilme olasılığının daha fazla olduğuna işaret ediyor. Biden’ın seçilmesi ve ABD’de iktidarın sorunsuz bir şekilde el değiştirmesi, Washington’ın iç politika önceliklerinden sonra dış politikaya da yeni bir format atması anlamına gelecektir.

8. ‘Önce Amerika’ doktrini ile birlikte Trump dış politikada önemli değişikliklere gitti. Birçok uluslararası anlaşmadan çekildi, Irak’tan asker çekti, Afganistan’dan çekmeye hazırlanıyor. İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekilirken Kuzey Kore ile anlaşmayı denedi, İsrail ve Arap ülkelerinin barışmasını teşvik etti. Çin ile ticaret savaşına girdi.

OCAKTA İŞBAŞI

9. Trump döneminde Türkiye-ABD ilişkileri ise inişli çıkışlı bir seyir izledi. Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi aldığı gerekçesiyle Türkiye’nin F-35 savaş uçağı projesinden çıkarılması Trump yönetiminin Ankara’ya karşı aldığı en ciddi kararlardan biri oldu. Buna rağmen Kongre’nin Türkiye’ye daha ağır yaptırım talebi Trump döneminde şimdilik karşılık bulmadı. İki ülke ilişkilerinde Trump ile ‘güçlü lider’ diye övdüğü Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki dostane ilişki de etkili oldu.

10. Eski Başkan Yardımcısı Biden Ankara’yı tanıyan bir isim. Geçen aylarda Türkiye’ye yönelik darbe çağrışımı yapan açıklamalarıyla tepki çeken Biden, Ankara’yı Doğu Akdeniz ve Dağlık Karabağ krizleri dolayısıyla da hedef aldı. Öte yandan ABD’de kim seçilirse seçilsin, seçimin tamamlanacağı ocak ayı itibariyle Washinton dış politikaya daha fazla vakit ayırmaya başlayacaktır.