Zeytinin tozunu çıkardı

Aysu Gürman, zeytinden yağ elde edilme sürecinde karasu gerçeğiyle yüzleşir. Yüksek lisans yaptığı süreçte de, ilan panosunda gördüğü TÜBİTAK’ın teknogirişim desteğiyle odağını zeytine çevirir. Ve hazırladığı proje destek alınca da EGE Teknopark’ta AnadOlive ismiyle kendi şirketini kurar. Gürman, zeytin ve zeytinyağı proses yan ürünlerini sıfır atık felsefesiyle geri dönüştürerek ‘toz zeytin’ üretir. Bugün toz zeytinin yanına baharat grubu ile zeytin yaprağı çayını da ekleyen Aysu Gürman’ın hedefinde ise ihracat var. Gürman, ayrıca karasudan kozmetik ve ilaç sanayine yönelik de ürünler geliştirmeyi planlıyor.

AYSU Gürman... Çalışmalarıyla hem çevre kirliliğinin önüne geçmek için mücadele veren hem de yüksek katma değerli gıda ürünleri üreten genç bir girişimci. Tüm bunları da sürdürülebilir kalkınma hedefiyle hayata geçiren bir isim. AnadOlive Gıda ve Sanayi’nin kurucusu Aysu Gürman ile hem girişimcilik macerasını hem de geleceğe dair planlarını konuştuk. Mali müşavir bir baba ve ev kadını annenin dört kızından en küçüğü olarak 1990’da İzmir’de dünyaya ‘merhaba’ diyen Aysu Gürman, Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği’nden mezun olur olmaz hemen aynı bölümde yüksek lisansa başladığını söyleyerek, hikayesinin devamını şöyle anlattı:

BAHÇE PLANLARI DEĞİŞTİRDİ

“Ablamın biri babamla çalışıyor, diğer ikisi de akademisyen. Ben de iki ablamın peşinden giderek akademisyen olma planıyla, yüksek lisans sürecine başladım. Tabii tüm bunlardan önce babam 2015’te Manisa Saruhanlı’da 35 dönümlük zeytin bahçesi aldı. Babam, ‘hadi mezun oluyorsun, bu bahçe senin. Ne yapacaksın bakalım’ diyerek, omuzlarıma bir yük verdi. Gıda mühendisi olarak topraktan sonrası benim uzmanlığıma girse de babam bana farklı şeyler yapmam adına bir fırsatın kapılarını aralamış oldu. Ve ilk hasadımızı yapıp zeytinlerimizi elle topladık. Sonra o zeytinler yağa dönüşürken, teorideki bilgilerin pratikte hiç de öyle olmadığını gördüm. Zeytinden yağ elde ediliyor ama arkasında birçok proses de ortaya çıkıyor. Hem pirina hem de karasu gibi bir gerçekle yüzleştik.”

TÜBİTAK DESTEĞİYLE GİRİŞİM

Zeytinyağı üretimi sırasında atıkların özellikle küçük tesislerde doğru bir şekilde yönetilmediğini savunan Aysu Gürman, tablonun en acı kısmının zeytin karasuyu olduğunu paylaşarak, şöyle devam etti:
“Pirina bir şekilde yem, yakacak ya da gübre oluyor. Ama karasuda öyle bir dönüşüm yoktu. Yüksek lisans sürecimde biraz buna kafa yormaya başladım. ‘Bu sorunun nasıl üstesinden gelebiliriz’ diye araştırmalara girdim. Bu süreçte bir arkadaşımın da yönlendirmesiyle panoda ‘TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı-Fikrini Getir 150 bin TL hibe bizden’ diye yazıyordu. Hemen Ege Üniversitesi’ne bireysel genç girişimci olmak için başvurumu yaptım. Kabul edildi. 2018 Haziran’da da TUBİTAK’ta panele gittim. Zeytin ve zeytinyağı proses yan ürünlerini sıfır atık felsefesiyle geri dönüştürerek ‘toz zeytin’ üretme projemin sunumunu yaptım. Tabii diğer projeleri görünce biraz umutsuzluğa kapıldım ama eylülde bin 100 girişim arasından 136’una destek çıktı. Onlardan biri de ben oldum.”

20 GRAM PAKETTE 100 ZEYTİN

TÜBİTAK desteğinin ardından Aysu Gürman, hemen Ege Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde (EGE Teknopark) AnadOlive’yi kurar. Aklında girişimciliğe dair hiçbir fikir yokken kendini yeni bir kulvarda bulan Gürman, “Babamın ofisine bile gitmezdim. Evde annemle kalmayı tercih ederdim. Zaten hedefimde iki ablam gibi akademisyen olmak var. Öyle ki şirket kurmaya karar verdiğimde annemin uykuları kaçtı. Ama hızlıca hareket geçip çalışmalara başladık. Zeytinin biyoyarayışlı bileşenlerini koruyup, özütleyip onu ürün haline getirme hedefiyle çalıştım ve kendi geliştirdiğim kurutma sistemiyle yol aldım. Oldukça mücadeleyle dolu bir süreç yaşadım. Üstüne bir de pandemi çıktı. Ama tüm aşamaları geçerek toz zeytini ticari bir ürüne çevirmeye başardım. Ve 20 gram toz zeytinin besin değeri, yaklaşık 100 tane sofralık zeytinin besin değerine eşit bir ürün ortaya çıktı. Toz zeytinin yanı sıra, baharat karışımları ile zeytin yaprağı çayını da ürün grubuma ekledim. Baba tarafı Rize olunca da o bölgede çay 2,5 yaprak toplanır. Bunu zeytinde de yaptık. Çayı filizlerden yaptım. Tarçınlı ve limonlu olarak iki seçenek sunduk” diyerek, AnadOlive’nin geldiği son noktayı paylaştı.

SABUNSUZ OLMAZ

TARIM ve gıda sektöründe dönüşüm yaratacak inovatif çözümleri olan kadınları desteklemek amacıyla 5 farklı ülkede başlatılan ve 50 kadın girişimcinin katıldığı ‘Gıda ve Tarımda Değişim Yaratan Kadın Girişimci Programı’na da (Empowering Women in Agrifood-EWA) seçildiğini söyleyen Aysu Gürman, “EIT Food tarafından desteklenen EWA programı için sabun geliştirdim. Türkiye’deki 10 girişimden biri olarak yağın ve zeytinin olduğu yerde, sabun ve kolonyası da olur diyerek yaptım. Sabunu da kaliteli eskiyen yağdan yapmayı tercih ettim. Beyaz bir ürün ortaya çıktı. Şu an test aşamasında. Ama önümüzdeki süreçte ürünlerimizin arasında yerini alacak” diyor.

ÜRETİM TESİSİ GELİYOR
HAMMADDENİN kendi bahçelerinden geldiğini ifade eden Aysu Gürman, üretimi ise şu an fason yaptırdığını paylaştı. Şu an bir projesinin daha TUBİTAK’tan destek aldığını söylen Gürman, “Bu nedenle EGE Teknopark’ta yolumuza devam ediyoruz. Şimdi teknoparklarda bir ayrıcalık da yapıldı. Burada butik olarak üretim yapma yapabileceğiz. Bunun için çalışmalarımız sürüyor. Ayrıca, kendi bahçemizin yanında da hammaddeye yakınlık için bir atölye kurma fikrimiz var” diyerek, üretimi kendi bünyelerinde yapmayı önemsediklerini dile getirdi.

HEDEF GLOBAL

GELECEK planları arasında ihracat olduğunu söyleyen Aysu Gürman, hedeflerini şöyle aktardı: “Şu an tüketiciyle kendi internet sitemiz aracılığıyla buluşuyoruz. Ama hem butik gurme restoranlar hem de şarküteri ve aktarlarda da yer almak için çalışmalarımız sürüyor. Bunların yanı sıra farklı ürünlerle ilgili de çalışmalarımız bulunuyor. Biz zeytinin her şeyini değerlendirmek istiyoruz. Burada da fonksiyonelliğe önem veriyoruz. Bu kapsamda çekirdekle ilgili çalışmalarımız sürüyor. Un formunda takviye edici bir gıda düşünüyoruz. Esasında beslenmeyi nasıl iyileştirebiliriz onun peşindeyiz. Yine karasu özelinde çalışmalarımız var. Burada da kozmetik ve ilaç sanayi için ürün geliştiriyoruz.”

KISA KISA

* EGE Teknopark’ta ilk ve tek gıda girişimi olduğunu paylaşan Aysu Gürman, “Kurulduğumuz günden bugüne aldığımız 700 bin liralık TÜBİTAK desteğiyle yazılımcı ve makina mühendislerinin ağırlıkta olduğu böyle ekosistemlerde yaşam bilimlerinden bir girişim olarak ayakta kalmak, iş geliştirmek, sürekliliğimizi sağlamak belki başka girişim heveslilerine de ilham olabilir” diyor.

* Çevre bilinci yüksek bir girişim olarak üretimi tamamen yeşil teknolojiyle gerçekleştirdiklerini aktaran Aysu Gürman, “Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda sorumlu üretim ve tüketimi amaçlıyor, toprağı ve suyu koruyoruz. Üretimde hiçbir katkı ve koruyucu madde kullanmıyoruz” diyor.