Hakan Üstünel

Diz eklemi vücudumuzun en hareketleri eklemlerinden biridir. İnsanlar hareket etmek üzerine yaratılmıştır ve diz de hareketi sağlayan en önemli yapılardan birisidir. Dizi yaralanmalara karşı koruyan eklem içi ve eklem dışı birçok yapı vardır. Bu yapılar dizde stabilizasyonu sağlar. Eklem dışındaki yapılar kaslar ve tendonlardır. Tendonlar eklemi birçok yönden sarar ve stabilize ederler. Dizin stabilizasyonu enerji tasarrufu için çok önemlidir. Eklem içi yapılar ise menisküsler, ligamentler(iç ve yan bağlar), kıkırdak yapı gibi yapılardır.

Kireçlenme neden olur?

Dizde aşırı yüklenme ve yüklenmeme kireçlenmeyi geliştirir. Her yapının bir yüklenilebilirlik seviyesi vardır. Bu seviyelerin altı da üstü de yapıya zarar vermektedir. Eklemde bulunan bu yapılar kıkırdak yapı hariç vaskülerdir, yani kan yolu ile beslenir. Kıkırdak yapı ise avasküler yapıdır yani kan yolu ile beslenmez, diffüzyon yolu ile beslenir.  Bu yapıların beslenmesini etkileyen faktörlerin başında hareket vardır. Bunlara ek olarak bireylerin beslenme alışkanlıkları, bedensel düzeyleri, ruhsal düzeyleri ve birçok çevresel faktör yapıların beslenmesini etkiler. Dizimizde kireçlenmenin en temel nedeni aşırı yüklenme ya da az yüklenmedir.

Hareketin eklemdeki etkisi nedir?

Hareket eklemde bir gerilim uyarısına, sürtünme ve kompresyon uyarısına neden olur. İşte tam da eklemdeki yapıları beslemek, yenilemek ve iyileştirmek için aradığımız şey budur. Kıkırdak yapıyı oluşturan hücreler diffüzyon yolu ile beslenir dedik. Yani sürtünme ve kompresyonun etkisi ile eklem içindeki sıvı fazla basınç olan bölgelerden az basınç olan bölgelere doğru harekete geçer. Bu da hareketin bize eklemdeki iyileştirici rolünü gösterir.

Kireçlenme belirtileri nelerdir?

Belirtiler, kireçlenmenin şiddetine ve ekleme göre değişiklik gösterir. En sık karşılaşılan belirtiler ise ağrı ve sertliktir. Özellikle istirahat sonrası sertlik ve ağrı sık görülür. Sık karşılaşılan belirtiler aşağıdaki gibidir:

     - Hareket etmekle azalan eklem sertliği ve hareket kısıtlılığı

     - Eklemden tıkırtı sesi gelmesi ve ağrının eşlik etmesi