Resimli İstanbul antolojisi gibi...

İstanbul hakkında ne yazılsa eksik kalır. Öyle bir şehirdir ki, doğal güzelliğinin, tarihi varlığının yanında kültür ve edebiyat açısından da bir başkent niteliği taşır. Bütün gezginler, şairler, yazarlar İstanbul’u yazmışlar, ressamlar onu tuvale getirmişlerdir. M. Davut Göksu’nun hazırladığı ‘İstanbul Kültür ve Edebiyat Atlası’ yalnız İstanbulluların değil, herkesin kütüphanesinde bulunması gereken bir kitap. 

Kitabı hazırlayan Göksu, İstanbul’un edebiyattaki izdüşümüne değiniyor: “Kalbin güzelliğini tarif etmenin en kolay yolu, etraftaki güzel şeyleri anlamak ve algılamaktan geçiyor. Ve bu güzel her ‘şey’ de, anlamak için bir fenerdir. İstanbul, sevgiliyi gösteren bir ayna ya da cihannümâdır. O güzel insanın söylediği gibi ‘Çalabım bir şâr yaratmış / iki cihân âresinde / Bakıcak dîdâr görünür / ol şârın kenâresinde...’

Manzaraya şiirler eşlik ediyor

Yeryüzünün incisi, kalbin şehri İstanbul’a yazılmış güzellemelere, şiirlere, romanlara, denemelere, araştırmalara; o inanılmaz kelimelere gelince; işte onlar bu eserde...
İstanbul kitabı dört bölümden oluşuyor: Mana, Mekân, Hayat, Zaman. Nevzat Yıldırım’ın fotoğraflarıyla albüm/inceleme-seçkiler niteliği taşıyan bu kitabın içeriği ve düzenlemesi şöyle: İlk sayfalardan örnekler vererek kitabı daha iyi tanıtmamız mümkün.

Güzelleme’nin düzeni ile başlayalım: Nâbi, Nedim, Fennî, Sürûrî’nin şiirleri, aynı sayfada da Nedim’in biyografisi yer alıyor. Fotoğraflar eşliğinde... Şiirler, düzyazılar, biyografiler bu sayfa düzeninde sürüyor.

Kitapta İstanbul’dan manzara fotoğrafları, İstanbul üzerine şiirler ve düzyazılardan alıntılar yer alıyor.
Bu yönleriyle hem bir fotoğraf albümü hem de İstanbul’a dair yazılmış yapıtlardan seçmeler. Dolayısıyla, bir İstanbul antolojisi olarak bile yorumlanabilir.

İstanbul’u sevmeyen de var

İstanbul’u gezmek isterseniz, ya da edebiyat aracılığıyla tanımak isterseniz bu albüm/kitabı okumalısınız. Üsküdar’ı, Çamlıca’yı tarihi ve edebiyatını öğrenerek dolaşabilirsiniz.

Kitapta sadece övgüler yok, İstanbul’u sevmeyen edebiyatçıların yazısı da yer alıyor: “Bilmiyorum neden sevmediğimi İstanbul’u benim canım efendim. Havası iyi, suları iyi diye sevmeyecek değilim ya. Öyle sebep mi olurmuş?...

“Bir eskilik, bir köhnelik var o şehirde onun için betime gidiyor. Onlara benzemez İstanbul, nasıl söyleyeyim? Küf de kokamaz, daha kötü tarih kokar.”
İstiklâl’de Yürümek başlıklı bölümde, her İstanbullunun mutlaka geçtiği caddenin halleri anlatılıyor.

Salâh Birsel, şiirinde her cinsten insanı bu caddede dolaştırır. Fahri Celâl Göktulga da değişen, gözlemlediği İstanbul’u eleştirel bir dille yazmış. Böyle kitaplar hem eğlendirir, hem dinlendirir hem de bilgilendirir. Fotoğraflara bakarken bildiğiniz, gördüğünüz yerleri yeniden yaşarsınız, anılarla süslersiniz, o semte dair bir öyküyü, bir şiiri, bir denemeyi okuyarak hatıralara edebiyatın lezzetini de katarsınız.

İstanbul Kültür ve 

Edebiyat Atlası
M. Davut Göksu
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu