“Türkiye’de 100 Genç Olsaydı” 3

17-25 yaş arası gençlerin ne hissettikleri, neye ihtiyaç duydukları ve topluma nasıl baktıklarına dair pek çok güncel bilgi içeren “Türkiye’de 100 Genç Olsaydı” adlı araştırma çalışmasının bulgularını Sizler’ le paylaşmaya devam ediyorum:

2025’ te Gençlerin üçte biri sık sık ve her zaman ailesiyle dışarıda yemek yerken hiçbir zaman diyenlerin oranı %21' den %6'ya gerilemiş. Son yılda; bu soruya ‘her zaman’ cevabını verenlerin oranı %4’ den %11’ e, ‘sık sık cevabını verenlerin oranı %16’ dan %22’ ye, ‘bazen’ cevabını verenlerin oranı da 32’ den %42’ ye yükselmiş, Bu soruyu ‘Nadiren’ diyerek cevaplayanların oranı %27’ den %19’ a gerilerken, ‘hiçbir zaman’ diyenlerin oranı ise %21’ den %6’ ya düşmüş.

Her 5 gençten biri her zaman fast food tükettiğini belirtiyor. Hiçbir zaman diyenlerin oranı ise son on yılda %23' den %9' a gerilemiş.

Arkadaşlarla dışarıda sık sık ve her zaman yemek yiyenlerin oranı %49, yüzde 5’lik bir kesim ise hiçbir zaman bunu deneyimlememiş. 2025’ de gençlerin %16’ sı ‘her zaman’, %33’ü ‘sık sık’, %34’ü ‘bazen’, %12’ si de ‘nadiren’ arkadaşları ile dışarıda yemek yediğini söylüyor.

Pasaport sahipliği 10 yıl öncesine göre artmış. Sahiplik %10' dan %16' ya yükselmiş.

Tatilde ‘sık sık’ ve ‘her zaman’ memlekete, ailemin yanına giderim diyenlerin oranı %40. Bu oran yıllar içinde pek değişmemiş. ‘Hiçbir zaman’ memlekete gitmem diyen gençlerin oranı ise son on yılda %30’ dan %21’ e gerilemiş.

Her 3 gençten biri tatilde yurtiçinde deniz kıyısına, dağa, yaylaya giderim diyor. Tatilini ‘her zaman’ ve ‘sık sık’ doğadan yana kullanan gençlerin oranı son on yılda %21’ den %35’ e yükselmiş; tatil için ‘hiçbir zaman’ doğayı tercih etmem diyenlerin oranı ise, %47’ den %15’ e düşmüş.

10 gençten 8'i hiçbir zaman tatilde yurtdışına gitmemiş. Son on yılda ‘her zaman’ giderim diyenlerin oranı ‘%1’ den %3’ e, ‘sık sık’ giderim diyenlerin oranı da %3’ den %4’ e yükselmiş. ‘Hiçbir zaman’ tatil için yurtdışına gitmediğini söyleyenlerin oranı ise %88’ den   %78’ e düşmüş.

‘Damadım/gelinim farklı dinden olabilir’ diyenlerin oranı artmış. Gençlerin %58' i bu düşüncenin ‘doğru’ olduğunu söylerken, bu oran 10 yıl önce %31 imiş. ‘Kesinlikle yanlış’ diyenlerin oranı ise on yılda yarı yarıya azalarak, %28’ den %14’ e düşmüş.

‘Damadım/gelinim farklı etnik kökenden olabilir’ diyenlerin oranı %49' dan %70'e yükselmiş. Bu görüşe ‘katılmıyorum / kesinlikle katılmıyorum’ diyenlerin oranı ise, son on yılda %33’ den %16’ ya düşmüş.

‘Damadım/gelinim farklı mezhepten olabilir’ diyenlerin oranı yüzde 69. 2025’ te mezhep farklılıklarına sıcak bakmayanların oranı ise, yalnızca %15.

‘Kızımın veya oğlumun farklı cinsel yönelimleri olabilir’ diyen gençlerin oranı %21. Bu oran 10 yıl önce %11 idi. Bu görüşe ‘katılmadığını/kesinlikle katılmadığını’ ifade eden gençlerin oranı ise, son on yılda %75’ den %64’ e düşmüş.

‘Kadın çalışmak için eşinden izin almalıdır’ diyenlerin oranı on yılda yüzde 57'den yüzde 22'ye gerilemiş. Bu görüşe katılmayanlar/ kesinlikle katılmayan’ ların oranı ise, %31’ den %64’ e yükselmiş.

‘Kadınlar istiyorsa çocuk aldırabilir, kürtaj yaptırabilir’ görüşünü doğru bulanların oranı, on yılda %30’ dan %55’ e yükselmiş. Bu görüşe ‘katılmayan/kesinlikle katılmayan’ ların oranı ise %52’ den %23’ e düşmüş.

Son 3 ayda kültürel etkinliklere katılım, 10 yıl öncesine göre     %4’ lük bir artışla, %75’ e yükselmiş. Son 3 ayda kültürel ekinliğe katılmamış olanların oranı ise; on yıl öncesine oranla %4’ lük bir düşüşle, %29’ dan %25’ e inmiş.

10 yıl önce %13 olan ‘son 3 ayda konsere gittim’ diyenlerin oranı %49’ a yükselmiş. ‘Gitmedim’ diyenlerin oranı ise %87’ den %51’ e düşmüş.

Son 3 ayda sinemaya gitmiş olanları oranı on yıl önce %57 iken, halen %38. Son üç ayda sinemaya gitmediğini söyleyenlerin oranı ise, son on yılda %43’ den %62’ ye yükselmiş.

2025’ in son 3 ayında tiyatroya gidenlerin oranı, yalnızca, %10.  2015’ de ‘son üç ayda tiyatroya gitmedim’ diyenlerin %91’lik oranı, 2025’te sadece %1 eksilerek %90’ a çıkmış.

Son 3 ayda her 4 gençten biri müzeye gitmiş. 2015’ te gençlerin %5’i son üç ayda müzeye gittiğini söylerken, bu oran 10 yılda 5 kat artarak %25’ e yükselmiş. Gitmemiş olanların oranı ise, %95’ den %75’ e düşmüş.

Sergi ziyareti, son on yılda neredeyse 2 katına çıkmış. ‘Gittim’ diyenlerin oranı %6' dan %11' e yükselmiş. Gitmemiş olanların oranı ise, %94’ den %89’ a inmiş.

Gençlerin sadece %1' i kendisini ‘zengin’ olarak tanımlarken, ‘yoksul’ olarak tanımlayanların oranı %8. 10 yıl önce de buna benzer bir ölçüm yapılmış. ‘Zengin’ olduğunu söyleyenlerin oranı 10 yılda hiç değişmemiş. Refah seviyelerinin ‘ortanın üstünde’ olduğunu söyleyenlerin  oranının %53’ den %51’e düştüğü, ‘ortanın altında’ olduğunu söyleyenlerin oranının %38’ den %40’ a yükseldiği, ‘yoksul’ olarak tanımlayanların oranının ise hiç değişmeyip %8’ de sabit kaldığı görülüyor.

Çok mutsuzum ve mutsuzum diyenler 2015' te %9 iken, bugünlerde yüzde %22. Mutluyum cevabı verenlerin oranında ise ciddi bir düşüş var. ‘Çok mutluyum’ diyen gençlerin oranı 2015’ te %10 iken 2025’ de %4’ e düşüyor. 2015’ te gençlerin %45’ i ‘mutlu’ olduğunu söylerken, bu oran da 2025’ de %29’ a düşüyor. Bu soruyu ‘ne mutlu ne mutsuzum’ şeklinde cevaplayan gençlerin oranı bile 10 yılda %36’ dan %45’ e yükselmiş bulunuyor. Geçtiğimiz on yılda; ‘mutsuz’ olduğunu söyleyen gençlerin oranının %7’ den %15’ e, ‘çok mutsuz’ olduğunu söyleyen gençlerin oranının da %2’ den %7’ ye yükselmiş olduğu görülüyor.

17-25 yaş arası gençlerin yarısında gelecek zaman algısı 5 yıldan kısa. 2025’ te gençlerin %8’ i bir yıldan az bir sürenin bile ‘gelecek zaman’ olduğunu düşünüyor. 1-3 yıl arasının ‘gelecek zaman’ olduğunu düşünen gençlerin oranının %11, 3-5 yıl arasının ‘gelecek zaman’ olduğunu düşünenlerin oranının %30, 6-10 yıl arasının ‘gelecek zaman’ olduğunu düşünenlerin oranının %29, 10+ yıldan fazla bir sürenin ‘gelecek zaman’ olduğunu düşünenlerin oranının ise %22 olduğu anlaşılıyor.

Eğitime erişim konusunda kaygılar artmış. Gençlerin %70’ i kendisinin, çocuğunun veya aile bireylerinin eğitim alamayacağından korktuğunu söylüyor. 2015’ te ise, bu oranın %54 olduğu görülüyor.

Özgürlüklerin kısıtlanmasına dair endişe yükselmiş. Her 10 gençten 8' i özgürlükleri konusunda endişeli. 10 yıl önce %60 olan endişe oranı, halen %79. Özgürlüklerinin kısıtlanacağına dair endişe duymayanların oranı ise, 10 yılda %31’den %16’ ya düşmüş bulunuyor.

Her 10 gençten 8'i parasız kalıp muhtaç olmaktan korkuyor. 2025’ de ‘muhtaç olmaktan korkanlar’ ın oranı %78 iken, ‘korkmayanlar’ın oranı yalnızca %13.

Gençlerin sadece yüzde 8'i Türkiye'deki demokrasinin işleyişinden memnun olduğunu belirtiyor. ‘Ne memnunum ne değilim’ diyenlerin oranının %21, ‘memnun değilim diyenlerin oranının ise %71 olduğu görülüyor.

“Türkiye’de 100 Genç Olsaydı” veri çalışması burada sona eriyor.  Araştırma’ nın ortaya koymuş olduğu bilgilerden, ebeveynlerin yanı sıra, en fazla lise ve üniversite öğretmenlerinin yararlanabileceğini düşünüyorum. Ancak, gençlerimizi daha iyi anlayabilmemiz adına hepimize yardımcı olacak bilgiler içerdiği de unutulmamalı. 

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…