Şirketlerin nakde dönmeyen alacağı devreden KDV

Amaca ulaşmak için faaliyet gösterilirken belirli aralıklarla mali durumun fotoğrafı da (bilanço) çekilir. Fotoğrafın sol tarafı - bilançonun aktifi- şirketin artı değerlerini, varlıklarını gösterir: Şirketlerin kasasındaki veya bankadaki parası, alacakları, alacak çekleri ve senetleri... Otomobilleri,  binası, makine ve teçhizatları... (Fotoğrafın sağ üstünde - bilançonun pasifinde- ise şirketin tedarikçilerine, bankalara ve devlete olan borçları, yani zorunlu yükümlülükleri yer alır. Sağ alt tarafında ise sermaye ve kar/zararı gibi kalemleri yer alır.) 

Fotoğrafın sol tarafında; yani varlıklar arasında yer alan bir kalem var ki, pek de bulunduğu yere uygun bir karaktere sahip değilken yine de zorunlu olarak bilançonun aktifinde yer alır. Bu kalem aslında “alacak” ama neredeyse hiç bir zaman nakde dönmeyen bir alacak. Bilançonun aktifinde bulunmasına rağmen, şirket için pek de artı değer ifade etmeyen bir kalem. “Devreden KDV’den” bahsediyorum...

Birçok şirketin; özellikle yatırım yapan, fabrika-bina yapan, makine teçhizatla üretim veya büyük ticari işletmeler kuran veya işletmesini yenileyen işletmeler için geçerli bu durum... Devreden KDV olarak bilançolarda yer alan bu yüklü tutarlar aslında şirketlerin devletten alacağı. Maliye Bakanı�Naci Ağbal, iki gün önce “devreden KDV’nin şirketlere ödeneceğine dair” açıklama yaptı. Yasa değişikliğine ilişkin hazırlıkların yapıldığını birkaç aya kadar da Meclis’e geleceğini söyledi. Uygulamanın nasıl olacağına ilişkin bazı ipuçları da verdi, “Artık işletmeler yüklendikleri KDV’yi kısa bir süre içinde alabilecek. Bu süreyi mali imkânlarımızla uyumlu bir şekilde belirleyeceğiz. 1 ay, 6 ay, 12 ay olur. Bu, sektörlere göre farklılaştırılabilir. Artık yüklenilen KDV’den, geri alınamayanların devlet tarafından iade edilmesine başlanacak” dedi.

DEVREDEN KDV NASIL OLUŞUYOR?

Hemen her türlü satışta şirketler, müşterilerinden KDV tahsil eder. Tedarikçilerine ise KDV öder; aldıkları mal veya hizmetlerin bedeline ilaveten. Her ay için; müşterilerden alınan KDV ile tedarikçilere ödenen KDV arasındaki fark, ertesi ay şirketler tarafından Maliye’ye ödenir. (Tahsil KDV’nin, ödenen KDV’den fazla olduğu durumda). Tersi durumda ise; yani tedarikçiye ödenen KDV’nin, tahsil edilen KDV’den fazla olduğu durumda ise devreden KDV oluşur, devreden KDV kadar şirketler devletten alacaklı hale gelir.

Birinci durumda; yani devlet alacaklı ise parasını ertesi ay şirketten ister. İkinci durumda; yani devlet borçlu ise (devreden KDV varsa) devlet borcunu ödemez... Neden böyle? Çünkü mevzuat öyle diyor... Şimdi, Maliye Bakanlığı artık devir KDV tutarlarının şirketlere ödeneceğini belirtti...

İhracatçı firmalar; dış piyasaya satışlarında KDV tahsil etmediğinden, ihracata konu ürünler için yüklenilen KDV kadar (devreden KDV’nin içinden ilgili kısmını) iade alma imkânları mevcut. Ancak onlar da; iade süresi ve bürokrasi konusunda sıkıntılılar, yeni düzenlemeden ihracatçılar da iade KDV işlemlerini kolaylaştıran sonuçlar beklemekte...

Yeni yasal düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımlanması sonrasında, daha kapsamlı olarak “şirketlerin devreden KDV’yi nasıl tahsil edebileceğini” tekrar ele alacağız...