Gazze’deki ateşkeste Erdoğan farkı

Demek ki ABD isteyince ateşkes sağlanabiliyormuş. ABD şimdiye kadar tam tersini yaptı. İsrail’in katliamına destek verdi. Para ve silah sağladı. İsrail’i korumayı sürdürdü. Ama iş artık ABD’nin, İsrail’i koruyacağı noktayı aşmıştı. Dünya ülkeleri Filistin’i tanıyor. Yardım filoları birbiri ardına Gazze’ye doğru yola çıkıyor, Batı başkentlerinde milyonlar “Özgür Filistin” diye yürüyordu.

TÜRKİYE GÖREV GÜCÜNDE

2 yıldır akan kan ve yaşanan felaketlerden sonra Gazze’de ateşkes ilan edildi. Bu ateşkesin diğerlerinden farkı başından sonuna kadar Türkiye’nin katkısının olmasıydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bizim de aktif olarak katkı verdiğimiz anlaşmadan dolayı memnuniyet duyuyorum” dedi. Erdoğan, Türkiye’nin Gazze görev gücünde ve Gazze’nin yeniden imarında aktif olarak yer alacağını açıkladı. Gazze’nin geleceği, huzuru, güvenliği ve imarı açısından Türkiye’nin varlığı önemli. Hatta Gazze’nin sigortası diyebiliriz.

TRUMP PLANININ BAŞARISI

ABD’nin eski Başkanı Biden, Türkiye’yi devre dışı tutuyordu. O nedenle başarılı olamadı. Ama Trump, Türkiye’siz barış sağlanamayacağını gördü. Türkiye’yi Gazze’yle ilgili mekanizmaların içine aldı. Sonunda Trump’ın barış planı başarılı olduysa burada en büyük pay Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ait. Biden bu da sana ders olsun.

Önce bir yol haritası vereceğim. Ama ondan önce ateşkese ilişkin bazı bilgileri paylaşmak istiyorum.

ANLAŞMANIN UNSURLARI

Anlaşmanın dört ana unsuru var.

1- Ateşkesin sağlanması. Ateşkes yürürlüğe girdi.

2- Esirlerin karşılıklı olarak salıverilmesi. Pazar ve pazartesi gününe kadar esirler karşılıklı olarak salıverilecekler.

3- Gazze’ye insani yardımların girişi hemen başlayacak

4- İsrail askerlerinin anlaşılan hatta geri çekilmesi esir değişiminden sonra başlayacak

TRUMP’I DÖNÜŞTÜRDÜ

Ateşkesin mimarlarından olan ABD Başkanı Trump’ın pazar günü Mısır’da olup anlaşmaya imza atması bekleniyor. Trump ardından İsrail’i ziyaret edecek ama bir soru üzerine Gazze’ye de geçebileceğini ifade etmişti. Keşke Gazze’ye geçse de yıkımı gözleriyle görse.

Çünkü Trump, Gazze’deki katliamı yok sayıyordu. Ağzını her açtığında İsrailli rehinelerden söz ediyor ama İsrail’in katlettiği 70 bin kişiyi ağzına almıyordu. Trump’a göre Hamas terör örgütüydü. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu sürece katkısı Mısır’daki ateşkes görüşmeleri ile başlamadı. Trump’ı dönüştürerek başladı. Nasıl mı oldu?

1- Cumhurbaşkanı Erdoğan BM’de Gazze’deki katliamı fotoğraflarla anlattı. Trump’a yakın olan TV kanalı Fox News’te ise Hamas’ın bir terör örgütü olmadığını, Gazze’yi savunan bir direniş örgütü olduğunu savundu.

2- Trump, Netanyahu ile görüşmeden önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın teklifi üzerine 8 İslam ve Arap ülkesi ile bir araya geldi. Trump’ın ‘en verimli toplantı’ dediği görüşmenin sonunda 20 maddelik barış planı çıktı. Arap ve İslam ülkeleri, Trump’ı Gazze’deki felaket ve Filistin sorununun çözümü konusunda ikna etti.

3- Trump’ın Erdoğan’a övgüler dizdiği Beyaz Saray’daki görüşmede Gazze’deki felaketi ve Filistin sorununun çözüm yolları anlatıldı.

ATEŞKES GİTTİ-GELDİ

4- Trump-Netanyahu görüşmesinden sonra çıkan 20 maddelik anlaşma Gazze ve Hamas açısından felaket demekti. Netanyahu, Hamas’ın bu teklifleri reddedeceğini, böylece eline büyük bir koz geçeceğini, ABD’nin desteğiyle Gazze’de daha büyük bir katliama girmeyi planlıyordu.

5- Ateşkesin gidip geldiği bir aşamada Cumhurbaşkanı Erdoğan tekrar devreye girdi. MGK’da MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın önemli bir sunumu vardı. Buna rağmen Hamas’la görüşmesi için İbrahim Kalın’ı Doha’ya gönderdi. Hamas, Netanyahu’nun oyununu bozan bir açıklama yaptı.

SÜREÇ İVME KAZANDI

6- Trump, ateşkes görüşmeleri için Hamas’ı ikna etmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan yardım istedi. Trump’ın “Ben senin için çok şey yaptım. Şimdi senin bunu yapmana ihtiyacım var” dediği söylendi. Trump daha sonra “Erdoğan çok yardım etti. Sert biri ama benim arkadaşım ve süper biri” diye konuştu.

7- Erdoğan burada çok ince bir siyaset yürüttü. Trump planını reddederek planı İsrail’in yanına itmek yerine tam tersini yaptı. Trump’ın barış girişimlerini desteklediğini ifade ederek Trump’ı Gazze’nin yanına çekti. Bu pazarlık masasında önemli bir kazanımdı. Trump, terör örgütü dediği Hamas’a övgüler dizdi, Hamas’ın açıklamasını resmi hesabından yayınladı.

8- Erdoğan, bu süreçte Trump üzerindeki etkisini kullanarak ABD’yi savaşa destek veren ülke olmaktan barışı arayan ülkeye, Trump’ı ise barış için çaba gösteren bir lidere dönüştürdü. Bu önemli ve yararlı bir değişimdi. Erdoğan, gömleğin ilk düğmesinin doğru iliklenmesini sağladı.

İBRAHİM KALIN FARKI

Bu süreçteki önemli aktörlerin başında gelen isimlerinden biri de MİT Başkanı İbrahim Kalın’dı. İbrahim Kalın, MGK’nın toplandığı gün Doha’ya giderek Hamas’ı ateşkese ikna etti. Hamas masaya döndü. İbrahim Kalın’ın başarılı arabuluculuğu Mısır’daki ateşkes görüşmelerine Türkiye’nin davet edilmesiyle sürdü. Şarm El-Şeyh’deki ateşkes görüşmelerine Türkiye hem Hamas hem de ABD’nin isteği üzerine katıldı. İbrahim Kalın zaman zaman kopmaya gelen müzakerelerin ateşkesle sonuçlanmasını sağlayan isimlerden biri oldu. Böylece dünya başarılı bir müzakereci kazanmış oldu.

RİSKLER NELER

1- Söz konusu İsrail olunca ateşkesin önündeki riskleri de görmek gerekiyor.

2- İsrail’in tekrar saldırmayacağının garantisi olacak mı? İsrail’in tekrar saldırmasını önleyecek olan garantör ülke mekanizması kurulacak mı? Bu anlaşmanın garantörü hangi ülkeler olacak? ABD ve Türkiye, garantör ülkeler arasında yer alacak mı?

3- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gazze görev gücünde Türkiye’nin de yer alacağını açıkladı. Gazze görev gücü hangi ülkelerden oluşacak, yetkisi ne olacak?

4- İsrail hangi tarihlerde, hangi sınırlara doğru çekilecek?

5- Hamas yönetimden çekildiği takdirde Gazze’nin yönetimi nasıl olacak?

6- Hamas’ın silah bırakma süreci nasıl işleyecek?

Ateşkesin kalıcı olabilmesi için bu belirsizliklerin giderilmesi gerekiyor.