Wikipedia kazaları

Yeni bir aldatmaca haberini okuyalım:

"Oscar ödüllü Fransız besteci Maurice Jarre, geçen martta ölümünden sonra bazı uluslararası büyük gazetelerde çıkan anma yazılarına göre, ’Öldüğümde hálá kafamda çalan son bir vals olacak’ demişti.

Ancak gazeteler bu şık cümleyi, internete bağlanabilen herkesin, istediğini yazıp, düzeltip, ekleyebildiği açık ansiklopedi Wikipedia’dan almışlardı."

Geri kalanını özetleyeyim.

Birçok ünlü gazete ve dergi, bu cümleyi kullanmış.

Ne var ki bu cümleyi söyleyen Maurice Jarre değil, Shane Fitzgerald adında Dublin’de yaşayan bir üniversite öğrencisiydi.

22 yaşındaki üniversite öğrencisi böylece tanındı. O, bazı küçük gazetelerin bunu kullanacağını tahmin etmiş ama büyük gazetelerde görebileceğini hayal bile etmemiş.

* * *

FITZGERALD, Irish Times Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, "Ama yanılmıştım. İngiltere’nin yanı sıra Hindistan, Amerika ve Avustralya kadar uzak yerlerdeki kaliteli gazeteler de Jarre’nin ölümüyle ilgili haberlerinde benim cümlemi kullandılar" dedi.

İngilizce Wikipedia’nın editörleri kaynak belirtilmeyen bu cümleyi birkaç dakika içinde fark edip silseler de, Fitzgerald cümleyi tekrar tekrar ekleyince, cümle en az 20 saat Jarre maddesindeki yerini korudu. Guardian’ın okuyucu editörü Siobhain Butterworth ise olayla ilgili olarak yazdığı yazıda, "Bu olaydan çıkan ders, gazetecilerin Wikipedia’yı kullanmaktan kaçınmaları değil, ama orada buldukları bir bilgiyi, güvenilir bir birincil kaynağa dayandıramıyorlarsa kullanmamaları gerektiğidir" ifadesini kullandı. İnternet yanılgılarını yineleyeceğim. Metin Üstündağ’ın bir şiiri sitelerde Behçet Necatigil adıyla dolaştı:

"Çare sizsiniz

Çaresizsiniz"

Uzun araştırmalardan sonra bu şiirin Metin Üstündağ’a ait olduğu ispatlandı.

Bir başka olayı da anımsayacaksınız. İnternet sitelerinde Gabriel Garcia Marquez’in Veda Mektubu adıyla bir yazı dolaştı.

Birçok günlük gazetede yayımlandı. Ben Marquez’in ajanına ulaştığımdan, bunun yazarla ilgisi olmadığını öğrendim, böylece Hürriyet, internet tuzağına düşmeden kurtuldu. İnternet çok yararlı, çok işlevsel. Ancak yazılı bir kaynaktan ya da kaynağın kendisiyle ilişki kurulmadan kullanılması bu tür garipliklere yol açıyor.

* * *

MAURICE JARRE ve besteciliği hakkında ayrıntılı bilgi edinmek isteyenlere bir kaynak salık vereceğim.

Atilla Dorsay’ın Milliyet Sanat’ın mayıs sayısında yayımlanan "Epik Sinemanın Büyük Bestecisi Maurice Jarre" yazısını.