Vah benim Bayburt’um

Gerçekten Doğu Karadeniz’de vahim bir göç dalgası yaşanıyor. Bunun son yıllarda arttığını da söylemek gerek. ‘Ünlü’ HES’lerin (25) doğanın yağma edilerek yapıldığı İkizdere Vadisi’nin tepesinde yer alan İkizdere İlçesi ve Güneyce Beldesi’nin nüfusları 2 binin altına düşmüş... Koçan’ın köyünde eskiden 2-3 bin kişi yaşarken bugün 400’ün altına düşmüş. Son 20 yılın belirleyici unsuru göç... Prof. Koçan köyünde % 650 oranında bir göç tespit etmiş. Çömlekçilik, dokuma gibi el sanatları bir zamanlar köyün gereksinimini karşılayacak orandayken bugün hemen hemen hiç yok. Mimari gelenek tamamen yok olmuş, marangoz ve taş ustaları gurbete gitmiş. Köydeki geleneksel yapı anlayışının yerini gecekondu almış. Gençler yazın sınırlı ölçüde toprakla uğraşıyor, kışın ise yeterince üretim yapılmıyor.
ÇAYIRLAR BİÇİLMİYOR
Bayburt İli’nde küçükbaş hayvan yetiştiriciliği bitmiş durumdadır. Köylerde artık çayırları kimse (yonga ve gorunga) biçmiyor. Büyükbaş hayvanlar ise etin ve sütün para etmemesi sebebiyle geçen yıl büyük oranda elden çıkmış. Bugün et fiyatlarında yaşanan artış sebebiyle köylü yeniden hayvancılığa dönmek istiyor fakat ne satın alınacak kuzu ne de köylünün elinde dana ve kuzuyu satın alacak para bulunuyor. Bazı köylülerden hükümetin Bayburt’ta hayvancılığı geliştirmek için vereceği kredileri sadece AKP’lilere dağıttığı söylendi. Bundan yararlananların sayısı da bir elin parmakları kadar tabii...
ÜNİVERSİTELERİN GÖREVİ
Muhtar Nabi Akçelik’in evi yanmıştı ziyaret ettiğimiz zaman. Üçü kız dört çocuğunu okutmak için kışın Bayburt’ta kiralık bir evde oturmak zorunda olduğunu söylüyor. Köyünden kopmak istemiyor, çocuklarını da okutmak istiyor. Ne kadar zorda olduğu ortada. Gelirini hiç sormayın; Hüsamettin Hoca’nın müzesinde çalışırsa geçimini idame ettirebilir. Köyün okul ve lojmanı dökülüyor ama cami muhteşem bir yapı.
Göçün ekonomik anlamını iyi açıklamak lazımdır. İlin ve çevrenin yeni üniversiteleri ilk önce bu konuya kafa yormalıdırlar. Yoksa, oralara ne eğitim yapmaya öğrenci ne de öğretim üyesi bulunabilir.
Bayburtlu olup her yıl köyünü ziyaret eden Mimar Gökan Zeybek’le bir Bayburt muhabbeti yaptık...
MİLLETVEKİLLERİ AZALDI
YSK bundan bir süre önce açıklamıştı... Kars, Ağrı ve Erzurum’dan başlayarak Bayburt, Gümüşhane, Sivas, Erzincan, Tokat, Yozgat, Amasya, Trabzon, Ordu, Giresun ve Sinop’un nüfusunun azalmasıyla, bu illerden çıkan milletvekili sayıları 1 veya 2 azaldı.
Bayburt, özel yasa ile 1 milletvekilliğini yeniden kazandı; yani 2 vekilliği kurtardı.
Zeybek diyor ki:
“1989 yılında il olan Bayburt’un nüfusu 120 binden bugün resmi rakamlarla 70 binlerin altına düştü. Anlaşılan il olma Bayburtluyu iş sahibi yapamadı; köylünün daha da perişan olmasına engel olamadı. Ama siyasetle içlidışlı olan bazı isimler, çok zengin oldular.”
KILIÇDAROĞLU BÖLGEDE
Kemal Kılıçdaroğlu, salı günü Bayburt ve Gümüşhane’ye gidiyor. (Koçan’ın Baksı Müzesi’ni mutlaka gezilmeli.) Hep sağ partilere oy vermiş olan Bayburt’un kimi köylerinde CHP’ye yönelik ilginin arttığını gözlemlediğini söyleyen Gökan Zeybek “Damlıca’daki köy düğününde Kılıçdaroğlu posterlerinin köylüler tarafından kapışıldığını belirtmek isterim” dedi bize... TOKİ Bayburt konutları için de ilginç şeyler söylüyor:
“İstanbul’da oturup bu evlerden alan AKP’liler? Dükkânları fahiş fiyatla Bayburtluları gaza getirerek satan TOKİ yönetimi daha sonra tepkiler üzerine fiyatları aşağıya çekmek zorunda kalmıştır. Ancak dükkânların büyük çoğunluğu bugün boş haldedir. Esnaf perişan edilmiştir. Daha çok depo olarak kullanılmaktadırlar.”

Ressam Prof. Hüsamettin Koçan’a sormuşlar:
‘‘Bu modern müze dağ başında yapılır mı?’’
O da cevap vermiş: “Ekonomik bir açıklaması yoktur. Bir vizyon, yeni bir çağdır.”
Anlayan anlamıştır.

Demirözü Barajı inşaatı neden durdu

GÖKAN Zeybek anlatıyor:
“Bir dağın yamacındaki Baksı Müzesi resimlerinde görülen Çoruh Vadisi, 1996 yılında yapımına başlanan Demirözü Barajı’nın halihazırdaki durumunu gösteriyor. Bugüne kadar sabit fiyatlarla 300 milyondan fazla para harcanan barajın gövde inşaatına hâlâ başlanamadı. Çünkü barajın kurulacağı alanda zeminin su tutma özelliğinin çok düşük olduğu ortaya çıktı. Şantiye açık halde, hak edişler ödenmekte ama hiçbir inşaat faaliyeti bulunmuyor. Milletin, fakir fukaranın, tüyü bitmemiş yetimin, parasının nasıl birilerini zengin etmek için har vurup harman savrulduğuna bundan daha iyi örnek olabilir mi?”

Ünlü Bayburtlular

ÜNLÜ Bayburtlular kimdir diye merak edilirse; tespit ettiklerimizi sayalım... Dede Korkut, Bayburtlu İrşadi Baba, Celali ve Hicrani, Genç Osman, Şair Zihni’yi bir yana bırakırsak ana-baba tarafından kendini Bayburtlu sayanlar...
Bedrettin Dalan, Agâh Oktay Güner, Namık Kemal Zeybek, Yaşar Nuri Öztürk, Erol Tuncer, Ülkü Gökalp, Ercan Saatçi, Berhan Şimşek, Devlet Bahçeli, Ömer Naci Bozkurt, Huysuz Virjin, Kurban Yüzoğlu, Gamze Özçelik, Naci Ağbal (Maliye Müsteşarı) ve Dr. Eser Alptekin’in isimleri öne çıkıyor. Alptekin’in sağlığı gayet iyiydi; Baksı’ya kadar gelmişti. Dostlarına, annesi Hatice Alptekin’in ‘Ters Akıyordu Volga’ adlı kitabını armağan ediyordu.

Aydınlık yüzümüz kalmadı

BAYBURT’un Kitre Köyü’ndenim. Namık Kemal Zeybek’in de köyüdür. 40 yaşındayım. Kazakistan’da çalışmama rağmen her yaz köyüme gidiyorum. Bizim köyümüzde de cep telefonları çekmiyor. Turkcell vesaire, Anadolu’yu pek umursamıyor diye düşünüyorum. Türkiye’nin küçülen ilinde pek çok sorun var; en önemlisi de eğitimde seviyemiz çok düşük. Halbuki geçmişte köyümüz Bayburt’un aydınlık yüzü ile anılıyordu. En çok öğretmen vesaire yetişmiş köydür. İlkokulumuz düşünün 1922’de açılmış. Benim kuşağımdan sonra maalesef köyümüzde üniversite okuyan neredeyse yok gibi... Daha acısı köyümüzde artık küçükbaş hayvan yok. Sanırım bir 40 yıl sonra Türkiye’nin bu gibi bölgeleri tamamen boşalacak.”
Sezgin OĞUL
sogul@enka.com