Uganda bile...

Farkında olmasak da Uganda bazı alanlarda bizi çoktan geçti. Artık bizim Millet Meclisi'mizdeki ürkütücü erkek çoğunluğa (yüzde 96) bakıp ‘‘Burası Uganda mı!’’ diyemeyeceğiz. Çünkü artık Uganda'da bile kota uygulaması var.

Uganda anayasasına, eşit büyüklükteki her seçim çevresinden en az bir kadın milletvekili seçilmesi koşulu konmuş. Ve bunu bizim hálá İdi Amin'in ülkesi diye hatırladığımız Ugandalı erkekler yapmış.

Çok yakında yüzde 4 gibi inanılmaz derecede düşük kadın milletvekili oranımızla kendimizi kıyaslayacak Arap ülkesi bile bulamayacağız; zaten birçoğu bu alanda bizim ilerimizde.

Cumhuriyet Türkiyesi adına ne utanılacak bir durum... Cumhuriyet kurumları adına ne yüz kızartıcı bir tablo... Hele Atatürk'ün kurduğu parti için ne aşağılayıcı bir sonuç... Laiklik adına ne büyük bir yenilgi...

* * *

Türkiye'de kadının en geride bırakıldığı alan siyaset. Siyaset bir rant paylaşım alanı olmayı sürdürdükçe de aralarına kadınları sokmayacaklar. Gücü paylaşmayacaklar.

Dünyada kabul gören yeni anlayışa göre, siyasette kadınların az sayıda olması, demokrasilerde ciddi bir temsil sorunu oluşturuyor. Ülkeler siyasette kadın sayısını artırmak için ‘‘olumlu ayrımcılık’’ denilen çeşitli yöntemler uyguluyorlar.

Gelin bazı örneklere birlikte göz atalım:

Belçika, 1994'te yaptığı yasal değişiklikle her tür seçimde oluşacak listelerde bir cinsin oranının 2/3'ü geçemeyeceği ilkesini getirdi.

Hindistan, yerel meclis seçimlerinde yüzde 33 kota öngören yasa değişikliğini yaparak son seçim döneminde bir milyona yakın kadının seçilmesini sağladı.

Fransa, 2000 yılında anayasasında yaptığı değişiklikle bütün seçimlerde kadınlarla erkeklerin yüzde 50/50 eşit katılımını zorunlu hale getirdi. Buna uymayan partiler para cezasına çarptırılıyor.

Güney Afrika, kota uygulaması ile parlamentoda kadın oranını yüzde 27'ye çıkardı.

* * *

Türkiye ne yapmalı? Onlarca sivil toplum örgütünü bir araya getiren Kadın Koalisyonu Girişimi'nin önerilerine kulak verelim: Öncelikle seçim ve atama usullerini düzenleyen olumlu ayrımcılık/kota hükümlerinin Anayasa'ya, siyasi partiler yasasına, seçim yasasına ve yerel yönetimler yasasına konulması gerekir.

Kadın Koalisyonu Girişimi'nin siyasi partilere yönelttiği soruya yanıt istiyoruz: Parti tüzüğünüzde, parti yönetiminde ve aday listelerinde kadınların en az yüzde 30 temsil ve katılımı için hangi özel önlemler var? Yoksa, ne zaman almayı planlıyorsunuz? Bu konuda Anayasal ve yasal değişiklikleri yapmaya hazır mısınız?

Uganda bile bunları yapmış da...

Dünya Kadınlar Günü yine de kutlu olsun!