Tosca için Almanya’dan beş jumbo TIR dekor geldi

Doğan HIZLAN

Giacomo Puccini'nin (1858-1924) ünlü Tosca operasını izledim, AKM'de (Atatürk Kültür Merkezi.)

Yekta Kara'nın sahneye koyduğu Tosca, önce dekoruyla seyirciyi etkiliyor.

Almanya'dan beş jumbo TIR'la getirtilen dekorlar, gerçek mekânların birebir aynısı. Operayı o mekanın içinde izlediği duygusunu uyandırıyor insanda. Gerçekçilik açısından bence çok önemli. Hiç kuşkusuz bunların Türkiye'ye nakli, başlarına bir şey gelmeden sahneye ulaştırılmaları insanda yürek çarpıntısı yaratır. Yekta Kara da gece yarısı gümrük kapılarında bu tatlı ürpertiyi yaşamış.

Ben, Tosca'yı ilk kez Tepebaşı Dram Tiyatrosu'nda izledim. Leylâ Gencer, Tosca rolündeydi.

Operayı seyredebilmek için bilet kuyruğunda bir saat beklemiştim.

Unutulmaz bir geceydi.

Yekta Kara'nın yönettiği Tosca'nın olağanüstü Tosca'sı soprano Zehra Yıldız.

Uçan Holandalı'dan Salome'ye oradan Tosca'ya uzanan bir başarı çizgisinde onu alkışlıyorum.

Scarpia'da Seyit Ahmet Yıldız'ı, Cavaradossi'de Cemalettin Kurugüllü'yü de.

***

TOSCA'nın sadece ikinci perdesi, 1941 yılında Ankara Devlet Konservatuarı Tatbikat Sahnesi'nde oynanmış. Semiha Berksoy ve Nurullah Şevket Taşkıran burada rol almışlar.

Bu tarihi özellikle yazıyorum. Elli altı yıl içinde operamızın yükseliş çizgisinin özetini verebilmek için. Sahnedekilerin, seyircilerden fazla sayıda olduğu günlerden kuyrukta bekleyen seyirci profiline kadar değişimi farkedebiliyorum.

Tosca'yı böylesine gerçekçi bir dekorla seyredebilmemizi üç sponsor sağlamış: Fiat, Efes Pilsen, Siemens. Türk operasına katkılarından ötürü onlara da teşekkür ederiz.

Anthony Arblaster'in görüşü geçerliyse, Puccini'nin müziği de, kendi de politikanın dışında. Buna karşılık Tosca ile Madama Butterfly'ı seçişi nasıl açıklanabilir? Yazar bu sorunun cevabını veremiyor. Bir bilmece diyerek noktalıyor.

Jonathan Miller, 1986-87 yıllarında Floransa'da ve İngiliz Ulusal Operası'nda (ENO) oyunu bugüne getirmiş. 1944 baharında Mussolini rejiminde geçiriyor olayı. Cumhuriyetçi'lerle Kıralcı'ların yerini, Faşist'lerle Direnişçiler almış. Üstelik bu uyarlama gerçek hayattan alınmış. Ünlü film yönetmeni Luchino Visconti'nin başına gelmiş.

***

SAHNEDE, kara plakta, CD'de epeyce Tosca dinledim.

Dün akşam da aynı zevki, kaliteyi yaşadım.